221
a
4
4
R
;
2
R
olduğundan a
4
= 4
64
,
5
41
,
1
4
2
.
Deməli, minalar arasındakı məsafə 5,64 olmalıdır.
1 kv km = 1000000m
2
və 1000 : 5,64 = 177,3
Artıqlaması ilə yuvarlaqlaşdırsaq, onda 177,3 ≈ 178. Deməli,
həmin sahəyə cəmi 178
2
= 31684 mina düzmək lazımdır. Bu halda
həmin sahədə heç bir salamat əsgər qalmayacaqdır (32-ci şəkil).
№43. Bir POMZ-2M markalı mina partladıqda S =
R
2
=
∙4
2
= 16
= 16∙3,14 = 50,240m
2
sahədə bütün canlı qüvvəni məhv
edə bilir (POMZ-2M markalı minanın tam zərbə radiusu 4m-dir).
№44. Tank əleyhinə olan minalar 5-8 sm; piyada əleyhinə
olan minalar isə 1,2 sm qalınlıqda torpaq qatı ilə örtülür (gizlədilir).
Piyada əleyhinə olan minaları çıxarmaq qadağandır, onlar partlayıcı
maddələr vasitəsilə məhv edilir.
№45. Səngərin uzunluğunu l, enini n, dərinliyini h və həcmini
V ilə işarə edək. Onda şərtə görə
n = 1,5 m
h = 0,6 m
V = 3,6 m
2
l = ?
V = lnh; l =
;
4
6
,
0
6
,
1
6
,
3
m
nh
V
l = 4m
№46. Çünki, bu zaman səngərdə ayaq üstə dayanıb, silahı
əldə tutub və sol dirsəyi torpağa dayayaraq daha dəqiq atəş açmaq
olur. Səngərin içərisindən çıxan torpaqdan qarşı tərəfdə təpəcik
Şəkil 31.
Şəkil 32.
• • • •
• • • •
a
)
b
)
•
•
•
•
•
•
•
A
B
C
•
•
•
•
•
•
•
•
222
düzəldilir. Bu halda əsgər qarşıdan atılan düşmən güllələrindən mü-
dafiə oluna bilir.
№47. Bu halda səngərin dərinliyi 60 sm olmalıdır. Çünki, 60
sm səngərin öz dərinliyi və 30 sm səngərdən çıxarılıb onun
qarşısına yığılan torpaq təpəciyinin hündürlüyü olur. Bunların cəmi
90 sm edir. Bu isə, əsgər çömələrək dizi üstündə dayandıqda onun
boyundan hündür olur və əsgəri qarşıdan atılan güllələrdən qoruyur.
№48. Səngərlər elə düzəldilir ki, onun dərinliyi 1,5 m, eni 0,6
m, uzunluğu isə 3 m-dən çox olur. Səngərin qarşısı torpaq qatı ilə
örtülür. Əsgərlər səngərdə olduqda qarşıdan atılan düşmən güllələrin-
dən və yaxud da partlayıcı mərmilərin qəlpələrindən qoruna bilirlər.
№49. Tank əleyhinə minalanmış sahə 3-4 cərgə düzəldilir.
Mina cərgələri arasındakı məsafələr 10 metrdən 40 metrə qədər
götürülür. Hər bir mina cərgəsində ayrı-ayrı minalar arasındakı
məsafə 4 metrdən 5,5 metrə qədər, minalanmış sahənin ümumi
dərinliyi isə 20 m-dən 120 m-ə qədər olur (33-cü şəkil).
№50. (Bundan əvvəlki çalışmanın məzmunundan istifadə
etməli). Ərazinin ümumi dərinliyi h = 100 m-dir. Burada 4 cərgə
mina düzülüb. Demək, cərgələr arasındakı məsafə 25 m-dir (100:4
= 25 m). Hər cərgədə 17 mina var. Minalar arasındakı məsafə isə 4
– 5,5 m olmalıdır. Bunu 4,5 m qəbul edək. Onda minalanmış
ərazinin ümumi uzunluğu 4,5
·17 = 76,5 m olacaqdır. Ərazinin
sahəsi isə onun uzunluğu ilə dərinliyi hasilinə bərabərdir: S =
100∙76,5 = 7650 m
2
.
Şəkil 33.
10-40m
4-5,5m
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
20-120m
223
№51. Piyada əleyhinə minalar adətən iki və ya dörd sırada
yerləşdirilir. Sıralar arasındakı məsafə 2-4 m-ə qədər, sıralardakı
minalar arasındakı məsafə isə 1 m-dən az olmur.
№52 və №53. Praktik olaraq yerinə yetirilir.
№54. Sıçrayışlarla hərəkətdə dayanacaqlar (tənəffüslər) ara-
sındakı məsafə 20 addımdan 40 addıma kimi olmalıdır. Bu addımla-
rın sayı ərazinin formasından və düşmən atəşlərinin vəziyyətindən
asılıdır. Bu müddət ərzində düşmən nişan alaraq hərəkət edən əsgəri
vurmağa macal tapmır.
№55. Çalışma ibtidai hərbi hazırlıq dərsliyindən götürülmüş
(səh. 91) və bu praktik olaraq icra edilməlidir.
№56. Həm Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı dərsliyində
(60, s.111), həm də əvvəlki ibtidai hərbi hazırlıq dərsliyində (58,
s.82) bir nəfərlik səngərin çertyoju göstərilir. Bu çertyoja əsasən,
səngərin enini, uzunluğunu, dərinliyini dəqiq ölçüləri ilə göstərməli,
atəş sektorunun və brustverin dərəcələrini qeyd etməli.
№57. V = 170∙60∙30 – 40∙60∙(30 – 20) =
=306000 – 24000 = 282000 sm
3
V = 282000 sm
3
Qeyd etməliyik ki, bu çalışmaların düzgün yerinə yetirilməsi
gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı (ibtidai hərbi hazırlıq) kursu üzrə
məşğələlərdən şagirdlərin aldıqları bilikləri daha da əyaniləşdirir,
onların taktiki hazırlığını təmin etmiş olur. Məktəblilər nəinki fizika
və riyaziyyat üzrə bilik və bacarıqlarını nümayiş etdirirlər, habelə
gələcəkdə hərbi hissələrdə qulluq edərkən onlara lazım olacaq bilik
və bacarıqların müəyyən qismini praktik şəkildə bu gün – orta mək-
təbdə qazanırlar. Çalışmaları yerinə yetirə-yetirə düşünür, təfəkkür
əməliyyatlarına qoşulur, müqayisə, tutuşdurma aparır, ən səmərəli,
dəqiq və ən dürüst variantı seçir. Hərb sahəsində iti ağıl, soyuq baş,
dərin düşüncə, qətiyyət, səhvə yol verməmək, bütün mümkün vari-
antları cəld ölçüb-biçmək, çeviklik, sərrastlıq başlıca amillərdəndir,
düşməni qabaqlamağın, onu məhv etməyin ən yaxşı yoludur. Odur
ki, yuxarıda verilən çalışmalara, şagirdlər tərəfindən onların həllinə
diqqət yetirmək son dərəcə vacibdir. Bu tipli çalışmaları yerinə
Dostları ilə paylaş: |