94
2.
Hepatikoxoledoxun divaryanı zədələnməsi – açıq üsulla əməliyyatla
ağırlaşma aradan qaldırılır.
Uzun alətlərlə aparılan instrumental palpasiya, hətta laparoskopik
əməliyyatlar üzrə böyük təcrübə olduqda belə, əfsuslar olsun ki, cərrahın birbaşa
toxunulma ilə hissiyatın ekvivalent şəkildə əvəz etmək iqtidarında deyildir.
Bununla bağlı olaraq, hepato-dəyişikliklər olduqda əməliyyatın icrasında
mürəkkəblik artır. Cərrah dəyişilmiş toxumalarda oriyentasiyasını itirə bilər, bu da
ən ağır ağırlaşmanın ortaya çıxması – öd axarlarının zədələnməsi təhlükəsi yaradır.
Qanaxma – öd yollarında iltihabi və xüsusən çapıq xarakterli olur. Yaranma
vaxtına görə 2 növü ayırd edilir:
1.
Əməliyyat daxili - əgər laparoskopik üsulla qanaxmanı dayandırmaq
mümkün olmazsa, əməliyyat açıq üsulla davam etdirilir.
2.
Əməliyyatdan sonrakı – açıq üsulla əməliyyatla ağırlaşma aradan qaldırılır.
Öd axması - relaparoskopiya müsbət nəticə verməzsə, açıq üsulla
əməliyyatla ağırlaşma aradan qaldırılır.
Mexaniki sarılıq - relaparoskopiya müsbət nəticə verməzsə, açıq üsulla
əməliyyatla ağırlaşma aradan qaldırılır.
Qara ciyər altı abses – USM-nin nəzarəti ilə relaparoskopiya müsbət nəticə
verməzsə açıq üsulla əməliyyat - drenləşdirmə aparılır.
Peritonit
Göbək ətrafı yaranın irinləməsi – yaranın təftişi
Qarın divarının infiltratı – yaranın təftişi
Qarın divarının absesi – yaranın təftişi, drenləşdirmə
Pnevmoniya – terapevtlə cərrahın birgə müalicəsi və xəstənin təqibi
Dərialtı venaların kəskin tromboflebiti - əgər konservativ müalicə müsbət
nəticə vermirsə, cərrahi əməliyyat – venektomiya aparılır.
Miokard infarktı – birgə cərrahi və terapevtik müalicə və təqibi.
Laparoskopik yolla xoledoxolitiazın aradan qaldırılması zamanı bir sıra
problemlər yaranır ki, bunlar da əməliyyatın icrasını əhəmiyyətli dərəcədə
çətinləşdirir və müvafiq ağırlaşmaların ortaya çıxmasına səbəb olur. Daşların kisə
95
axacağından keçməklə xoledoxoskopun nəzarəti altında Dormia kəsiciləri və ya
Foqarti katetri ilə xaric edilməsinə üstünlük verilə bilər. Bu əməliyyata diaqmetri
çox da böyük olmayan tək-tək daşların təstiqlənməsi göstərişdir. Ancaq, bu
əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün xüsusi alətlərin olması vacibdir. Ayrıca
götürdükdə, bir qayda olaraq kisə axacağının eni xoledoxa alətlərin keçməsinə
imkan vermir, hələ oradan daşların xaric edilməsi özlüyündə çətinlik yaradır. Buna
görə də kisə axacağının genişləndirilməsi əlavə tədbirlərin həyata keçirilməsini
tələb edir. Kisə axacağının genişləndirilməsi üçün onun divarının tamlığını
pozmamaq üçün təzyiqi 12 atmosferə qədər artırmaqla xüsusi (dilatator)
genişləndirici balondan istifadə olunur. Axacağın digər alətlərin istifadəsi həmçinin
Foqarti katetri ilə genişləndirilməsi, səmərəsiz olur. Həmçinin belə güman etmək
olar ki, kisə axacağının xoledokoskopla retroqrad genişləndirilməsi təşəbbüsü də
qeyd olunan ağırlaşmaya səbəb ola bilər.
