Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Mövzu 11. Məktəbəqədər yaşlı uşaqların sensor tərbiyəsi. Plan: 1. Sensor t ərbiyəsinin psixoloji fizioloji və pedaqoji əsasları. 2. M əkan haqqinda təsəvvürlərin inkisafi. 3. Zaman haqqında təsəvvürlərin inkişafı. 4.Eşitmə qavrayışının inkişafı. 5.Taktil ( toxunma) h əssaslığının inkişafı. 6. İybilmə və dadbilmə həssaslığının inkişafı. Sensor T ərbiyə məktəbəqədər yaşlı usaqların tərbiyəsinin muhum problemlərindən biri olmaqla hiss t əcrübəsinin rolu əhəmiyyəti və məzmunu ile izah edilir. Ətraf aləmlə tanıslıq mürəkkəb təfəkkür proseslərinin estetik hisslərin yaradıcılıq qabiliyy ətinin formalaşdırılması ücün duygu ve qavrayışın inkisaf etdirməsi zərurədir. Sensor t ərbiye usagın idrak fəaliyyətinin tərkib hissəsidir. Hissi təcrübənin toplanması dunyanin d ərk edilməsi təsəvvür və anlayısların formalasdərılmasının ilk pilləsidir. Ətraf muhitle ilk tanıslıq duygu ve qavrayısın fəaliyyəti ücün ilk mərhələni təskil edir. Bu təsəvvürlər ücün zəmin rolu oynayır belə təsəvvürlərin xarakteri onların dəqiqliyi tamlıgı obyektiv h əqiqətləri əks etdirən sensor prosesin inkisafi ücün əsas olur. Ətraf alemle tanıs olmaq mürəkkeb təfekkür proseslərinin estetik hisslərinin yaradıcılıq qabiliyyetinin formalasdırılması ve qavrayısın inkisaf etdirilməsi zəruridir Bir cox dunya pedaqoqları o cümlədən İtaliya pedaqoqu M.Montessori sensor tərbiyədə didaktik materiallara üstünluk vermişlər. Bu materialların yaxşı cəhəti orasındadir ki, usaqlar oyun zamanı öz fəaliyyətlərini yoxlayır yaxşı ve pis islerini basa duşə bilirlər. M.Montessori ətraf aləmlə tanışlıgı real aləmlə əlaqəsi olmayan mucərredləsdirilmis didaktik materia llar üzərində mumariseden baslayir. Bele mumariseler fikrin inkisafindan cox duygularin t əkmilləsdirilməsinə xidmet edir. Bu fealiyyet prosesinde duygunun iki novu bir birinden tecrid olunmus sekilde ayrica inkisaf edir. Meselen esitme ve ya toxunmaqlar hissetmeni inkisaf etdirmek ucun istifade edilen mumariselerde g özlər baglanilir. Pedaqoji elmd ə bütün tərbiyə işində oldugu kimi usagın sensor inkisafinda da tərbiyəcinin roluna yüksək əhəmiyyət verilir. M.Montessori ise sübüt etməyə calisirdi ki didaktik material pedaqoqu əvəz edə biler. Belcika pedaqoqu O.Dekroli is ə oyunlar sistemini isləyib hazırlamısdır. O Usaq qavrayısını inkişaf etdirən oyunlara üstünlük vermisdir. Dekroli ele oyunlar Isl əyib hazırlamısdır ki, onların məzmunu usaqlar ücün maraqlı olan obrazlaşdıran ibarət idi. Onun M.Montessoridən üstünlüyü məhz bunda idi. Dekrolinin oyunlarından bəziləri bizim usaq bagcalarında da tətbiq olunmusdur. M əsələn əşyalara yerleşməsinə görə bir-birindən fərqlənən cüt səkillər səkillərin ardıcıl olaraq secilməsi ve s. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, bu oyunlarin bəzisi yekn əsəkdir. Belə oyunlar isə usaqları cox maraqlandırmır. Sensor t ərbiyənin mahiyyəti haqqında rus pedaqoqu K.D.Uşinski özunun "İnsan tərbiyyənin predmeti kimi" adlı əserində yazırdı: "Xarici hissler düşünme prosesinə az ve ya cox t əsir göstərirlər amma bu hisslər şüura onun bütün Düsünme işleri ücün material getirir. Bizim xarici hisslerimiz nə qədər qüvvətli ne qədər aydındırsa daha dogrusu gözlənilməz rəng calarlıgını nə qədər cox fərqləndirmək qabiliyy ətinə malikdirsə usaqlarımız sözlərin zəifliyini fərqləndirə Bilirs ə onlar şüura bir o qədər zəngin material verəcək... Lakin hər hansı bir hiss üzvünün duygular aləmində güclü şəkildə işləyən şüur öz növbəsində onun aydınlaşdıracagı təbiətini qüvvetlendirə bilər. Körpələr ücün oyunlarda sensor calışmaları hərəkətin inkisaf etdirilməsi ilə birleşdirmek cehdi xüsusile diqqetəlayiqdir. Sensor t ərbiyə usaqların praktik əmək fəaliyyətinə güclu təsir göstərir. Müəyyən edilmişdir ki, insan qabiliyy ətinin baslıca hissəsi sensor tərbiyə üzerinde yüksəlmisdir. Rəssamın heyk əltaraşın gözəyarı təyin etmek qabiliyyətində sensor T ərbiye həlledici rol oynayir. Musiqici həkim mexanizator ve b. Fəaliyyetində D əqiq qavrama seslerin yüksəkliyini təmrini gücünü ferqlendirmesi sensor T ərbiye ile six baglıdır. Müasir dövrdə istehsalın avtomatlaşdırılması insandan yuksek suret ve deqiqlik t ələb edir. Bunlarsız mexanizmləri işletmək qeyri mümkündur. Butun faktlar gosterir ki sensor tebiye insan fealiyyetinde muhum ehemiyyete malikdir. Insanda analizatorlardan bacariqla istifade etmek onlarin etraf alemle elaqesini tenzimlemek ve bas beynin isini feallasdirmaq emosiyalarin normal isi ile cox baglidir. Bizim pedaqoji elmimizde sensor terbiyeye eqli estetik ve emek fealiyyetinin formalasmasinin esasi kimi baxilir. Bunun esasinda idaretme hissetme duyma ve qavrama formalasir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|