REJA:
1.
Variatsiya to’g’risida tushuncha
2.Variatsiyaning miqdoriy o’lchovlari
3.Standart chetlanishni talqin qilish
4.Dispersiyaning matematik xossalari va
undan statistikada foydalanish
5.Muqobil belgilar dispersiyasi
6.Dispersion tahlil asoslari
Statistikaning
muhim
vazifalaridan
biri
faqatgina
umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni (o’rtachalarni) hisoblash bilan
cheklanmasdan,
balki
to’plam
birliklarining
o’rtachadan
tafovutini, farqini, chetlanishini ham o’rganishdir. Bu ishni
statistika variatsiya ko’rsatkichlari yordamida bajaradi.
“Variatsiya”
so’zi lotincha “variatio” so’zidan kelib
chiqqan bo’lib, o’zgarish, farq, tebranishni bildiradi.
Statistikada variatsiya deganda, o’zaro qarama-qarshi omillar
ta’sirida bo’lgan, bir turli birlikdan tashkil topgan miqdoriy
o’zgarishlarga
tushuniladi.
O’rganilayotgan
belgining
tasodifiy va surunkali (sistematik) variatsiyalari bo’lishi
mumkin.
1.
Variatsiya to’g’risida tushuncha va variyatsiya
ko’rsatkichlari
Tasodifiy
variatsiyani
boshqarib
bo’lmaydi.
Surunkali
variatsiyaga
qisman
bo’lsada,
ta’sir
o’tkazish mumkin.
Variatsion kenglik (R)
deganda belgining eng katta
va kichik hadlari orasidagi farq (tafovut) tushuniladi
va u quyidagicha aniqlanadi:
R=X
max
-X
min
bu erda: R- variatsion kenglik; X
max
- belgining eng
katta darajasi;
X
min
– belgining eng kichik darajasi.
n
x
x
d
O’rtacha chiziqli chetlanish
variantalar bilan o’rtacha
farqining variantalar soniga nisbatidir.
Oddiy qatorlar uchun u quyidagi formula bilan hisoblanadi:
Tortilgan qatorlar uchun u quyidagi formula bilan hisoblanadi:
f
f
x
x
d
2
Dostları ilə paylaş: | 
