Bakı Məişət tullantılarının yandırılma ilə emalı zavodunun tikintisi və istismarı

xüsusiyyətlərini itirməyə məhkum olur. Zibil emalı zavodunun tikintisi dövründə yaranajaq 
bərk tullantılar mənşəyinə görə bir neçə  növdə olacaqdır.
  
7.4.4.1. Tikinti meydançasının hazırlanması zamanı yaranan tullantılar   
Bu tullantılar ilk növbədə ərazidə qazılıb və ya kəsilib götürülən qruntlardan ibarət 
olacaqdır. Ərazinin torpaqlarının genetik quruluşuna əsasən üst humus qatı çox zəif olduğu 
üçün  bu  qatın  sonralar  əkinçilik  məqsədilə  götürülüb  istifadəsi  zəruri  sayılmır.  Bu 
tullantılar relyef hamarlama və landşaft formalaşdırma işlərində istifadə olunajaqdır. Artıq 
qalan qruntlar isə lisenziyalı yerlərə daşınıb anbarlaşdırılajaqdır. 
7.4.4.2.  Tikinti-qura d rma i l ri zaman  yaranan tullant lar 
 Bu  m rh l d   b rk  tullant lar n  yaranmas   h m  apar lacaq 
m liyyatlarla,  h m  d   t tbiq  olunan  in aat  materiallar   il  
laq dar 
olacaqd r. 
Tikinti–qura d rma 
i l rind  
yaranan 
tullant lar 
müxt lif 
materiallar n  qal qlar ndan,  bo alm
  taralardan  v   s.  ibar t  olacaqd r, 
m s l n: 
 
makulatura 
 
metal lomu 
 
kabel və məftil qırıntıları 
 
izolyasiya materialı qalıqları 
 
qaynaq qalıqları 
 
işlənmiş sürtkü və mühərrik yağları  
 
yağlı əskilər, kağızlar 
 
inşaat materialları qalıqları, o cümlədən,  qum, çınqıl,  sement və s. 
 
boya qalıqları, həlledijilər  
 
boşalmış taralar və s. 
Yaranmış  tullantıların  miqdarı  tikinti-quraşdırma  mərhələsində  o  qədər  də  çox 
olmayacaqdır.  Ərazidə  xüsusi  yerdə  toplanaraq  sortlaşdırılajaq,  istifadəyə  yararlı  tikinti 
materialları, boya və həlledici qalıqları ayrılıb götürülərək, başqa vaxt tətbiq edilmək üçün 
mühitdən təcrid olunmuş şəkildə anbarlaşdırılacaqdır. 
Metal  qırıntıları  təkrar  emal  müəssisələrinə,  məsələn,  Bakı  Poladəritmə  zavoduna 
veriləcəkdir.  Maşın  və  mexanizmlərdə  işlənib  korlanan  yanacaq-sürtgü  materiallarından 
ibarət tullantılar təlimata uyğun qaydada axıtmayan hermetik konteynerlərə yığılacaq və iş 
başa  çatdıqdan  sonra  neft  məhsullarının  təkrar  emalı  müəssisələrinə  veriləcəkdir. 
Makulatura mənşəli ofis tullantıları toplanaraq təkrar emal müəssisələrinə veriləcəkdir. 
 
7.4.4.3. Məişət tullantıları  
Tullantıların  bu  növünə  torpaq  sahəsinin  hazırlanması  və  zavodun  tikinti-
quraşdırılma  mərhələsində  ərazidə  olan  inşaatçıların,  professional,  işçi  və  xidməti 

---

personalın  məişət  və  təsərrüfat  fəaliyyəti  nəticəsində  yaranan  sənaye  və  qida  mənşəli 
tullantılar aid edilir. Bu tullantılar təhlükəsiz olub aşağıdakı növlərə ayrılır: 
  Toksiki olmayan sənaye mənşəli karton, kağız, metal və şüşə qırıntıları, 
müxtəlif plastmas və metal qablardan ibarət zibillər; 
  İşçi  və  xidmət  personalının    qidalanması  ilə  əlaqədar  yaranan  üzvi 
qalıqlar. 
 
