291
20. Beynəlxalq Uşaq Hüquqlarıının Müdafiəsi günü
“Uşaqlar - bizim sabahkı hakimlərimizdir, bizim
dünyagörüşümüzün, əməllərimizin tənqidçiləridir”.
Rus yazıçısı
M. Qorki
UĢaqların hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı BMT
baĢ Məclisi 1989-cu il noyabr ayının 20-də
Konvensiya
qəbul
edib.
Azərbaycan
bu
konvensiyanı 1992-ci il iyul tarixli 236 saylı
qərarına əsasən ratifikasiya edib. Bu bayram
Azərbaycanda da hər il qeyd edilir. Konvensiyanın
prinsipi əsasən uĢaq Ģəxsiyyətidir. Konvensiya bu
iĢə qoĢulmuĢ ölkələri uĢaqlara, öz vətəninin sosial-
iqtisadi həyatında daha yaxından iĢtirak etmək
üçün Ģərait yaratmağa çağırır. Burada əsas məqsəd
uĢaqların xoĢbəxt böyümələri, həmçinin onların
rifahı naminə göstərilən hüquq və azadlıqlardan
istifadəni təmin etmək, uĢaqlar arasında ayrı-
seçkiliyə yol verməməkdir. UĢaqlar irqindən, dinindən, dərisinin rəngindən, cinsindən,
mənĢəyindən, əmlak vəziyyətlərindən asılı olmayaraq öz hüquqlarından istifadə
etməlidirlər. Konvensiyada bu hüquqlar müəyyən formada qruplaĢdırılmayıb. Lakin
Ģərti olaraq bu hüquqları dörd qrupa bölmək olar. Bunlar –
yaşamaq, inkişaf, müdafiə
və iştirak hüququ qrupudur. Bu hüquqlar qrupu dövlətləri uĢaqlara gücləri çatdığı
qədər cəmiyyətin həyatında yaxından iĢtirak etmək üçün Ģərait yaratmağa, onların
Ģəxsiyyət olaraq yetiĢməsini təmin etməyə çağırır. Konvensiyanın bu qədər mühüm
əhəmiyyət kəsb etməsi bir də onunla izah olunur ki, o, özündə gələcəyi əks etdirir.
UĢaqlara məhəbbətlə yanaĢan cəmiyyət onların qabiliyyətlərini tam aça bilməyə Ģərait
yaratmaqla onların azadlıqlarının təmin edilməsini dəstəkləyir. Ġntelektual, mədəni,
əxlaqi və mənəvi qabiliyyətlərini inkiĢaf etdirmək üçün uĢağa hər bir Ģərait yaradılır.
Burada da hər bir ölkənin gələcək taleyi indiki uĢaqların əlindədir prinsipinə əsaslanır.
Ölkəmiz isə bu konvensiyaya 1992-ci il iyulun 21-də üzv olmuĢdur. Sonralar isə həmin
sənədin müvafiq protokollarına qoĢulub və bu konvensiyadan irəli gələn hər bir
məsələnin həllinə çalıĢılır. Məlumdur ki, uĢaq hüquqları konvensiyasının yerinə
yetirilməsinə beynəlxalq miqyasda BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatının UĢaq fondları –
YUNĠSEF nəzarəti yerinə yetirir. Bu təĢkilatın respublikadakı nümayəndəliyi təhsil,
səhiyyə, sahəsində aparılan islahatların təĢkilində yardım edir.