Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan miLLİ konservatoriyasi
Yüklə 3,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
52 bu dərs vəsaitinin əsasında Azərbaycan tarında ifa qaydalarını gös- təmişdir. Bu kitab İranda Azərbaycan tarının tədrisi üçün yazılmış ilk kitab sayılır. Onu da qeyd edək ki, bu dərs vəsaiti ilə yanaşı, Azər- baycanın görkəmli bəstəkarı, professor, folklorçu, ictimai xadim və pedaqoq Səid Rüstəmovun “Tar məktəbi” adlı dərs vəsaiti də İran musiqiçiləri arasında geniş yayılmışdır. Əli Səlimi eyni zamanda bir bəstəkar kimi musiqi ictimaiyyəti arasında şöhrət qazanmışdır. Bu da təsadüfi deyildir. Çünki Ə.Səlimi Bakıda yaşadığı dönəmdə Cahangir Cahangirovla birgə dahi Üzeyir Hacıbəylidən xüsusi bəstəkarlıq dərsləri almışdır. Bu məlumatı biz Azərbaycanın görkəmli bəstəkarı, Respublikanın Xalq artisti, professor Ramiz Mirişlinin Ə.Səlimi haqqında xatirələrindən əldə etmişik. Qeyd edək ki, R.Mirişli 1992-ci ildə İran İslam Respublikasında olarkən Ə.Səlimi ilə görüşmüş və ustadın söylədiklərini qiymətli fakt olaraq bizə çatdırmışdır. Əli Səlimi bir çox gözəl mahnıların, tar üçün notla yazılan dərs vəsaitlərinin, xalq çalğı alətləri orkestri üçün əsərlərin də müəllifidir. Mahnıları arasında bizə yaxşı tanış olanlarından biri də “Sizə salam gətirmişəm” mahnısıdır. Bu mahnının maraqlı bir tarixçəsi də var. “Sizə salam gətirmişəm” mahnısını İrandan Türkiyəyə gedən Huşəng Azəroğlu adlı bir müğənni orada öz mahnısı kimi təqdim edir. Hələ o vaxtlar bu mahnı Türkiyədə böyük rəğbətlə qarşılanır. Həmin şəxsə böyük şöhrət və sərvət gətirir. Sonralar Ə.Səliminin yetirmələrindən olan – Cavad Çavuşi adlı bir gənc “Sizə salam gətirmişəm” mahnısını ustadından öyrəndiyi kimi oxuyur, mahnının müəllifinin həqiqətən də kim olduğunu aşkara çıxarır. “Ayrılıq” mahnısını isə istedadlı, əvəzolunmaz səsə malik mərhum müğənnimiz Rəşid Behbudov ilk dəfə Azərbaycanda səsləndirmişdir. Bunun tarixçəsini Ə.Səlimi özü Bakıda olarkən söyləmişdir: “... Rəşid Behbudov birinci dəfə 1965-ci ildə İrana gəlmişdi. Əhsən Dadaşov, Çingiz Sadıqov da onunla idi. Rəşid ilk dəfə İranda olanda bizi də “Xaneyi cavanlar” evinə dəvət etmişdilər. Tanış olduq. Konsert verdik, mənim “Vətən” adlanan süitamı və “Ayrılıq” mahnımı ifa etdilər. Mahnı Rəşidin çox xoşuna gəldi. Xahiş elədi ki, ona verək. Dedim ki, bu şərtlə verərəm: plastinka çıxanda, onun üstündə şairin də adı olsun, mənim də. “Siz istəyən kimi olacaq”, - dedi. Nə cür söz vermişdi, elə də oldu. Tehranda bu val var. Üstündə ingilis, Azərbaycan, rus dillərində yazılıb: Sözləri Fərhadın, musiqisi Əli Səliminindir. Oxuyur Rəşid Behbudov. Plastinka 1967-ci ildən sonra çıxıb. Rəşid həmin il İrana gələndə bu mahnını özü də oxudu. Tehranda Firdovsinin heykəli ucalan meydanda val satılan böyük mağaza var. Burada Rəşid Behbudovun bütün valları var. O cümlədən əvəzsiz müğənninin ifasında “Ayrılıq” mahnısı”. (1.) Məqalənin bu hissəsində “Ayrılıq” mahnısının sözləri ilə bağlı bir neçə məlumatı da nəzərinizə