BağIŞlayan və mehriban allahin adi iLƏ
“... Ey Rəbbimiz, (bəzi tapşırıqlarını) unutduqda və ya yanıldıqda bizi
Yüklə 2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kafirlərə qələbə çalmaqda bizə kömək et!” (Bəqərə surəsi, 286-cı ayə) Əbdülhadi Məhəmmədtəqi Həkim 27 ramazan 1418-ci h.q. ili
| “... Ey Rəbbimiz, (bəzi tapşırıqlarını) unutduqda və ya yanıldıqda bizi
cəzalandırma! Ey Rəbbimiz, bizdən əvvəlkiləri yüklədiyin kimi, bizi ağır yükləmə! Ey Rəbbimiz, gücümüz çatmayan şeyə bizi mükəlləf etmə! Bizi əfv edib bağışla, bizə rəhm et! Sən bizim ixtiyar sahibimizsən (mövlamızsan). Kafirlərə qələbə çalmaqda bizə kömək et!” (Bəqərə surəsi, 286-cı ayə) Əbdülhadi Məhəmmədtəqi Həkim 27 ramazan 1418-ci h.q. ili KİTABIN HEKAYƏSİ Hicri-qəməri təqvimlə 1416-cı ilin rəcəb ayına təsadüf edən (dekabr, 1995) günəşli bir qış günü səhər saatlarında Böyük Britaniyanın paytaxtı Londona uçan təyyarə havalandı. 4 Təyyarə şərqdən qərbə, günəşli ölkədən buludlar paytaxtına doğru istiqamət götürmüşdü. Pəncərələrdən içəri daxil olan qızmar günəş şüaları ilə vidalaşırdım. Eynilə dərin mənalı bir hərarətlə tərk etdiyim doğma vətənim kimi. Təyyarə səmada sabit bir nöqtədə qərar tutmuş kimi hərəkətini tənzimləyərək səssiz və həzin uçuşuna davam edərkən mən də uşaqlıqdan yanımdan ayırmadığım kiçik həcmli Qurani-Kərim nüsxəsindən bir neçə surə oxumaqla boş vaxtımı səmərəli keçirməyi məqsədəuyğun hesab etdim. Mən Nəcəfi-Əşrəfdəki geniş evimizdə dünyaya gəlmişdim. Uşaqlıqdan babamın hər sabah, günorta namazlarından sonra, eləcə də səfər əsnasında və digər əlverişli vaxtlarda Quran oxuduğuna, həmçinin atamın həmişə cibində Allah kitabının bir nüsxəsini daşıdığına və onu heç zaman, istər evdə, istərsə də səfərdə olduqda yanından ayırmadığına şahid olmuşdum. Bu xatirələrlə müqəddəs kitabı açdım, ruhumu, mənəvi aləmimi, damarlarımdakı qanımı yumaq, dilimi maddi dünyanın nöqsanlarından, çirkinliklərindən təmizləmək, habelə uca Allahdan göylə yer arasında havada qalan bu dəmir parçasını bədbəxt hadisələrdən qoruması üçün yardım diləmək məqsədilə seçdiyim ayələri ahəstə səslə oxumağa başladım. Artıq günorta idi və namazın vaxtı çatırdı. Oturduğum oturacaqdan qalxaraq ayaq yoluna getdim, dəstəmazımı təzələyərək cibimdən çıxardığım daraqla saçımı, saqqalımı səliqəyə saldım və üstümdəki kiçik ətir şüşəsindəki xoş ətirdən istifadə etdim. Belə adət etmişdim, çünki ətirlənməyin bəyənilən bir iş olduğunu və sevimli Peyğəmbərimiz Həzrət Məhəmmədin (s) ətiri sevdiyini oxumuşdum. Həmçinin kitablarda oxumuşdum ki, ətirlənmiş halda qılınan namazın dəyər və mükafatı yetmiş dəfə artar. Dəstamaz alaraq saçımı daradıqdan və ətirləndikdən sonra ayaqyolu kabinəsinin qapısını açdım və sərnişin salonuna çıxaraq oturacağıma doğru yönəldim. Yerimə