Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt naziRLİYİ

7 
 
Ümumxalq hüzn günü
 
19-20. Qanlı Yanvar. Milli matəm günü  
“Azərbaycan xalqı bu günü heç vaxt yaddan çıxarmayacaq və gələcəkdə də hər il bu 
gün  qeyd  olunmalıdır.  Azadlıq,  müstəqillik  uğrunda  özlərini  qurban  verən 
şəhidlərimizin hamısının xatirəsini həmişə qəlbimizdə yaşatmalıyıq. Hesab edirəm ki, 
bugünkü  müstəqil,  qüdrətli,  Azərbaycan  xalqımızın  ən  böyük  sərvətidir. 
Şəhidlərimizin,  canlarını  qurban  vermiş  insanların  bu  işdə  böyük  xidməti  olubdur. 
Bu da heç vaxt yaddan çıxarılmamalıdır.”                 
İlham Əliyev
 
        Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 
20 Yanvar faciəsi — 1990-cı il, yanvarın 19-dan 20-
nə keçən gecə Sovet ordusunun, erməni quldur 
dəstələri ilə birgə Azərbaycan xalqına qarşı həyata 
keçirdiyi terror aktı. 
1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə, 
əvvəlcədən fövqəladə vəziyyət elan edilmədən, Sovet 
ordusu Azərbaycana qarĢı 
hərbi əməlliyatlara baĢladı. 
Faciə zamanı 137 insan öldürüldü, 744 adam  
ağır xəsarət    aldı, 841 nəfər isə qanunsuz olaraq həbs 
edildi. 17 yanvar 1992-ci ildə Ali Sovetin Milli ġurası (1991-1992-ci illərdə qanunverici 
orqan  funksiyasını  yerinə  yetirən  orqan)  20  Yanvarın  "ġəhidlər  günü"  elan  olunması 
haqqında"  qanun  qəbul  etdi.  Qanuna  əsasən,  yanvarın  20-si  ölkə  ərazisində  qeyri-iĢ 
günü  elan  olundu.  1994-cü  ildə  Qanlı  Yanvar  hadisələrinə  tam    siyasi-hüquqi  qiymət 
verildi, faciənin  günahkarlarının adları açıq Ģəkildə bəyan edildi. Azərbaycanın azadlığı 
və  ərazi  bütövlüyü  uğrunda  mübarizə  tarixinə  qəhrəmanlıq  səhifəsi  kimi  daxil  olmuĢ, 
1990-cı  ilin  20  yanvarında  ölkəmizə  qarĢı  ərazi  iddiaları  irəli  sürən Ermənistanın 
təcavüzkar  hərəkətlərindən  və  keçmiĢ SSRĠ rəhbərliyinin  onlara  havadarlığından 
hiddətlənən, Bakının küçələrinə və meydanlarına çıxaraq buna öz qəti etirazını bildirən 
geniĢ  xalq  kütlələrinə  qarĢı  sovet  ordusunun  döyüĢ  hissələrinin  yeridilməsi 
Azərbaycanda  misli  görünməmiĢ  faciəyə  gətirib  çıxardı.  Həmin  faciəli  günlərdə  öz 
ölkəsinin,  xalqının  azadlığını,  Ģərəf  və  ləyaqətini  hər  Ģeydən  uca  tutan  mərd  Vətən 
övladları canlarından keçərək Ģəhidlik zirvəsinə ucaldılar. 
 
Kitablar:
 
Allahverdiyev Ġ. ―ġəhidlər xiyabanı‖ (2005), Aslan M. ―Ağla, qərənfil, ağla‖ 
(2006), Aslan M. ―Məzarsız Ģəhidə ağı‖ (2006), Babanlı V. ‖ Haydı, igidlərim, haydı!‖ 
2002, Buzovnalı R. ―ġəhidlər‖ (2007), Dəmirçi Z. ―20 Yanvar‖ (2008), Dəmirçi Z. 
―Ġgidlərim qoldu, qıçdı‖ (2008), Eyyubova B. ―20 Yanvar‖ (2003), Ələkbərli M. 
―Ağlama Ģəhidlərə‖ (2002), Əyyub N. ―Qanlı Yanvar‖ (2004), Gülgün M. ―ġəhid 
balaları‖, Hacıyeva O. ―ġəhidliyə qovuĢaq‖ (2004), Hidayət. ‖Azərbaycan harayı‖         
(2002), Hüseyn Yusif. ―ġəhidlər‖ (2004), Kamal A. ―ġəhidlər xiyabanı‖ (2003), 
Kəsəmənli N. ―20 Yanvar ; Qar yağır ġəhidlər xiyabanına‖ (2002), Qabil. ‖Çalsın 
Azərbaycan haray zəngini‖ (2002), Vahabzadə B. ―ġəhidlər‖ (2002) və s.  
Filmoqrafiya: Azadlığa gedən yollar (1990), 20 yanvar (1990), Matəm (1990) və s. 
 

