BağIŞlayan və mehriban allahin adi iLƏ
Yüklə 2 Mb. Pdf görüntüsü
|
| “Onların hər
ikisinə acıyaraq mərhəmət qanadının altına alıb: “Ey Rəbbim! Onlar məni körpəliyimdən (nəvazişlə) tərbiyə edib bəslədikləri kimi, Sən də onlara rəhm et!” – de”. 2 İbrahim ibn Şüeyb adlı bir müasiri nəql edir ki, bir gün İmam Sadiqə (ə) dedim: “Atam qocalaraq tamamilə əldən-ayaqdan düşüb, ayaq yoluna belə onu biz çiynimizdə aparırıq”. Həzrət (ə) buyurdu: “Gücün yetdikcə bundan (ona qulluq etməkdən) imtina etmə və onu öz əllərinlə yedizdir. Çünki bu əməlin sabah sənin üçün bəlalar, əzablar qarşısında qalxana çevriləcəkdir”. 3 Bəzi hədisi-şəriflərdə övlad-ana münasibətlərinin övlad-ata münasibətlərindən daha önəmli olduğu vurğulanmışdır. O cümlədən, İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan bir hədisdə oxuyuruq ki, bir səhabəsi Allahın elçisinin (s) yanına gələrək kimə yaxşılıq etməli olduğunu soruşur. Peyğəmbər (s): “Anana” – deyə cavab verir. Həmin şəxs: “Sonra kimə?” – deyə soruşur, Allahın elçisi (s) isə öz növbəsində cavabını bir daha təkrarlayır. Səhabə üçüncü dəfə eyni sualla müraciət etdikdə sevimli Peyğəmbərimiz (s) yenə də: “Anana” – deyə cavab verir. “Daha sonra kimə?” – sualını bir daha təkrarlayan səhabəyə Allahın elçisi (s) yalnız dördüncü dəfə: “Atana” – cavabını verir”. 4 Məsələ 299. Bəzi hədislərdə göstərilir ki, böyük qardaş kiçik qardaş(lar)ına qarşı bir sıra məsuliyyətləri daşıyır. O, kiçik qardaşını qorumalı, ona qarşı qayğıkeş olmalıdır ki, ailə daxilində birlik, bərabərlik, sevgi münasibətləri möhkəmlənsin, 1 Usul əl-kafi, c.2, 349. 2 İsra surəsi, 24-cü ayə. 3 Usul əl-kafi, c.2, 162. 4 Usul əl-kafi, c.2, 160. 114 qarşıya çıxan müstəsna hallarda bağlılıq münasibətlərinin qorunub-saxlanması təmin edilsin. Həzrət Məhəmməd (s) buyurur: “Böyük qardaşın kiçik qardaş üzərindəki haqları atanın övladları üzərindəki haqlarına bərabərdir”. 1 Məsələ 300. Uşağın vəlisindən (valideynindən, yaxud qəyyumundan) və ya onun izin verdiyi şəxsdən başqa kimsənin haram bir iş gördükdə, yaxud başqalarına zərər verdikdə tərbiyələndirmək məqsədilə onu vurmağa haqqı yoxdur. Yalnız azyaşlıların vəlilərinə, yaxud onların izin verdiyi şəxslərə və yalnız tərbiyələndirmək (xoşagəlməz hərəkətlərdən çəkindirmək) üçün başqa bir yol qalmadıqda tərbiyə tədbiri olaraq onları üç dəfədən artıq olmamaq şərtilə yüngülcə, dərisini qızartmayacaq şəkildə vurmağa icazə verilir. Gənc (yaşca böyük) qardaşa da azyaşlı (özündən kiçik) qardaşını onun vəlisi olduğu, yaxud vəlisinin izni əsasında hərəkət etdiyi hal istisna olmaqla tərbiyə tədbiri olaraq vurmağa icazə verilmir. Məktəblərdə müəllimlərin də vəlilərinin, yaxud onların təyin etdiyi şəxslərin icazəsi olmadan azyaşlı şagirdləri vurması qətiyyən yolverilməzdir. Məsələ 301. Vacib ehtiyata əsasən, həddi-büluğa çatmış insanı vurmaq (tərbiyə tədbiri adı ilə) ümumiyyətlə yolverilməzdir. Məsələ 302. Sevimli peyğəmbərimiz Həzrət Məhəmməd (s) bizi qocalara, yaşlılara hörmət bəsləməyə çağıraraq buyurmuşdur: “Kim bir ağsaqqal qocanın dəyərini bilərək ona yaşına (həyat təcrübələrinə) görə hörmət bəsləyərsə, Allah (c.c.) onu qiyamət gününün qorxulu sıxıntılarından uzaq tutar”. 