Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt naziRLİYİ

4 
 
Yanvar 
 
Əlamətdar tarixi günlər, bayramlar 
 
1.Yeni il.            
 
“
Yeni ildə sizə uğurlar, xoşbəxtlik, cansağlığı arzulayıram. Mən arzulayıram ki, yeni 
ildə bizim bütün balalarımız yaxşı oxusunlar, təhsillərini davam etdirsinlər, savadlı 
olsunlar, müxtəlif biliklərə yiyələnsinlər. Çünki hər bir insanın gələcəyini, gələcək 
taleyini onun biliyi, savadı, təhsili təmin edir. Ona görə, əziz uşaqlar, sizin bugünkü 
vəzifəniz məhz yaxşı oxumaq, bilikli olmaqdır.Mən arzu edirəm ki, bizim bütün 
balalarımız Azərbaycana, Vətənə bağlı olsunlar, Vətəni sevsinlər, vətənpərvər 
böyüsünlər. Azərbaycan kimi ölkədə yaşamaq böyük xoşbəxtlikdir. Azərbaycanın 
təkrarolunmaz təbiəti, qədim və zəngin mədəniyyəti, istedadlı xalqı vardır.” 
                                                                      Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyeva
 
                     
Yeni il Yer kürəsinin bütün guĢələrində 
dini  etiqadlarından  asılı  olmayaraq     
müxtəlif  xalqlar  tərəfindən  geniĢ  qeyd 
olunan  ən  məĢhur  bayramlardandır. 
Yeni ilin yanvarın 1-dən hesab olunması 
xristianlığın tarixi ilə bağlıdır. Rəvayətə 
görə,  xristian  dininin  yaradıcısı  Ġsa 
peyğəmbər  dekabrın  24-də  anadan 
olmuĢdur.  Ona  görə  də  xristianlar  bu 
günü  Ġsa  peyğəmbərin  doğulması 
Ģərəfinə  Milad  bayramı  kimi  qeyd 
edirlər. 
Bu 
bayram 
431-ci 
ildə 
qanuniləĢdirilmiĢdir. Bizim istifadə etdiyimiz təqvim də məhz miladi təqvim adlanır. 
Bu  təqvimə  əsasən  yeni  il  yanvarın  1-dən  baĢlanır.Yeni  il  Bayramı dünyanın 
müxtəlif xalqları üçün ənənəvi bayrama çevrildiyi kimi, Azərbaycanda da insanların 
məiĢətinə  daxil  olub.  Bəzi  fərziyyələrə  görə  Yeni  ili  ilk  dəfə  qədim  çinlilər  qeyd 
ediblər. Bu bayramın yaranmasının azı 25  əsrlik tarixi var. Ġlin dəyiĢməsini bayram 
etmək adəti ilk dəfə qədim Mesopotamiyada yaranıb. Eramızdan əvvəl IV minilliyin 
sonunda ġumer,  Babilistan, Assuriya kimi  bu  günümüzə  qədər  gəlib  çatan  mədəni 
irsiylə  hələ  də  bizi  heyrətləndirən  mədəniyyət  mərkəzləri  burada  təĢəkkül  tapıb. 
Tarixçi  alimlərin  fikrincə,  məhz  həmin  dövrdə  burada  Yeni  ilin  gəliĢi  ilk  dəfə 
bayram  edilib.  Martın  axırında  Dəclə  və  Fərat  çaylarında  suyun  səviyyəsi  artanda 
əkin-biçin iĢləri baĢlayarmıĢ. Ġnsanlar yeni ilin gəliĢini də elə o zaman qeyd etmiĢlər. 
12 gün ərzində təntənəli mərasimlər davam edərmiĢ. Beləcə bu bayram həm yeni ilin 
gəliĢini,  həm  həyatın  ölüm  üzərində  qələbəsini,  həm  də Milad gününü  özündə 
birləĢdirmiĢ  oldu. Yeni  il  bayramını  al-əlvan,  bərli-bəzəkli  Ģam  ağacsız  təsəvvür 
etmək  qeyri-mümkündür.  Əlbəttə,  bu  Ģam  ağacı  təbii  küknar  ağacından  olsa  və 
yarpaqları  ətir  saçsa  daha  gözəl  olardı.  Amma  təbiəti  qorumaq  xatirinə  süni  Ģam 
ağacları ilə də keçinmək olar. 

