- 40 -
MÜNAQĠġƏ /
KONFLĠKT
Üz
-
üzə mübarizə apar, cəsarətlə qalib gəl
ər kəs konfliktin
nə olduğunu yaxşı bilir:
iki tərəf
mübahisə edir, savaşır, öldürür. Bütün həyatımız
boyu biz dəfələrlə belə münaqişələrə şahid oluruq.
Ya öz həyatımızda, ya da başqalarının həyatında tez
- tez qar
şı
-
laşdığımız bu terminə bir də professional olaraq nəzər
salmaq
lazımdır.
Münaqişə dramın əsasıdır. Dram
isə insanların bir
-
birinə
münasibətləri üzərində qurulur və ona görə də münaqişə daima
diq
qət mərkəzində olur. Dramda hər bir emosional və ya intel
-
lek
tual dəyər personajların münaqişəsi zamanı üzə çıxı
r. Tama-
şaçı bu münaqişənin köməyi ilə qəhrəmanları daha yaxşı tanı
-
yır, onların nələr edə biləcəyini görür. Əgər sizin yazdığınız
əsərdə münaqişə gizlədilmiş və ya zəifdirsə, onu tapıb güclən
-
dir
mək lazımdır. Çünki sizin əsərin taleyi
konfliktin
doğru
qurul
masından asılıdır.
Dramda konfliktin forması adi həyat reallıqlarından fərqlənir.
Bu da dramı daha əyləncəli və maraqlı edir. Lakin unut
ma
yın ki,
fərqli olan
,
qəhrəmanların davranışı deyil, konfliktin də
rinliyi,
açıq
-
aydınlığıdır. Adi həyatda
siz insanların
üzünə ba
xaraq
onların niyyətlərini anlaya bilməzsiniz. Dramda isə əksinə,
konfliktin
doğulma səbəbindən tutmuş, onun inkişafına və
həllinə qədər bütün proses aydın olmalıdır. Dramda aydın olan
la
gizli olanı nizamlaya bilirik. Biz tamaşaçıya personajların sir
-
lərini «açmaq» istəyirik, lakin bunu elə edirik ki, sanki hər şey
öz
-
özünə baş verdi. Bunun üçün də konfliktdən istifadə etmək
lazımdır. Çünki tamaşaçı obrazların bir
-
biri ilə konflikti zamanı
onların hərəkətlərini müşahidə edə
bilir,
sözləri ilə əməlləri
arasındakı ziddiyyəti görür və özü üçün nəticə çıxarır.
Sir
lər bir qayda olaraq gizlədilir,
həqiqi niyyətlər bəlli
edilmir. Yalnız hərəkət insanın üzündən «maskanı» qopara
H
- 41 -
bilir. Bu hərəkətlər təbii olmalı, personajın xarakterindən doğ
-
ma
lıdır. Sözlər çox vaxt əsl niyyətləri gizlədir, tərəf müqabilini
«aldadır», hərəkətlər isə əksinə, reallığı əks etdirir və yalnız hə
-
rəkət personajların üzündəki maskaları qoparmağa qadirdir.
Per
sonaj səhnədə «təbii görünməli», xarakterinə uyğun dav
ra-
nışlar nümayiş etdirməli, müəllifin diktəsi ilə hərəkət etməmə
-
lidir. Tamaşaçı personaja baxarkən: «O xarakterdəki insan
Dostları ilə paylaş: