20
şagirdləri ilə tədbir iştirakçıları arasında dialoq aparıldı. Şagirdlər narkomaniyanın
törətdiyi bəlalardan danışdılar və belə halları pislədilər. Həmçinin şagirdlər məişət
zorakılığı ilə bağlı mövzularda tədbir iştirakçılarına suallar ünvanladılar. Anket test
sorğuları müzakirə edildi.
İl ərzində bir sıra məktəblərdə bu mövzuda yazan yazıçılarla oxucuların
görüşləri təşkil olunmuşdur. Bakının Yasamal rayonundakı 53 saylı məktəbin
yuxarı sinif şagirdləri ilə E.Elatlının “Görünməyən izlər” kitabının müzakirəsi
keçirilmişdir.
Həmçinin xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, PEN klubun
vitse-prezidenti, hüquq elmləri doktoru, “Şöhrət” ordenli Çingiz Abdullayevlə
görüş keçirilmişdir. Tədbirdə Ç.Abdullayevin həyatı, yaradıcılığının əsas
istiqamətləri haqqında “Bizim əbədi Dronqo” adlı çarxlı slaydın nümayişi ilə rus
və azərbaycan dillərində məlumat verilmişdir. Görüşdə yazıçının “Göy mələklər”,
“Qisasın ölçüsü” kitablarının müzakirəsi keçirilmişdir. Daha sonra xalq yazıçısı
Çingiz Abdullayev öz yaradıcılığından, yazdığı son kitablarından və onları
yazarkən rastlaşdığı maraqlı hadisələrdən danışdı. Görüş oxucuların sualları ilə
davam etdi. Yeniyetmələrin və digər iştirakçıların suallarını cavablandırarkən
Çingiz Abdullayevin bölüşdüyü xatirələr iştirakçıların böyük marağına səbəb
olmuşdur. Keçirilən bu tədbirlər yeniyetmələri vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə
olunmağa, əsl vətəndaş kimi formalaşmağa, intellektual səviyyələrini daim
yüksəltməyə, dünyagörüşünü genişləndirməyə bir çağırış oldu. Yeniyetmələrin
vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasında, onlarda elmə, biliklərin əldə
edilməsinə maraq oyadılmasında bu cür tədbirlərin əhəmiyyəti böyükdür.
Hamımıza bəllidir ki, hər bir insanın əhəmiyyəti onun Vətən qarşısında
borcu ilə ölçülür. Vətənin layiqli övladı olmaq üçün daha çox elmi biliklərə
yiyələnmək lazımdır. Hazırda komputer əsrində yaşasaq da, elmi biliklərə
yiyələnmədən mənəviyyatca saf, milli dini dəyərlərə sahib olmaq olmaz. Çünki, bu
biliklər yetişməkdə olan gənc nəslin daha kamil inkişaf etməsi üçün vacib olan
əsas ünsürlərdəndir. Çünki insan öyrənməklə formalaşır, mətinləşir, dərin biliyə
yiyələnir. Bəs kamil vətəndaş necə olmalıdır? Necə yaşamalı, həyatını necə
qurmalıdır?
Yetkinlik yaşına çatmamış, və müstəqil həyata qədəm qoymuş yeniyetmələr daha
çox bu suallarla qarşılaşırlar: Onlara bu sualların həllində kömək edənlər sırasında
isə məktəb və mədəniyyət ocaqlarımızla yanaşı kitabxanalarımızda xüsusi yer
tutur.Yetkinlik yaşına çatmayanların çoxu təhsil almadan əmək fəaliyyətinə
başlayaraq cəmiyyət qarşısında müəyyən vəzifələr daşımağa başlayırlar. Bu
baxımdan hələ öz hüquqlarını dərindən bilmədən, kortəbii şəkildə heç bir
məsuliyyəti dərk etmədən cəmiyyətə atılırlar. Bu da onlarda hələ uşaq yaşlarından
bilməyərəkdən müəyyən hüquq məsuliyyətinə cəlb olunmağına gətirib çıxarır.