---

5 
 
Ümumdünya Bitlz günü (The Beatles). 
  
2001-ci  ildən  YUNESKO-nun  qərarı  ilə  hər  il  yanvarın  16-sı  Ümumdünya  Bitlz  günü 
kimi  qeyd  olunur.  Bu  tarix  təsadüfi  olaraq  seçilməmiĢdir.  1957-ci  il  yanvarın  16-da 
Liverpul Ģəhərində ―The Cavern‖ klubu açılıb. Məhz bu klubda  hələ o zaman heç kəsin 
tanımadığı  gənc  musiqiçilər  Con  Lennon,  Pol  Makkartni  və  Corc  Harrison  Ģöhrətə 
doğru ilk addımlarını atmıĢlar. Bir neçə ildən sonra Rinqo Starr da onlara qoĢulmuĢdur. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
 
17. Ümumdünya uşaq ixtirası günü.  
 
Hər il 17 yanvar tarixində dünyada UĢaq ixtiraları günü qeyd edilir. 
Maraqlıdır  ki,  bu  tarix  məĢhur  amerikalı  siyasətçi  Benjamin 
Franklinin doğum günü tarixi ilə eyni təyin edilmiĢdir. 1718-ci ildə 
12  yaĢlı  Benjamin  balıq  üzgəclərini  xatırladan  iki  qəribə  əĢya  ilə 
çimərlikdə  peyda  olur.  Ətrafdakıların  iztehzalı  gülüĢlərinə 
baxmayaraq  Benjamin  o  gün  hamıdan  daha  sürətli  üzürdü. 
Beləliklə  üzgüçülük  üçün  ilk  lazımi  predmet  yaranmıĢ  olur. 
Franklin  15  yaĢında  olarkən  isə  dünyaya  növbəti  bir  yenilik  – 
yellənən kürsünü bəxĢ etdi.  
1824-cü ildə isə fransız çəkməçinin 15 yaĢlı oğlu Lui Brayl 
görmə əngəlli insanlar üçün xüsusi Ģrift yaradır və bu Ģrift onun 
Ģərəfinə Brayl Ģrifti adlandırılır. Qeyd edək ki, Lui atasının 
emalatxanasında çəkməçi bıcağına iliĢərək yıxılmıĢ və 5 yaĢında 
görmə qabiliyyətini itirmiĢdi. Lakin Lui öz ixtirasının köməkliyi 
ilə oxumağı öyrənmiĢdi. Dünya hələ də bu ixtiradan istifadə edir. 
Brayl isə dünyasını dəyiĢdikdən sonra Paris panteonunda dəfn 
edilmiĢdi. 
 
Amerikalı Frenk Epperson isə qıĢda küçədə 
qalmıĢ 1 stəkan limonadın onu milyonçuya  
çevirəcəyini ağlına belə gətirməmiĢdi. Səhər 
limonad buza çevrilmiĢdi və beləliklə 11 yaĢlı 
Epperson ―meyvəli buzun‖ ixtiraçısı olur. O ilk 
vaxtlarda öz ixtirasını kütləvi istehsalata 
çevirməyi düĢünmürdü və onu yalnızca 18 ildən 
sonra, yəni 1923-cü ildə donmuĢ limonad 
istehsalı ilə məĢğul olan zavodu yaratdıqda 
xatırlayır. 1928-ci ildə isə patenti satmıĢ və 
mütəmadi olaraq yaxĢı gəlir əldə etmiĢdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---