Əməliyytdan sonrakı ağırlaşma təhlükəsini yaradan amillərdən biri də əlavə
öd axacağının olmasıdır. Histoloji müayinələrin nəticəsinə görə əlavə öd axacağı 3-
5-% tezliklə rast gəlinə bilər, ancaq klinik praktikada bu rəqəm 0,2-dən – 16%
qədərdir. Açıq üsulla aparılan xolesistektomiya zamanı kisə yatağı bir qayda
olaraq, həmişə ketqutla, hətta əlavə öd axarlarından keçməklə tikilir, sıxılır və öd
axması baş vermir. Praktika göstərir ki, laparoskopik xolesistektomiya zamanı,
kisə axacağının elektrokoaqulyasiyası həmişə etibarlı biliostazı təmin etmir, bu da
əməliyyatdan sonrakı dövrdə öd axını şəklində üzə çıxır. Əməliyyat zamanı əlavə
öd axarı aşkarlanaraq klipə almalıdır və ya onu tikmək (açıq icra olunan
əməliyyatlarda) lazımdır. Əlavə öd axarı güdülünü koaqulyasiya etmək isə yalnış
qərardır.
Laparoskopik xolesistektomiya zamanı daxili qanaxma əməliyyatın icrasını
çətinləşdirir və bəzən xətaların baş verməsinə səbəb olur. Qanaxma kisə
axacağından baş verdikdə daha mürəkkəb vəziyyət yaranır. Belə qanaxmaların baş
verməsi dəyişilmiş – çapıq və ya infiltrasiyalı toxumada Calot üçbucağında kobud
manipulyasiya apardıqda arteriyanın təsadüfən zədələnməsi ilə əlaqədar ola bilər.
Əməliyyatdaxili qanaxmanın baş verməsi ehtimalı xüsusi qara ciyərin, sağ mədə,
96
mədə-onikibarmaq, ümumi qara ciyər, yuxarı ön və ya arxa mədəaltı vəz-
onikibarmaq arteriyasının şaxəsi, əlavə öd kisəsi arteriyası kimi formalaşan halda
əhəmiyyətli dərəcədə artır. Əlavə arteriya Calot üçbucağında yerləşdiyi halda onun
təyin edilməsi çətinlik törətmir və əməliyyatın gedişində problem yaratmır. Ancaq
əlavə arteriya kisə axacağının önündən keçərsə, diaqnostik səhv baş verə bilər.
Əlavə arteriya kisə axacağı, kisə axacağı isə tipik yerləşmiş kisə arteriyası kimi
qiymətləndirilir. Belə səhv olduqda öz normal yerində olan arteriyadan qanaxma
təhlükəsi yaranır. Digər variantda səhv ondan ibarətdir ki, boruvari quruluşu
düzgün fərqləndirərkən (araşdırarkən) cərrah hesab edir ki, kisə axacağının
önündən keçən artetiya təkdir və nəticədə isə öz normal yerində olan kisə
arteriyasından qanaxma alır.
Qanaxmanı dayandırarkən hepatikoxoledoxun yaxınlığında koaqulyasiyadan
istifadə etmək yol verilməzdir, belə ki, bu zaman onun termiki zədələnməsi baş
verər, bu isə əməliyyat zamanı deyil, ondan sonrakı dövrdə üzə çıxa bilər.
Əməliyyatdan sonrakı qarındaxili qanaxma əməliyyat zamanı olanlardan daha
böyük təhlükə yaradır. Bu diaqnostikanın çətin və müalicənin başlanmasında
gecikmənin olması səbəbindəndir. Kobud səhv isə kisə arteriyasının kliplənmə ilə
birgə koaqulyasiyasının aparılmasıdır.
Mexaniki sarılığın baş verməsi əməliyyat zamanı xırda daşların və ya qatı
şəkilli möhtəviyyatın kisə axacağın kliplənmədən əvvəl kisə sıxıcı alətlərlə
tutulduqda enli kisə axacağından xoledoxa keçməsi səbəbindən ola bilir.
Əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmalar, bir qayda olaraq əməliyyatın düzgün
aparılması və əməliyyat zamanı qarın boşluğunun və ya qarnın ön divarındakı
toxumaların infeksiyalaşması hesabına olur. Qara ciyər absesi görünür, öd və ya
qanın kisə yatağından sızması və toplanması nəticəsində baş verir.
Profilaktika :
-
Antibakterial terapiya
-
Öd kisəsinin qarın boşluğundan xaric edilməsində konteynerdən istifadə
etmək
Dostları ilə paylaş: |