oturan kimi uşaqlıqdan əzbərlədiyim ayələri oxumağa başladım. Bir tərəfdən isə harada namaz qılacağımı, qiblənin istiqamətini necə təyin edəcəyimi, ayaq üstə, yoxsa oturaq halda namaz qılmalı olduğumu fikirləşirdim. Bu suallar məni bir qədər məşğul etdi. 5 Dərhal hafizəmə müraciət etdim və dini biliklərimdən yardım almağa çalışdım. Fəqihlərin sözlərini xatırladım. İnsan bacardıqca ayaq üstə, yalnız bacarmadığı, əlverişli şərait olmadığı təqdirdə oturaraq namaz qılmalıdır. Beləliklə, bir hökmdən başqa bir hökmə yönələrək gücüm, məlumatım yetən qədər addım- addım həqiqətə yaxınlaşırdım. Axı bilirdim ki, namaz qılmaqdan heç bir vəchlə imtina etmək olmaz. Hər zaman bir yolu vardır. Bu nəticəyə gəldikdə ayaq üstə namaz qıla biləcəyim bir yer tapmaq məqsədilə təyyarənin göyərtəsinə göz gəzdirdim. Salonun bir ucunda namaz qılına biləcək boş bir yer gördüm. “Yer hazırdır” – dedim öz-özümə, - “indi isə gərək qiblə istiqamətini təyin edim və təyyarə sabit hərəkətdə ikən vacib namazımı qılım”. Birdən yadıma düşdü ki, təyyarə personalından qiblənin istiqamətini öyrənə bilərəm. Elə bu zaman sərnişinlərə çay gətirən stüardessanın yaxınlaşmasından istifadə edərək nöqsanlı bir ingiliscə ilə dedim: - Sizdən bir məlumat almaq istəyirəm. - Buyurun. - Zəhmət olmazsa, deyin, qiblə hansı istiqamətdədir? - Qiblə? Yəni müqəddəs Məkkə? - Bəli! Günorta namazını qılmaq istəyirəm. - İcazə verin pilotdan soruşum. Stüardessa pilotlardan qiblənin istiqamətini öyrənmək məqsədilə pilot kabinəsinə doğru yönəldi. Həmin əsnada namaz qılmaq üçün təmiz bir döşəmə örtüyünə də ehtiyacım olduğunu xatırladım. Geri dönərək sualıma cavab verən stüardessadan üzərində namaz qıla biləcəyim bir parça, yaxud iri qəzet vərəqi gətirməsini də xahiş etdim. Onun gətirdiyi mələfəni göyərtənin boş və əlverişli bir yerində döşəməyə sərərək üstündə zöhr və əsr namazlarını müsafir qaydası ilə iki rəkətlik qılaraq ardınca Həzrət Fatimə (s.ə.) təsbihatını zikr etdim, sonra Rəbbimə şükür edərək yenidən oturacağıma qayıtdım. Vəziyyətim dəyişmişdi, özümü daha rahat hiss edirdim. O günədək belə düşünürdüm ki, təyyarədə namaz qılmaq olduqca çətin və 6 yorucu bir işdir və məni əziyyətə salaraq insanlar tərəfindən barmaqla göstərilməyimə səbəb olacaqdır. Ancaq yanılmışdım. Aydın oldu ki, namaz mənə xüsusi bir ehtiram, insanların, hətta birlikdə səfər etdiyim müsəlman olmayan sərnişinlərin, eləcə də uçuş personalının nəzərində özünəməxsus bir görkəm qazandırmışdı. Elə bu düşüncələrə dalmışdım ki, birdən səsucaldıcıdan elan olundu ki, sərnişinlərə nahar verilir. Stüardessalar dərhal yaxınlaşaraq sərnişinlərdən mövcud menyudan istədikləri yeməkləri sifariş etmələrini xahiş etdilər. Növbə mənə çatdıqda stüardessalardan biri soruşdu: “Hansı yeməyi