Say 7-8 • 2014 |
STRATEJİ TƏHLİL
125
Nəticə
Səmərəliliyin qiymətləndirilməsi məqsədilə “səmərəlilik” və “nəticəlilik”
göstəricilərindən istifadə olunur. Həmçinin,
ilkin nəticə (Output) − təqdim
edilən xidmətərin həcmi, yekun nəticə (Outcome) − təqdim edilən xidmətlərin
nəticəsi indikatorlarından da istifadə edilir. Sosial səmərənin qiymətləndirilməsi
yuxarıda qeyd olunan metodlar çərçivəsində mümkün olmadıqda (həmçinin,
ənənəvi statistik göstəricilər kifayət etmədikdə) dövlət xidmətlərindən ya-
rarlanan əhalinin məmnunluq səviyyəsi xüsusi sosialoji sorğular əsasında
müəyyənləşdirilir. İqtisadi səmərənin əsas məqsədi vahid məhsula
çəkilən məsrəflərin minimuma endirilməsidir. Sosial və iqtisadi səmərənin
qiymətləndirilməsi nəticəyə hədəflənmiş büdcə metodu çərçivəsində məqsədli
proqram alətlərindən istifadə çərçivəsində həyata keçirilir.
Bu məqsədlə sınaqdan çıxmış bir çox (o cümlədən, indekslərin təhlili,
reqressiyalı təhlil, PART, CBA, CUA, CMA, CEA, COI və s.) metodların tətbiqi
məqsədəuyğun hesab edilir. Sadalanan metodları, əsasən, iki qrupa bölmək
olar. Birinci qrupa ümumi xarakterli metodlar, ikinci qrupa isə sosial səmərəni
və ayrı-ayrı xərc istiqamətləri üzrə maliyyələşmənin səmərəsini ölçməyə imkan
verən metod və üsullar aid edilir. Daha populyarı bir qayda olaraq büdcə sek-
torunda dövlətin əsaslı vəsait qoyuluşu üzrə ayrılan xərcləri qiymətləndirmək
üçün tətbiq edilən Gəlir-Xərc Təhlili (CBA) metodudur. Ümumiyyətlə, bu metod-
ların hər birinin müəyyən çatışmazlıqları olduğu üçün sintetik qiymətləndirmə
metodunun seçilməsi məqsədəuyğundur.
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1.
Meybullayev M. İqtisadi təlimlər tarixi. Bakı, 2002.
2.
Афанасьев М.П., Кривогов И.В. Модернизация государственных финансов.
Москва: Изд.
дом ГУ ВШЭ, 2006.
3.
Бекетов А.С. Применение анализа “затраты-эффективность” для выбора
препаратов из
группы аналогов, Качественная
клиническая практика, 2002.
4.
Лаптев С.В. Основы теории государственных финансов. Москва, 2010.
5.
Марков С.Н. Повышение эффективности бюджетных расходов на образование.
Омск, 2013.
6.
Кнобель А., Соколов И., Худько Е. Влияние государственных расходов на
качество образования в России, Под ред. С. Г.Синельникова-Мурылева.
Москва: “Издательство Института Гайдара”, 2011.
7.
Щелунцова М.А. Оценка социальной ставки дисконтирования в проектах
общественного сектора, Москва, 2011.
8.
Томсон С., Фобстер Т., Моссиалос Е. Финансирование здравоохранения в
Европейском союзе, Проблемы и
стратегические решения, 2010.
9.
Субпроект RFTAP/QCBS/1.6, “Техническая поддержка реализации основных
направлений повышения качества управления общественными финансами в