Birinji növə aid tullantılar sortlaşdırılacaq və təkrar emala yararlı hissələr ayrılacaq 
və təyinatı üzrə təhvil veriləcəkdir. Təkrar emala yararsız tullantılar ərazidə yerləşdirilmiş 
xüsusi  konteynerlərdə  toplanacaq,  Podratçı  ilə  razılaşdırılan  vaxt  qrafiki  əsasında  şəhərin 
mütəşəkkil  zibilxanasına  daşınacaqdır  (Balaxanı  zibilxanası).  Qida  qalıqlarından  ibarət 
tullantı  qalıqları  fermer  və  şəxsi  mal-qara  və  ya  toyuqçuluq  təsərrüfatları  ilə  razılaşma 
əsasında, onlara verilə bilər. 
Göstərilənlər  əsasında,  zibil  emalı  zavodunun  layihələndirildiyi  ərazidə  ərazi-
hamarlama  və  tikinti-montac  mərhələsində  yaranacaq  tullantılar  nəzarətsiz  halda  mühitə 
atılmayacaqdır.  
7.4.5. Torpaqlara təsirlərin idarəolunması 
Aparılacaq inşaat işləri zamanı torpaqlara göstərilən təsirləri azaltmaq üzrə tədbirlər 
7.5 saylı cədvəldə göstərilmişdir.  
 
Cədvəl 7.5. Torpaqlara təsirlərin azaldılması tədbirləri 
 
Mənbə  
Təsirin azaldılması tədbirləri 
Sahənin  
hazırlan-
ması 
  Sahədə  qazma  və  hamarlama  işlərinin  səmərəli  olması  üçün  artıq  qalan  materialların  landşaft 
dizaynında istifadə olunması; 
   Landşaft mərhələləri üçün tələb olunan miqdardan artıq hər hansı qrunt hissəsinin icazəli əraziyə 
daşınması 
Nəqliyyat və 
texnika 
vasitələri  
  Ərazidə fəaliyyət göstərən texnika və nəqliyyat vasitələrinin texniki sazlığına müntəzəm 
nəzarətin və təmir işlərinin təşkili; 
  Nəqliyyat və texnika vasitələrinin təmiri üçün, yuyulması üçün və yanacaq doldurulması üçün 
ayrıja məhdud ərazi  təmin olunmalıdır; 
  Ərazidə maşınların hərəkətinin ən aşağı zəruri həddə məhdudlaşdırılması; 
  Nəqliyyat vasitələrinin və texniki qurğuların yanacaqla təmin olunması  üçün  müvafiq 
təhlükəsizlik üsullarından istifadə;  
 
Minik vasitələrinin idarə olunması üçün yollarda təhlükəsiz şəraitin yaradılması
. 
Yanacaq və 
sürtgü 
material-ları 
  Yanacjaq və sürtgü materiallarının, eləcə də istifadə olunan digər təhlükəli maddələrin təlimata 
uyğun yerləşdirilməsi və istifadə edilməsi; 
  Texnika vasitələrinin yanacaqla təminatı zamanı yanacağın dağılmaması üçün ehtiyat 
tədbirlərinin təşkili.  
 
Material sızmasının qarşısını almaq üçün yağ və yanacaq maddələrinin qapalı hermetik çənlərdə 
saxlanması və çənlərin vəziyyətinə müntəzəm nəzarətin təşkili.
 
 
İşçi personalın ehtiyat tədbirlərinə əməl etmək məcburiyyətinə cəlb edilməsi
 
Bərk sənaye 
tullantıları 
(təhlükəsiz) 
və məişət 
  Yararsız metal qırıntılarından ibarət tullantıların xüsusi yerdə anbarlaşdırılması, inşaat işləri başa 
çatdıqdan sonra metalların təkrar emalı müəssisəsinə verilməsinin təşkili;  
  Yaranan bütün sənaye mənşəli tullantıların təhlükəliliyinə və yararlığına görə növlərə ayrılması. 
Tərkibində toksiki maddələr olmayan və təkrar emala yaramayan adi zibilin və qırılmış əşyaların 

---