xoşlayırsınız: balıq, yoxsa toyuq əti?” Balığı tərcih etdim. Ancaq ona görə yox ki, balığı toyuq ətindən daha çox xoşlayırdım, sadəcə bu səbəblə ki, toyuq qeyri-müsəlmanlardan alınmışdı və onun şəriət qaydalarına müvafiq şəkildə kəsildiyinə əmin deyildim. Bu, qərb ölkələrinə gerçəkləşdirdiyim hər səfərimdə qarşılaşdığım bir problem idi. Mən bir müsəlman ölkəsində dünyaya gəlmiş, böyümüşəm. Nə zaman ətindən yediyim inək, qoyun, yaxud toyuğun doğru qaydada kəsildiyinə şəkk etsəm, yaxud bazardan aldığım balığın halal olub-olmamasına şübhə etsəm, bu şəkk-şübhələrə etina etməzdim. Çünki onlar müsəlman bazarından alınırdı və arxayınlıqla, tərəddüdü bir kənara qoyaraq yeyə bilirdim. Lakin qərb ölkələrində vəziyyət tamamilə fərqlidir. Müsəlman olmayanlardan aldığım ət və ət məhsullarını İslam şəriətinə, fiqh qaydalarına uyğun şəkildə kəsildiyinə əmin olmadan yeyə bilmərəm və bu xüsusda arxayınlıq hasil etmək o qədər də asan bir iş deyil. Beləliklə, stüardessa yeməkləri gətirdi. Naharım olduqca ləziz və iştahagətirici bir yemək idi. Qarşıma günəbaxan yağı ilə qızardılmış balıq və kartof, az miqdarda düyü, salad və göyərti, iki yaşıl zeytun dənəsi, bir qədər qara üzüm və əncir, şirniyyat, tək istifadəlik qablaşdırmada su, duz, qənd və bir sıra ədviyyələr, iki dilim çörək, həmçinin qaşıq, çəngəl, bıçaq və salfet qoyulmuşdu. Kifayət qədər aclıq hiss edirdim. Ona görə də ilk növbədə Allaha həmd-səna edərək dərhal çəngəli balığa batırdım ki, onunla balığı tutaraq digər əlimdəki 7 bıçaqla onu xırda tikələrə bölüm. Ancaq balığın dadına baxmamış daha bir tərəddüd məni bürüdü. Görəsən, yeməyə hazırlaşdığım pulcuqlu balıqdır, yoxsa deyil? Onu sudan diri halda tutublar? Balıqçının torunda ölüb, ya yox? Onu ovlayan balıqçı müsəlman olub, yoxsa kafir? Ov əsnasında Allahın adı çəkilib, yoxsa yox? Balığın qızardıldığı yağ necə, təmiz olub, yoxsa yox? Nəhayət, balığı qızardan, görəsən, müsəlmandır? O an düşüncəmi məşğul edən bu suallar olduqca yorucu gəlmiş və bir anlığına məni aclıq hiss etməyimə baxmayaraq həmin ləziz və isti balığın dadına baxmaqdan çəkindirmişdi. Ancaq bu o qədər də önəmli deyildi. Çünki balığın pulcuqlulardan olduğuna, sudan diri halda tutulduğuna, yaxud balıqçının torunda öldüyünə əmin olduqdan sonra onu ovlayanın müsəlman olub-olmamasından və ya ovlayarkən bismillah deyib-demədiyindən asılı olmayaraq yeyə bilərdim. Çəngəllə balıqdan bir qədər götürərək boşqabıma qoydum və bir daha beynimi məşğul edən şəriət məsələlərini hafizəmin süzgəcindən keçirdim. Yola çıxmazdan öncə təqlid etdiyim müctəhidin əməliyyə risaləsini mütaliə etdiyimi xatırladım. Balıqla bağlı heç bir problem qalmamışdı. Bu dəfə isə günəbaxan yağını düşündüm. Görəsən, pakdır, halaldır? Cavab özünü çox gözlətmədi. Əlbəttə! Nəcis