30
istəməz onların öz hüquqları ilə bağlı məlumatlanmasına səbəb olacaq. Nəticələr
yoxlanıldıqdan sonra ilk üç yerin sahibi mükafatlandırılarsa bu uşaqların öz
hüquqlarını öyrənmək həvəsini daha da artırar. Eyni adda rəsm müsabiqəsinin
keçirilməsi də yaxşı nəticələr verər.
Məktəblərdə valideynlərlə görüşün təşkil edilməsi də bu sahədə böyük
irəliləyişlərə səbəb olar. Respublika Konstitusiyasının tələblərinə müvafiq olaraq
valideynlər uşaqların və onların fiziki əqli inkişafının qayğısına qalmağa və onları
vətənin laiqli vətəndaşı kimi böyütməyə borcludurlar. Valideynlər öz hüquq və
vəzifələrini uşaqlarına aşılamalı və onları düzgün istiqamətləndirməlidirlər.
Gənclərdə maarifləndirməni gücləndirmək məqsədilə onların yazıçı və
şairlərlə kitabxanalarda görüşünün təşkili yaxşı nəticələr verər. F. Köçərli adına
kitabxana öz iş təcrübəsində bu metoddan geniş istifadə etməkdədir. Belə ki, bu
cür görüşlər gənclərin savadını, dünyagörüşünü artırır, onları pis vərdişlərdən
kənarlaşdırırlar. Bundan əlavə fikir mübadiləsinin aparılması gənclərə öz fikir və
düşüncələrini daha yaxşı ifadə etməyə imkan verir. Bu da gələcəkdə azad fikirli
cəmiyyətin formalaşmasında mühüm rol oynayar.
Gəncləri mütəmadi olaraq kitabxanaya yeni daxil olan kitablar barədə
məlumatlandırmaq lazımdır. Bu məqsədlə müasir yazıçılarımızın kitablarından
ibarət sərgilər təşkil etmək olar. Sərgidə N. Məmmədlinin “Bu bir oyundur”,
“Zəngulə”, “Vicdan dustağı”, Elxan Elatlının “Pəncərədə görünən kölgə”,
“Cəhənnəmdən gələn səs”, “Xəyanət”, “Bakıdan gələn xəfiyyə”, “Qan ləkəsi”,
“İtmiş qızın axtarışı”, “ Yeddinci mərtəbədə qətl”, Pərvizin “Yad dildə”, Varisin
“Sonuncu ölən ümidlər”, “Bir ovuc torpaq” “Görünməyən izlər”, Çingiz
Abdullayevin “Onun qəlbinin üçdə bir hissəsi”, “Veneranın ikinci dəfə həyata
gəlməsi”, “Kandaqordan agent”, “Paralel həyat” kitabarını nümayiş etdirmək
olar.
Kitabxanalarda gənclərimizi fəaliyyətdə olan gənclər təşkilatları haqqında
məlumatlandırmaq lazımdır. Belə ki, hazırda ölkəmizdə 170 gənclər təşkilatı
fəaliyyət göstərməkdədir. Bu təşkilatların fəaliyyətindən, gördükləri işlərdən gənc
oxucuları xəbərdar etmək üçün həmin təşkilatların nümayəndələri ilə gəncləri
görüşdürmək mümükündür. Beləcə gənclər onları maraqlandıran suallara cavab
tapa bilərlər.
Son dövrlərin yazıçılarını oxucularımıza sevdirmək məqsədilə onların
əsərlərinin icmallarının keçirilməsi məqsədə uyğundur. Icmalını keçirə biləcəyiniz
əsərlərdən biri son dövrlərin sevilən yazıçısı Elxan Elatlının “Görünməyən izlər”
kitabıdır. Yazıçı əsərlərini detektiv üslubda yazır. Əsərin əsas qəhrəmanı Qambay
Qasımlıdır. Romanda Humayla onun tanışlığından bəhs edilir. Əsərdə bu
günümüzün gəncliyi üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Belə ki, yazıçı əsərdə
narkotokin insan həyatını necə məhv etdiyini olduqca aydın şəkildə əks etdirir. Elə
31
bu səbəbdən də əsər gənclərimiz üçün əhəmiyyətə malikdir. Kitab 2010-cu ildə
Bakıda “İdeal-print” nəşriyyatında çap olunmuş və oxucuların ixtiyarına
verilmişdir.
