Azərbaycan respublikasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
41 müəssisənin divizional bölmələrinin rəhbərləri - ən azı məhsul üzrə top-menecerlər məsuliyyət daşıyırlar. Marketinq fəaliyyətinin planlaşdırılmasının və marketinq planlarının tərtib edilməsinin vacibliyi və müəssisənin fəaliyyətində planlaşdırmanın rolunu nəzərə alaraq o, müəssisənin idarə edilməsini ali rəhbərliyi tərəfindən təsdiq edilir. Əksər hallarda müəssisənin marketinq planı ya kompaniyanın prezidenti, ya kompaniyanı baş icracı direktoru və ya idarənin sədri tərəfindən, yəni müəssisənin fəaliyyətinin nəticələrinə görə birbaşa məsuliyyət daşıyan şəxs tərəfindən təsdiq olunur. Marketinq planları, bir qayda olaraq, marketinq planının müvafiq bölməsinin yerinə yetirilməsinə görə məsuliyyət daşıyan şəxsin rəhbərlik etdiyi struktur böl- məsində tərtib edilir. Müəssisənin marketinq planlaşdırılmasını həyata keçirən struktur bölməsinin işçiləri isə yalnız məslətvermə, əlaqələndirmə funksiyasını yerinə yetirməklə planlaşdırmanı və marketinq planının tərtib edilməsinə rəhbərlik edən rəhbər şəxsə planın ayrı-ayeı bölmələrinin tərtib edilməsində yardım edir və planın icrasına nəzarət edir. Müəssisənin fəaliyyətinin ümumi planlaşdırılması şöbəsi də marketinq planlaşdırıl- ması prosesində yalnız strateji aspektlərdə iştirqak edir. Brlə ki, müəssisənin fəaliyyətinin ümumi planlaşdırıması şöbəsinin işçiləri a) planlaşdırma sistemini və onun strukturu hazırlayır; b) operativ bölmələrdən təkliflər daxil olduğu halda yeni plan tapşırıqlarının hazırlanmasını təşviq edir; c) kompaniyada planlaşdırmanın ayrı-ayrı bölmələrinin (həlqələrinin) uzlaşdırılmasını (məsələn, istehsal və marketinq bölmələrinin) həyata keçirir və d) təsdiq edilmiş marketinq planlarının yerinə yetirilməsinə nəzarət edir. darəetmənin yüksək dərəcədə mərkəzləşdirildiyi müəssisələrdə marketinq planlaşdırılması, bir qayda olaraq, kompaniyanı mərkəzi ofisində yaradılan planlaşdırma bölməsi tərəfində həyata keçirilir.
42
fəaliyyətinin planlaşdırılması 2.1. Müəssisələrin fəaliyyətinin SWOT-analizi SWOT-analiz müəssisənin bazar fəaliyyətinin diaqnostikasının ən vacib pro- seduru və strateji marketinq planlaşdırılmasının o cümlədən marketinq strategiya- sının hazırlanmasının formal metodikası olmaqla müəssisənin missiyasının formalaşdırılması ilə onun məqsəd və vəzifələrinin müəyyən edilməsinin aralıq mərhələsidir. Bu metodika müəssisənin problemlərinin və idarəetmə situasiyasının qiymətləndirilməsinin ən effektli, əlyetərli və ucuz başa gələn üsuludur. SWOT-analiz (strengths – güclü tərəflər; weaknesses – zəif tərəflər; opportunities – imkanlar və threats –təhlükələr) həm müəssisə və strateji biznes vahidləri, həm də məhsul səviyyəsində həyata keçirilir. Onun nəticələri marketinq planlarının tərtib edilməsində istifadə edilir. SWOT-analizin məqsədi müəssisənin güclü və zəif tərəflərinin, həmçinin marketinqin müəssisədən kənar mühit amillərinin yaratdığı imkanların və təhlükələrin öyrənilməsi əsasında onun fəaliyyətinin müasir vəziyyətinin və inkişafının strateji perspektivinin