olduğuna, murdar sayılan bir şeyə toxunduğuna əmin olmadıqca hər şey sənin üçün pakdır. Bu yağın da nəcis olduğuna dair məlumatım olmadığına görə deməli pakdır. Yağ da təmiz olduğuna görə, demək ki, onunla bişirilən balıq da təmiz və halaldır. Beləliklə, qida məhsulları ilə bağlı hər şey qaydasındadır. Bircə qalır onu bişirən. Görəsən, müsəlmandırmı, yaxud pak hesab olunan kitab əhlindəndirmi? Əlbəttə, bu önəmli bir məqamdır. Ancaq mən bilmirəm ki, aşpazın qarşımdakı yeməyə əli toxunub, yoxsa toxunmayıb. O zaman yenə də fiqhin “nəcis olduğuna (nəcisə bulaşdığına) əmin olmadıqca hər şey sənin üçün pakdır” qaydasını xatırladım. Həmin qaydaya müraciət nəticəsində bu nəticəyə gəlmək olur ki, təyyarədə verilən balıq mənşəli qida təmizdir və mən onu halallıqla yeyə bilərəm. Bu nəticəyə gələr-gəlməz dərindən nəfəs aldım və arxayınlıqla çəngəlimi əlimə alaraq xırda hissələrə böldüyüm balıq tikələrinin dadına baxdım. Sonra yağda qızardılmış və nəcis 8 olduğuna dair məlumatım olmayan kartof qızartmasını, eləcə də halal və pak bildiyim çörək, salad, meyvə və şirniyyatı da yedim. Ardınca isə bir istəkan su və bir fincan çay qəbul etdim. Bütün bu qida məhsulları ilə bağlı İslam şəriətinin hökmü birmənalı idi. Allaha həmd-səna edərək nemətlərinə görə şükür etdim. Sonra bir qədər dincəlmək üçün gözlərimi yumdum. Lakin çox keçmədən gözlərimi açdım və təyyarənin pəncərəsindən səmaya göy gəzdirdim, açıq mavi rəngə bürünmüş sonsuzluq görürdüm. Ardınca aşağıya boylandım, bir qədər mavi sulara tamaşa etdim. Bu rəng hər tərəfdən məni əhatə etmişdi, sanki sonsuz bir fəza boşluğunda üzürdüm. Təyyarə yerdən otuz min foot hündürlükdə uçurdu və Londonun Hitrou havalimanına enməsinə daha 2,5 saat var idi. Göyərtəyə göz gəzdirdikdə gördüm ki, sərnişinlərdən bəziləri stüardessaların onlara gətirdiyi qəzetləri oxumaqla məşğuldur, bir qismi isə dərin yuxuya dalmışdır. Sakitcə əlimi uzadaraq sabah qəzetlərindən bir nüsxə götürdüm. Başlıqlar oxucuların diqqətini cəlb etməsi üçün tünd qara və eləcə də rəngli hərflərlə dərc olunmuşdu. Sərlövhələrə göz gəzdirərkən diqqətimi toplaya bilmirdim. O an həmin günlərdə düşüncələrimi davamlı olaraq məşğul edən bir fikir yenidən beynimi qurcalamağa başlamışdı: “Mən əcnəbi bir ölkədə öz mədəni kimliyimi necə qorumalıyam?!” Avropaya səfərimi necə keçirməliyəm sualı uzun müddət idi ki, zehnimi məşğul edirdi. Yola çıxdığım andan etibarən bu fikir məni narahat edirdi. Hal- hazırda da ən önəmli qayğılarımdan birini təşkil edən bu problemi hər an düşünməkdəyəm. Yatanda da, yuxudan oyananda da, sabah da, axşam da qeyri- ixtiyari olaraq bu fikir məni özünə məşğul etməkdədir. Bir dəfə məndən öncə Londona səfər edən bir dostum telefon əlaqəsi vasitəsi ilə mənə bir sıra tövsiyələr etmişdi. Bir