21
Yeniyetmələrin çoxu polis, müstəntiq, hüquq, prokurorluq, idarələrinin
funksiyalarını, hüquq və vəzifələrini düzgün başa düşmür. Buna görə də ətraf
aləmdə baş verən hadisələrin çoxuna kortəbii münasibət bəsləyərək nəyin cinayət
olduğunun fərqinə varmırlar.
Böyüməkdə olan gənc nəslin hüquqi baxımdan tərbiyələndirilməsi üçün uşaq
cinayətkarlığı ilə mübarizə:
Yetkinlik yaşına çatmayanların hüquq tərbiyəsində məktəblərin, pedoqoji
müəsisələrin, uşaq təşkilatlarının, kitabxanaların xüsusi rolu vardır. Məhz bu
kollektivlərin həyata keçirdikləri tədbirlər nəticəsində onlarda cəmiyyət hadisələri
haqqında xüsusi təsəvvür yaradılaraq, həyat hadisələrinə düzgün yanaşmaq üçün
onlara zəmin yaradılır. Yaş artıqca yeniyetmələrdə cinayət hüquq normalarını
öyrənməyə maraq da güclənir. Bu psixoloji meyl əsasən VII – IX sinif şagirdləri
üçün səciyyəvidir. Belə ki, azyaşlılar barəsində cinayətetmə, onları cinayətə cəlb
etmə məsuliyyəti ağırlaşdıran hallardır. Yetkinlik yaşına çatmayanları
cinayətkarlığa, alkoqolizmə, narkomaniyaya cəlb etmə, və s. görə də ciddi cəzalar
tətbiq olunur.Millətin gələcəyini müəyyənləşdirən o millətin uşaqları, gəncliyidir.
Dünənin uşaqları bugünün gəncləri, bu günün gəncləri isə sabahın gələcəyidir.
Sabahın idarəçiləri, sabahın ailə başçılarıdır. Ancaq bəzi problemlər var ki, bu
dilindən, irqindən asılı olmayaraq hər bir millətin problemidir. Spirtli içkilərə
aludəçilik, narkomaniya, “Qics” belə problemlərdəndir.
Yetkinlik yaşına çatmamışların cinayətkarlığına qarşı mübarizəni
gücləndirmək, bu sahədə görülən işlərin səmərəliliyini artırmaq məqsədi ilə
Azərbaycan Respublikasının kabineti 6 mart 1995-ci iltarixdə “Azərbaycan
Respublikasında yetkinlik yaşına çatmamışların cinayətkarlığına qarşı mübarizə”
üzrə Respublika Kompleks proqramı haqqında qərar qəbul etmişdir.
Bu qərara əsasən Azərbaycanda ən çox yetkinlik yaşına çatmamış uşaqların
aludə olduğu dövriyyədə olan narkotik vasitələrlə mübarizənin gücləndirilməsi
haqqında tədbirlər gücləndirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Yetkinlik yaşına çatmayanlarla cinayətkarlığa qarşı mübarizə sahəsində F.
Köçərli adına Respublika Uşaq kitabxanasının rolu böyükdür. Kitabxanada hüquq
təbliğinə dair hər hansı tədbirlərin maraqlı və canlı olmasına xüsusi diqqət yetirilir.
Uşaq və yeniyetmələr arasında hüquqi biliklərin təbliği bu işdə əsas yer tutur. Qeyd
etmək lazımdır ki, respublikamızın ümumtəhsil məktəblərində hüquq elminin bir
fənn kimi öyrənilməsi ilə yanaşı hüquq biliklərinin təbliğini və hüquq tərbiyə işinin
genişləndirmək məqsədi ilə şəhər, rayon, uşaq, və məktəb kitabxana təbliğat işləri
aparmalıdır. Belə ki, hüquq məsələlərinə dair mühazirələr, viktorinalar, söhbətlər,
ədliyyə, məhkəmə, polis, prokurorluq işçiləri ilə görüşlər təşkil edilməli, hüquq
mövzusunda konfranslar keçirilməlidir. Bu mövzuda kitabxanada kinofilmlərə,