---

8 
 
Yubilyar yazıçı və şairlər 
1. Şair, ədəbiyyatşünas Aslan Aslanovun anadan olmasının 90 illiyi  
 (01.01.1926-23.07.1995) 
 
Sözləri Aslan Aslanova, musiqisi Telman Hacıyevə aid olan “Lalələr” mahnısı ilk 
yarandığı vaxtdan bu günə kimi musiqisevərlərin dilindən düşmür. 
 
Aslanov  Aslan  Məmməd  oğlu  şair,  filosof,  1954-  cü  ildən 
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, fəlsəfə elmləri doktoru 
(1974),  professor  (1976),  Azərbaycan  MEA  müxbir  üzvü 
(1980). 
 
 
 
1926  -  cı  il  yanvarın  1-də  Azərbaycanın  Ağstafa  Ģəhərində  anadan  olmuĢdur.  Ağstafa 
dəmiryol orta məktəbini bitirdikdən sonra orada müəllim saxlanmıĢdır. ADU- nun fizika 
–  riyaziyyat  fakultəsinin  qiyabi  Ģöbəsinə  daxil  olmuĢdur.  Fəlsəfə  üzrə  namizədlik 
dissertasiyası  müdafiə  etmiĢ  (1958),  dosent  vəzifəsində  iĢləmiĢdir.  ADU-nun  estetika  
və  etika  kafedrasına    rəhbərlik  etmiĢdir  (1961-1980).  M.  A.  Əliyev  adına  Azərbaycan 
Dövlət Ġncəsənət Ġnstitutunun rektoru (1977-1987) vəzifəsində iĢləmiĢdir.  Beynəlxalq 
elmi  konqreslərdə  Ġsveçrədə  (1968),  Almaniyada  (1970),  Rumıniyada  (1972)  və 
Moskvada  (1979)  məruzə  ilə  çıxıĢ  etmiĢdir.  Ġngiltərədə  və  Almaniya  Federativ 
Respublikasında  (1978-1979)  keçirilən  sovet  elmləri  günlərinin  iĢtirakçısı  olmuĢdur. 
―SSRI-nin Ali təhsil əlaçısı‖, ―ADR Ali təhsil əlaçısı‖ və digər medallarla, Azərbaycan 
SSR  Ali  Sovetinin  Rəyasət  Heyətinin  Fəxri  Fərmanı  ilə  təltif  edilmiĢdir.  Qızıl  fondda 
saxlanılan  "Lalələr"  mahnısının  bəstəkarı Telman  Hacıyevdir.  Sözləri  isə  Ģair Aslan 
Aslanova aiddir.  Mahnı  təxminən 1970-1975-ci  illərdə  yazılıb  və  ifa  olunub.  Bu 
mahnını Zeynəb 
Xanlarova, Gülağa 
Məmmədov, RəĢid 
Behbudov, Anatollu 
Qəniyev, Aygün  Bəylər, Azərin oxuyublar.Lalələr  mahnısına  ilk  dəfə  rəqs  Azərbaycan 
Respublikasının əməkdar artisti Roza Cəlilova tərəfindən ifa edilmiĢdir. Aslan Aslanov 
1995 - ci il avqustun 23 - də Bakıda vəfat etmiĢdir. II fəxri xiyabanda dəfn olunmuĢdur.  
 Əsərləri:  ―Səni  düĢünürəm‖  (1958),  ―Qızlar  və  bənövĢələr‖  (1961),  ―Ġncəsənət  və 
tərbiyə‖ (1967), ―Nəğməli günlərim‖(1985), ―Estetika aləmində‖(1987) və s. 
 
 
 
 
 

---