dəfə isə kitabxanada bu mövzu ilə əlaqədar oxuduğum bir kitab diqqətimi cəlb etmişdi. Həm o kitab, həm də dostum məni məzmununu qısaca belə ifadə edə biləcəyim bir məsələyə diqqət yetirməyə sövq etmişdi: Qərbə mühacirətin mənfi nəticələri insanın İslam dünyasından fiziki 9 anlamda tamamilə uzaqlaşması, dini bilik və məlumatlarının zəifləməsi ilə yekunlaşmır, hətta bəzən bundan qat-qat daha önəmli olan məqamlar da qarşıya çıxır. O da bundan ibarətdir ki, müsəlman fərd belə mühitlərdə öz mənəvi və ictimai kimliyindən uzaqlaşır və İslam əxlaqından, adət-ənənələrindən ayrı düşür. Həmin əsərin müəllifi sözlərinə belə əlavə etmişdir: “Qərb ölkələrinə mühacirət etmək məcburiyyətində qalan müsəlman həmin cəmiyyətlərdə rastlaşmayacağı, sağlam dini dəyərlərin qorunduğu bir mühiti özü üçün yaratmalıdır. Doğrudur, o mövcud cəmiyyəti tamamilə dəyişdirə bilməz, ancaq öz ətrafında özünəməxsus bir sağlam mühit yarada bilər. Belə bir şəraitdə İslami dəyərlərin özünü göstərdiyi əlverişli bir mühit yaratmaq cəhdi insanın yoluxmamaq və ya şüurlu tədbirlər sayəsində qarşısını almaq istədiyi bir epidemiyaya qarşı vaksinasiya olunmasına bənzəyir. Buna asanlıqla nail oluna biləcəyini iddia etmirik. Belə primitiv təşbihlərlə də bu önəmli məsələni həll olunmuş saymaq olmaz. Digər tərəfdən isə bütün bu çətinliklər də inanclı bir insanın kimliyinin, şəxsiyyətinin özülünü təşkil edən dini öhdəliklərinə dəyə biləcək zərərin önəmini azaltmır. Buna görə də belə cəhd və tədbirlərin həyatın digər sferalarında (məişət, sosial, iş həyatı və s.) qarşıya çıxara biləcəyi çətinliklərə, problemlərə rəğmən, bu məsələyə həssas yanaşmağımız daha məqsədəuyğun olardı. Bu səfərlərin mənfi nəticələrini nəzərə aldığımız ölçüdə həmin problemlərdən azad olmaq üçün də tədbirlər görməyə çalışmalıyıq. Qərb ölkələrində dünyəvi işlərində, təhsilində, karyerasında və həyatının digər sferalarında uğur qazanmağa çalışan müsəlman bu uğurda axirət həyatını, mənəviyyatını unutmamalıdır. Hər bir tacir (iş adamı) kimi öz şərəf və ləyaqətini hansısa məbləğ müqabilində zədələməməyə çalışmalıdır. Hər bir xəstə kimi sağlamlığına qovuşmaq üçün dərmanın acılığına, iynənin, cərrahi müdaxilənin ağrısına və digər müalicəvi tədbirlərin çətinliklərinə dözməlidir ki, xəstəlik ona qalib gəlməsin. Beləliklə, sözügedən mənəvi problemlərin mövcud olduğu mühitlərdə yaşayan hər bir müsəlman özünü belə xoşagəlməz maneələrdən, təhlükələrdən 10 qorumalı və onların qarşısını almaq məqsədilə özü üçün dini dəyərlərini yaşada biləcəyi əlverişli bir atmosfer yaratmalıdır”. 1 O, özü, ailəsi, övladları və hətta din qardaşları üçün belə sağlam ictimai mühitin yaranmasına çalışaraq Rəbbinin göstərişinə əməl etməlidir: Yüklə 2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|