çatdırmaq istərdik. Bəzi mənbələrdə “Ayrılıq” mahnısının sözləri dahi Azərbaycan şairi Şəhriyara, bəzən isə 53 Rəcəb İbrahimi adlı şairə məxsus olduğu da qeyd olunur (internet səhifəsində). Bu sətirlərin müəllifləri olaraq biz Azərbaycanın Təbriz şəhərində olarkən, orda yaşayan və Ə.Səliminin istedadlı davamçı- larından olan Şəhriyar Sədiq (Qeyd edək ki, Şəhriyar Sədiq hal-hazırda Təbriz şəhərində yaşayır və çalışır.) adlı tar ustadından “Ayrılıq” mahnısının yaranması ilə bağlı müəllimindən eşitdiklərini sizin diqqətinizə çatdırmağı özümüzə borc bilirik. Onun sözlərinə görə, konsertlərdən birində səhnə arxasında Ə.Səlimiyə tanımadığı və hətta adını belə bilmədiyi bir şəxs yaxınlaşır, ona kiçik bir kağız təqdim edir. Şeir parçası olduğunu və həmin şeirə musiqi bəstələməyi ustad Səlimidən rica edir. Həmin anda konsert salonundakı qarmaqarışıqlıqdan o adamın istəyinə çox da ciddi yanaşmayan Ə.Səlimi bu hadisəni unudur. Bir müddət sonra təsadüfən həmin seir parçası yazılan kağız onun əlinə keçir, sözləri oxuyaraq valeh olur və bu sözlərə mütləq musiqi yazmağı düşünür. Beləliklə, “Ayrılıq” mahnısı belə yaranır. Bu sözlərdə həqiqət olduğunu düşünmək olar. Çünki R.Behbudovun ifası ilə lentə yazılan valın üzərində Fərhad adlı şəxsin yalnız adı göstərilib, soyadı isə olmamışdır. Buradan belə təxmin etmək olar ki, kiçik seir parçasının sonunda müəllif ancaq öz adını qeyd etmiş və ustad Səlimi də həmin adamın kimliyindən xəbərsiz olmuşdur. Buna görə də yuxarıda qeyd olunan sitatda sözlərinin məhz Fərhada məxsus olduğunu yazmağı rica etmişdir. “Ayrılıq” və “Sizə salam gətirmişəm” mahnılarından başqa, Ə.Səliminin bir sıra əsərləri də vardır. Bunlardan “Azərbaycan” adlı süitası bəstəkarlar arasında keçirilən müsabiqədə İran İslam Respublikasının İrşadı İslam İdarəsinin qızıl medalına layiq görülmüşdür. Bundan başqa, bəstəkar daha bir “Azərbaycan” adlı əsərin də müəllifidir. (bax. vikipediya) Bunlarla yanaşı, Ə.Səlimi “Fantaziya”, “Elim, günüm, şövkətim”, “Ceyran sevgilim”, “Sallana-sallana”, “Rəhilə”, “Səməd xatirəsi”, “Vətən süitası”, “Savalan”, “Cicim”, “Köçəri”, “Xatırla məni” və s. mahnıları, “Rast” dəstgahı üçün dəraməd, “Pişdəraməd”, “Bayatı-Şiraz” dəramədi və rənglər bəstələmişdir. Əli Səlimi həyatının sonrakı illərini Təbriz şəhərinə köçərək ömrünün axırına kimi fəaliyyətini Təbriz Televiziya və Radio Verilişləri Şirkətində davam etdirmişdir. 1991-ci ilin dekabr ayında 53 il ayrılıqdan sonra böyük ustad yenidən Bakıya gəlir. Bundan öncə isə öz ansamblı ilə Naxçıvan şəhərində konsert proqramı ilə çıxış etmişdir. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında tanınmış mərhum müğənnimiz Rauf Adıgözəlovun 25 illik yaradıcılıq fəaliyyəti ilə bağlı gecədə məşhur bəstəkar həyəcanlı, məhəbbət dolu çıxışı ilə tamaşaçıların qəlbini sarsıtmışdı. Əli Səlimi Bakıdan yola düşərkən Azərbaycana “Vüsal” mahnısı ilə yenidən qayıdacağını söyləmişdi. Lakin tale buna imkan vermədi. Az Yüklə 3,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|