2 Başqa bir hədisində isə buyurmuşdur: “Uca Allaha sayğının örnəklərindən biri də ağsaqqal möminlərə hörmət bəsləməkdir”. 3 Məsələ 303. İslam peyğəmbəri (s) və onun Əhli-beytindən (ə) nəql olunan çoxsaylı hədisi-şəriflərdə möminləri bir-birini ziyarət etməyə, mehriban dostluq münasibətləri qurmağa, bir-birinin qəlbini sevindirməyə, ehtiyaclarının aradan qaldırılması istiqamətində çalışmağa, xəstələrə baş çəkməyə, cənazələrin dəfnində 1 Cami əs-səadat, c.2, səh.267. 2 Şeyx Səduq, Səvab əl-əmal və iqab əl-əmal, 225. 3 Şeyx Səduq, Səvab əl-əmal və iqab əl-əmal, 225. 115 iştirak etməyə, həm yaxşı, həm də pis günlərdə bir-birinin yanında olmağa çağıran təkidli tövsiyələrə rast gəlirik. O cümlədən, İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan bir hədisdə oxuyuruq: “Kim Allah yolunda (onun rizasını qazanmaq niyyətilə) qardaşını (dindaşını) ziyarət edərsə, Allah (c.c.) buyurar: “Sən sanki məni ziyarət etdin və mükafatını da mən verəcəyəm. Səni (bu əməlini) cənnətdən başqa bir mükafatla dəyərləndirməyə razı olmaram!” 1 Müasirlərindən olan Xeysəməyə buyurduğu hədisində isə belə oxuyuruq: “Bizim dostlarımıza salam söylə və onları uca Allahın təqvalı bəndələri olmağa, zənginlərini yoxsullarına, güclülərini zəiflərinə qarşı qayğıkeş olmağa, sağ qalanlarını dünyadan köçənlərinin dəfnində iştirak etməyə, bir-birlərini evlərində ziyarət etməyə çağır”. 2 Məsələ 304. Qonşuluq haqları da demək olar ki, qohumluq haqlarına bərabərdir və bu haqlar xüsusunda müsəlman qonşu ilə qeyri-müsəlman qonşu arasında fərq qoyulmamalıdır. Allahın elçisi (s) də müsəlman olmayan qonşular haqqında da bu haqları (mənəvi məsuliyyətləri) təsdiqləmiş, önəmini vurğulamışdır: “Qonşular üç qismə bölünür. Onlardan bir qismi (qohum qonşular tərc. ) sizin üzərinizdə üç növ haqq sahibidir – müsəlmanlıq (dindaşlıq), qonşuluq və qohumluq haqqı. İkinci qismi iki (qohum olmayan müsəlman qonşular tərc. ) iki növ haqqa sahibdir – müsəlmanlıq və qonşuluq haqqı. Üçüncü qisim qonşuların, yəni kafirlərin isə üzərinizdə yalnız bir növ haqqı – qonşuluq haqqı vardır”. 3 Sevimli peyğəmbərimiz (s) həmçinin, buyurur: “Qonşularınla xoş (mehriban) münasibətdə ol ki, mömin sayılasan”. 4 Həzrət Əli (ə) də İbn Mülcəm tərəfindən sui-qəsdə məruz qaldıqdan sonra xəstə yatağında İmam Həsən (ə) və İmam Hüseynə (ə) vəsiyyətində qonşuluq haqlarını xatırladaraq buyurmuşdu: “Sizi and verirəm Allaha! Sizi and verirəm Allaha! Qonşularınızı unutmayın, bu peyğəmbərinizin (s) vəsiyyətidir. O, qonşular 1 Usul əl-kafi, c.2, səh.176. 2 Usul əl-kafi, c.2, səh.176. 3 Müstədrək əl-vəsail, Kitab əl-həcc, 72-ci bab. 4 Cami əs-səadat, c.2, səh.267; Usul əl-kafi, c.2, səh.666. 116 barədə bizə o qədər önəmli tövsiyələr edərdi ki, onlara varislik haqqı da tanıyacağını zənn edərdik”. 1 İmam Sadiq (ə) isə buyurur: “Qonşusunu incidən lənətlənmişlərin lənətlənmişidir!” 2 Həmçinin, buyurur: “Qonşusu ilə mehriban qonşuluq münasibəti saxlamayan bizdən deyil”. 3 Məsələ 305. Əməlisaleh möminlərin özəlliklərindən biri də uca Allahın öz dəyərli kitabında Yüklə 2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|