qiymətləndirilməsidir. SWOT-analizin əsas prinsipi müəssisəyə onun güclü və zəif tərəfləri ilə müəssisədən kənar mühit amillərinin yaratdığı imkanlar və təhlükələr arasında uyğunluğu təmin edən və bunun sayəsində müəssisəyə mövcud resurslarından və yaranmış imkanlardan maksimum istifadə etməyə, təhlükələri isə aradan qaldırmağa və ya onlardan yayınmağa imkan verən strategiyaların hazırlanmasıdır. SWOT-analiz 3 mərhələdə həyata keçirilir. Birinci mərhələdə marketinqin müəssisədaxili amilləri təhlil edilir və onun nəticəsində müəssisənin güclü və zəif tərəfləri müəyyən edilir. Bunun üçün 1) müəssisənin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi parametrlərinin siyahısı (məsələn, təşkilati, istehsal, maliyyə, marketinq və s.) tərtib edilir, 2) hər bir parametr üzrə müəssisənin güclü və zəif tərəfləri müəyyən edilir, 3) müəssisənin ən vacib güclü və zəif tərəfləri seçilir və 4) onlar xüsusi tərtib edilmiş cədvəldə qeyd edilir (2.1 saylı cədvəl). Müəssisə uzunmüddətli perspektivdə uğurlu fəaliyyət göstərməsi üçün 43 SWOT-analizin ikinci mərhələsində hədəf seqmentini və ya seqmentlərini müəy- yənləşdirir, həmin seqmentlər üçün ətraf mühit amillərinin yaratdığı imkanları və təhlüküləri aşkar edir. Bunun üçün müəssisə, güclü və zəif tərəflərin müəyyən edilməsində olduğu kimi, 1) bazar situasiyasının qiymətləndirilməsi parametrlərini müəyyən edir, 2) hər bir parametrin yaratdığı imkanları müəyyənləşdirir, 3) ən güclü imkanları və təhlükələri müəyyən edir və 4) onları xüsusi tərtib edilmiş cədvəldə qeyd edir (2.2 saylı cədvəl). Cədvəl 2.1 Müəssisənin güclü və zəif tərəfləri Qiymətləndirmə parametrləri Güclü tərəflər Zəif tərəflər 1. Təşkilati amillər Yüksək
ixtisalı rəhbər
işçilərin mövcudluğu və s. Aşağı pillə işçilərinin müəs- sisənin inkişafında maraqlı olmaması və s. 2. stehsal amilləri 1. Müəssisənin məhsulların yüksək keyfiyyəti; 2. Dəstləşdirici məmulatları göndərən müəssisələrin etibarlılığı və s. 1. bəzi avadanlıq qrupları üzrə göhnəlmə səviyyəsinin yüksək olması;
2. Rəqiblərə nisbətən məhsulun qiymətinin yüksək olması və s. 3 və s.
Müəssisənin güclü və zəif tərəfləri, həmçinin müəssisədən kənar mühitin yaratdığı imkanlar və təhlükələr aşkar edildikdən sonra SWOT-analizin üçüncü məhələsində marketinq strategiyasının formalaşdırılması üçün onlar arasındakı əlaqə müəyyən edilir. Bunun üçün SWOT-analiz matrisindən istifadə edilir (2.1 saylı şəkil). Cədvəl 2.2 Müəssisədən kənar amillərin yaratdığı imkanlar və təhlükələr Qiymətləndirmə parametrləri mkanlar Təhlükələr 1. Rəqabət mühiti 1. Yeni rəqiblərin bazara daxilolma maneləri yüksəlmiş- dir və s.; 1. Bazara iri xarici kompaniyanın çıx- ması gözlənilir və s. 2. Satış şəbəkəsi 1. Bu il bazara məhsul göndə- rənlər axtaran iri pərakəndə ticarət
müəssisəsi daxil
olmuşdur və s. 1. Bu ildən iri topdan satış müəssisəsi məhsul göndərənlərini tender yolu ilə seçir və s. 3 və s.
10.1 saylı şəkildən göründüyü kimi, imkan və təhlükələrlə müəssisənin güclü və zəif tərəflərinin əlaqəsi nəticəsində 4 kvadrat: 1) “güclü tərəf və imkanlar”
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|