Müasir dövr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən bir də
Nüşabə Məmmədlidir. Yazıçının son nəşr olunan kitablarından biri
“Vicdan
dustağı” adlanır. Kitab 2010-cu ildə “Çinar-Çap” nəşriyyatı tərəfindən çap
olunmuşdur. Kitabın icmalının təşkili gənc oxucularda ona qarşı maraq yaradır.
Roman onu oxuyan hər bir gənci öz həyatını, atacağı addımları bir daha
düşünməyə vadar edir. Belə ki, tərbiyəvi mövzuda yazılan əsər müasir gəncliyimiz
üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Əsər gənclərə bir sıra insani keyfiyyətləri aşılamaq
cəhətdən olduqca əhəmiyyətlidir. Romanın əsas qəhrəmanı Səltənətdir. Onun
həyatında baş verən çətinliklər gənclər üçün təhsilin nə qədər vacib olduğunu bir
daha sübut edir. Yazıçı romanda erməni millətinə xas murdar xüsusiyyətləri böyük
məharətlə təsvir etmişdir. Roman gənclərimizi mübariz olmağa, vətəni, ailəni
sevməyə, təhsil almağa səsləyir. Əsər gənclərimiz üçün böyük tərbiyəvi
əhəmiyyətə malikdir.
Məktəblilərlə “Siz öz hüquqlarınızı bilirsinizmi? ” adlı disputun keçirilməsi
yaxşı nəticələrə gətirib çıxarar. Belə ki, uşaqlarla bu haqda söhbətin aparılması
onların öz hüquqları haqqında olan məlumatını artırar. Tədbirə hər hansı bir uşaq
hüquqları təşkilatının nümayəndəsini dəvət edərək uşaqları maraqlandıran sualların
cavablandırılmasına şərait yaratmaq da məqsədə uyğundur. Uşaqlarla onların
hüquqlarından danışarkən slaydlardan istifadə olunması, onların öz hüquqlarını
daha yaxşı başa düşmələrinə yardımçı olar. Ancaq uşaqlar bəzən öz fikirlərini
səsləndirməkdən çəkinirlər. Bu problemi aradan qaldırmaq üçün uşaq hüquqları ilə
bağlı saytlar da fəaliyyət göstərir. Bu saytlara misal olaraq
www.ombudsman.gov.az
,
www.humanrights-az.org
,
www.crlc.az,
www.ngoalliance.net
,
www unicef.org/azerbaijan,
www. osce.org
və s. kimi saytları göstərmək olar
.
Bildiyimiz kimi bir çox uşaq bəzi hallarda müdafiə oluna bilmədiyi üçün onların
hüquqları pozulur. Bu məqsədlə kitabxanaçıların uşaqlara müəyyən məsləhətlər
verməsi, onları bu cəhətdən maarifləndirmələri gələcəkdə müsbət nəticələr verə
bilər.Uşaqların bəzi pis vərdişlərə (popiros çəkmək, spirtli içkilərdən istifadə)
yiyələnməsi onların gələcək həyatını tamamilə məhv edə bilər. Bu məqsədlə
kitabxanaçılar popiros, alkoqolun mənfi cəhətlərindən uşaqları məlumatlandırsalar
bu uşaqların belə vərdişlərdən uzaq olmalarına kömək edər.
Narkomaniyaya qarşı mübarizə mövzusunda “Gəlin gələcəyimizi qoruyaq”
başlığı altında tədbir gənclərimizin bu sahədə maariflənməsinə çox müsbət təsir
edə bilər.