Azərbaycan respublikasi əlyazması hüququnda

 
Cədvəl 8 
Qrunt və qrunt sularının karbohidrogenlərlə çirklənməsi 
Nümunə №si 
Dərinlik, m 
UNK 
YVH-i aşması 
Qrunt (mq/kq quru çəki ) 
1 
1.0 
410 
4,1 dəfə 
2 
1.0 
80 
3 
0.5 
18600 
186 dəfə 
4 
0.5 
50 
5 
0.9 
80 
Fon səviyyəsi: 100 mq/kq (Azərbaycan) 
Qrunt suları (mq∕l) 
1 
5.2 
3.28 
65.6 dəfə 
2 
2.0 
5.01 
100 dəfə 
3 
1.8 
3.38 
68.0 dəfə 
4 
3.0 
1.12 
22.4 dəfə 
5 
6.0 
2.03 
40.6 dəfə 
6 
6.9 
3.72 
74 dəfə 
YVH: 0.05 (balıqçılıq üçünAzərbaycan və Rusiya standartları) 
Tədqiqat zamanı qrunt suları nümunələrində ağır metallarla 
çirklənmə müşahidə olunmasa da, neftlə çirklənmə dərəcəsi fon sə-
viyyəsindən 22-100 dəfəyə qədər artıq olmuşdur. Bu fakt tədqiq olu-
nan ərazidə neftlə çirklənmənin torpağın və qruntun buferlik xassə-
lərindən yüksək olmasını və karbohidrogenlərin qrunt sularına nüfuz 
etməsini göstərir. 
Abşeron göllərinin çirklənməsinin tədqiqinə həsr olunmuş böl-
mədə Abşeronun göllərinə antropogen təsirin qiymətləndirilməsi 
məqsədilə aparılmış tədqiqatların nəticələri, o cümlədən, göllərin tə-
bii xüsusiyyətləri, fiziki-kimyəvi xassələrinin dəyişməsi və çirklənmə 
dərəcəsini əks etdirən məlumatlar təqdim olunur. Dörd təbii su höv-
zəsinin – Böyükşor, Hocahəsən, Bülbülə göllərinin və Qırmızı göllər 
sisteminin ekoloji vəziyyəti daha ətraflı tədqiq olunmuş və qiymət-
ləndirilmişdir [28, 58].

---

28
Böyükşor gölünün fiziki-kimyəvi xassələrinin öyrənilməsi üzrə 
apardığımız analizlərin nəticələri cədvəl 9-da verilir. Cədvəldən görün-
düyü kimi, bütün tədqiqat stansiyalarından götürülmüş nümunələrdə 
OBT, OKT, ÜNK, fenollar, SSAM və metalların miqdarı yüksəkdir. 
OBT və OKT-ın qiymətləri müvafiq olaraq YVH-dən 37-107 dəfə və 
3-7 dəfə yüksəkdir. Suyun keyfiyyəti OBT/OKT nisbəti ilə müəyyən 
olunur. Təmiz suda bu nisbət 1:1, bioloji parçalanan maddələrlə çirklə-
nən suda isə ≤2:1 olur. Tədqiqat zamanı yalnız bir nümunədə (S1 stansi-
yası) OBT/OKT nisbətinin 2-yə yaxın olduğu müəyyən edilmişdi. Digər 
iki nümunədə OBT/OKT nisbəti 6,9 (S2 stansiyası) və 3,2 (S3 stansiya-
sı) olmuşdur. OBT/OKT nisbətinin bu qiyməti məişət çirkab suları üçün 
xarakterikdir. Nümunələrdə ÜNK-nin miqdarı xeyli çox olub YVH-dən 
50-dən 140 dəfəyə qədər yüksəkdir. SSAM və fenolların da miqdarının 
YVH-dən bir neçə dəfə yüksək olması müşahidə olunub.