Azərbaycan respublikasi naxçivan muxtar respublikasi

33 
 
Halictini  tribası  Halictus  (21  növ)  və  Lasioglossum  (27  növ), 
Sphecodini  tribası  isə  Sphecodes  (2  növ)  cinslərindən  təşkil 
olunmuşdur.  Nomiinae  yarımfəsiləsi  Pseudapis  (2  növ), 
Nomioidinae yarımfəsiləsi Ceylalictus (1 növ) və Nomioides (1 
növ),  Rophitinae  yarımfəsiləsi  Dufourea  (1  növ),  Rophites  (5 
növ)  və  Systropha  (1  növ)  cinslərindən  ibarətdir.  Növlərə 
Naxçıvan  Muxtar  Respublikasının  bütün  landşaftlarında,  əkin 
sahələrində, parklarda, bostanlarda, bağlarda, quru yamaclarda, 
meşə 
kənarlarında, 
dağ 
çəmənliklərində, 
subalp 
çəmənliklərində və hündür otluqlarda rast gəlinir. 
Melittidae 
fəsiləsi 
Dasypodainae 
və 
Melittinae 
yarımfəsilələri 
ilə 
təmsil 
ounmuşdur. 
Dasypodainae 
yarımfəsiləsi Dasypodaini tribasından və bu tribaya daxil olan 
Dasypoda  (3  növ)  cinsindən,  Melittinae  yarımfəsiləsi  Melitta 
(2  növ)  cinsindən  ibarətdir.  Bu  fəsilənin  nümayəndələrinə  ən 
çox orta dağlıqda rast gəlinir. 
Megachilidae  fəsiləsi  Megachilinae  yarımfəsiləsindən 
və  ona  daxil  olan  Anthidiini,  Dioxyini,  Liturgini,  Megachilini 
və Osmiini  tribalarından təşkil olunmuşdur.  Anthidiini tribası 
Anthidiellum (1 növ), Anthidium (6 növ), Eoanthidium (1 növ),  
Icteranthidium 
(1 
növ),  Pseudoanthidium  (1  növ), 
Rhodanthidium  (1  növ),  Stelis  (2  növ)  və  Trachusa  (1  növ) 
cinslərindən,  Dioxyini  tribası  Aglaoapis  (1  növ)  cinsindən, 
Liturgini  tribası  Lithurgus  (2  növ)  cinsindən,  Megachilini 
tribası Coelioxys  (3 növ) və Megachile (17 növ) cinslərindən, 
Osmiini  tribası  isə  Chelostoma  (3  növ),  Heriades  (2  növ), 
Hoplitis  (4  növ),  Hoplosmia  (1  növ)  və  Osmia  (12  növ) 
cinslərindən  ibarətdir.  Megachilidae  cinslərinin  sayına  görə 
fəsilələrin  ən  böyüyüdür.  Bu  fəsilənin  nümayəndələrinə 
müxtəlif bitki formasiyalarından ibarət biotoplarda rast gəlinir. 
Apidae  fəsiləsi  Anthophorinae,  Apinae,  Bombinae, 
Nomadinae  və  Xylocopinae  yarımfəsilələrindən  ibarətdir. 
Anthophorinae  yarımfəsiləsi  Anthophorini  tribasından  və  ona 
daxil  olan  Amegilla  (7  növ),  Anthophora  (28  növ)  və 
Habropoda (2 növ) cinslərindən, Apinae yarımfəsiləsi Eucerini 

