Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci «Neft kimyası»
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Mühazirə 27
Neftin kükürdlü birləşmələri: elementar kükürd, hidrogen sulfid və merkaptanlar Kükürdlü birləşmələrə az və ya çox miqdarda bütün neftlərdə rast gəlinir. Karbonat süxürları ilə əlaqəli neftlərdə kükürdlü birləşmələrin miqdarı daha çox olur. Qum daşı ilə əlaqəli neftlərdə kükürdlü birləşmələrin miqdarı 2-3 dəfə az olur.1500-2000m dərinlikdə yerləşən neftin tərkibində onların miqdarı maksimum olur. Kükürdün miqdarına görə neftlər 4 yerə bölünür: kükürtsüz (0.2% - ə qədər), az kükürdlü (0.2-1%) , kükürdlü (1-3%), çox kükürdlü ( ˃ BB3%). Dünyada çıxarılan kükürdlü neftlərin miqdarı günü - gündən artmaqdadı. Hazırda kükürdlü neftlər mineral yağların alınması üçün demək olar ki, əsas xammaldır. Neftin oksigenli birləşmələri kimi, kükürdlü birləşmələr də fraksiyalar üzrə bərabər paylanmır. Adətən qaynama temperaturu artdıqca onların miqdarı da artır. Kükürdlü bir neftin dar fraksiyalarında kükürdün paylanması :neftin özündə -1,86 %,2000C-ə qədər qaynayan fraksiyasında -0,25%, 200-3000C fraksiyasında -1,33%,300-3500Ctemperaturda–1,84%,350-4500Ctemperaturda- 2,57%(yağfraksiyası).Başqa heteroatomlu birləşəmələrin əsas hissəsinin qatran - asfalt qalıqlarının tərkibinə daxil olmasından fərqli olaraq, kükürdlü birləşmələrin xeyli hissəsi distillat fraksiyalarının tərkibinə daxil olur.Məs Volqa-Ural və Qərbi Sibir neftlərində kükürdün 60%-ə qədəri 450 0 C-ə ədək qaynayan fraksiyaların tərkibinə daxil olur . Neftin tərkibinə kükürd, həll olmuş elementar kükürd, hidrogen - sulfid, merkaptanlar, sulfidlər, disulfidlər, tiofenin törəmələri və həmçinin də eyni molekulda kükürd-, oksigen-, azotsaxlayan mürəkkəb birləşmələr şəklində daxil olur.Hazırda neftin yüngül və orta fraksiyalarından göstərilən sinif birləşmələrdən 250-ə qədəri ayrılaraq identifikasiya edilmişdir .Bu sahədə R.D.Obolentsev ,S.Q.Qusinski ,E.N.Korolyov ,İ.A.Rubinşteyn ,K.İ.Conson ,D.Smit,K.İ.Tomson və başqalarının işləri təqdirə layiqdir Neft və neft distillatlarında hələ də tərkibi üəyyən edilməmiş külli miqdarda kükürdlü birləşmələr vardır. Kükürdlü birləşmələri aktivliyinə və termiki stabilliolərinə görə üç qrupa bölmək olar: merkaptanlar, hidrogen - sulfid və elementar kükürd; sulfidlər və disulfidlər; həlqəvi quruluşu kükürdlü birləşmələr. Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|