---

34 
 
tribasından  və  ona  daxil  olan  Eucera  (15  növ),  Tetralonia  (1 
növ)  və  Tetraloniella  (4  növ)  cinslərindən,  Melectini 
tribasından  və  ona  daxil  olan  Melecta  (2  növ)  və  Thyreus  (1 
növ) cinslərindən, Bombinae yarımfəsiləsi Bombini tribasından 
və  ona  daxil  olan  Bombus  (27  növ)  cinsindən,  Nomadinae 
yarımfəsiləsi  Biastini  tribasından  və  ona  daxil  olan  Biastes  (1 
növ),  Ammobatoidini  tribasından  və  ona  daxil  olan 
Ammobatoides (1 növ), Nomadini tribasından və ona daxil olan 
Nomada  (16  növ)  cinslərindən,  Xylocopinae  yarımfəsiləsi 
Ceratinini  tribasından  və  ona  daxil  olan  Ceratina  (6  növ), 
Xylocopini  tribasından  və  ona  daxil  olan  Xylocopa  (3  növ) 
cinslərindən  ibarət  olmuşdur.  Fəsilənin  nümayəndələrinə 
yarımsəhralardan başlamış alp çəmənliklərinə qədər rast gəlinir 
[16]. 
Arıkimi cinslərinin fəsilələr üzrə paylanılması aşağıdakı 
diaqramda öz əksini tapmışdır (Diaqram 3.1). 
 
 
Diaqram 3.1. Arıkimi cinslərinin fəsilələr üzrə paylanması. 

---

35 
 
Arıkimi 
növləri 
fəsilələr 
üzrə 
qeyri-bərabər 
paylanmışdır.  Növlərin  fəsilələr  üzrə  paylanması  aşağıdakı 
diaqramda verilmişdir (Diaqram 3.2). 
Diaqram 3.2. Arıkimi növlərinin fəsilələr üzrə paylanması. 
 
Göründüyü  kimi,  faunada  növlərinin  zənginliyinə  görə 
Apidae,  Andrenidae,  Halictidae  və    Megachilidae  fəsilələri 
üstünlük təşkil edirlər. 
 
4.2.  Arıkimilərin  ekoloji-faunistik  təhlili.  Muxtar 
respublika  ərazisində  aparılan  çoxillik  tədqiqatlar  nəticəsində 
növlərin  ekoloji-faunistik  təhlili  aşağıdakı  kimi  göstərilmişdir. 
Növlərin  müasir  sistematikalarda  göstərilən  adlarından  başqa, 
onların  sinonomləri  də  qeyd  edilmişdir.  Arıkimilərin  dünya 
üzrə yayılması ədəbiyyat və internet məlumatlarına görə verilir 
[58,62,63,85,88,89,93,97,126,127,129,131,145,146,160,161, 
163, 164,170,174]. 
Fəsilə: Colletidae 
Yarımfəsilə: Colletinae 
Cins: Colletes Latreille, 1802 
Colletes cunicularius (Linnaeus, 1761)  

---

36 
 
Apis  cunicularia  Linnaeus,  1761;  Apis  cinerea 
Geoffroy,  1785;  Colletes  hirtus  Lepeletier,  1825;  Colletes 
pilosus Spinola, 1838 
Yayılması: Palearktika. 
Qeyd:  Düzənlik  və  alçaq  dağlıq  qurşaqlarının  friqanoid  və 
gəngiz  qruplaşmalarından  ibarət  bitki  örtüyünə  malik 
yarımsəhra landşaftlarında tapılmışdır. Quru biotoplarda, daşlı 
yamaclarda,  dərələrin  subasarlarında  yaşayır.  Dağlara  1300 
metrədək qalxır [24, s.198]. 
Trofik əlaqələri: Pyrus salicifolia Pall., Pyrus communis L. 
Material:  Sədərək,  800  m.,  Pyrus  communis,  06.04.2006,  1♂; 
Şərur, Bağırsaqdərə, H-1300 m., Pyrus salicifolia, 13.04.2006, 
3♂, M.Məhərrəmov. 
 
 
Colletes cunicularius 
Colletes fodiens (Fourcroy, 1785) 
Apis  fodiens  Fourcroy,  1785;  Apis  pallidicincta  Kirby, 
1802  
Yayılması: Palearktika. 

---