24
III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu
siyasal, ekonomik ve toplumsal yönden yaşanan karmaşa, yöneticilere ve devlet adamlarına, karşılıklı
anlayışa dayanan bir birliğin oluşturulması düşüncesini benimsetmiştir.
İnsan haklarının korunmasında, uluslararası sözleşmeler, ulusüstü organlar, ulusal ve uluslararası
kuruluşlar yanında anayasalar, anayasal belgeler ve uluslararası bildiriler önemli rol oynamaktadır.
Günümüzde insan hakları, tüm devletlerce korunması gereken bir ortak değer niteliğine bürünmüştür. Bu
anlamda artık çağdaş devlet, insan haklarına saygı duyan, insan haklarını koruyan devlettir.
KAYNAKÇA
Şaban Kardaş, Ali Balcı, Uluslararası İlişkilere Giriş : Tarih, Teori, Kavram ve Konular, Küre Yayınları, Birinci
Basım, 2014.
Scott Burchıll, Andrew Lınklater,Rıchard Devetak. Jack Donnelly, Terry Nardın, Matthew Paterson, Chrıstıan Reus-
Smıt, Jacquı True, Çeviren, Muhammed Ağcan ve Ali Aslan, Uluslararası İlişkiler Teorileri, Küre Yayınları,
Birinci Basım, 2014.
Paul R. Viotti, Mark V. Kauppi, Çeviren Ayşe Özbay Erozan, Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti, Nobel
Yayınevi, 5. Basımdan Çeviri, Ekim, 2014.
Evren Balta, Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, İletişim Yayınevi, İletişim Yayınevi, 1. Baskı
2014, İstanbul
İdris Bal, 21. Yüzyılda Türk Dış Politikası, İdris Bal, İnsan Haklarının Uluslar Üstü Korunması ve Türkiye: Bazı
Sorunlar, Nobel Yayınevi, Ankara, 2004
İdris Bal, 21. Yüzyılda Türk Dış Politikası, Fatih Karaosmanoğlu, İnsan Hakları Amaçlı Türk Dış Politikası : Bir
Faktör Olarak AGİT İnsan Hakları Normları, Nobel Yayınevi, Ankara, 2004
Halis Çetin, Siyaset Bilimi, Cennet Uslu, İnsan Hakları, Orion Yayınevi 5. Baskı, 2015.
İhsan D. Dağı, İnsan Hakları ve Uluslararası Sistem, Uluslararası İnsan Hakları Sempozyumu, Bursa 10-12 Aralık
2004
Yüksel İnan, Birsen Erdoğan, Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerinde İnsan Hakları Sorunu, İnsan Hakları Yıllığı,Cilt
21-22, 1999-2000.
Görkem Tanriverdi, İnsan Haklari Alaninda Çalişan Hükümet Dişi Kuruluşlarin Diş Politikaya Etkisi, Istanbul Bilgi
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
MEVLANA KONULU PUL TASARIMLARININ
GRAFİK TASARIM YÖNÜNDEN ANALİZİ VE YORUMLANMASI
Aydın ZOR
Özet: Bu çalışmada; Mevlana konulu Türk Pullarının tasarımları grafik tasarım yönden incelenip analizi
yapılmıştır. 1924-2015 yılları arasında Türkiye’de basılan pulların yer aldığı kataloglar tarandığında Mevlana
konulu toplam 13 adet pul olduğu tespit edilmiştir. Bu pulların tasarımlarında kullanılan sembollerin
benzerlik gösterdiği sonucuna varılmıştır. Varılan sonuçtan hareketle tasarımcılara yeni anlatım biçimlerine
yönelik semboller geliştirmeleri yönünde öneriler sunulmuştur.
Anahtar kelimeler: Pul Tasarımı, Grafik Tasarım, Analiz
The Graphic Design Analysis and Interpretation of the Mevlana Stamps
Abstract: In this study; Turkish stamp on the design of Mevlana were analyzed scrutinized aspects of
graphic design. Between the years 1924-2015 involving the stamp catalog published in Turkey were found to
have a total of 13 stamps on Mevlana is scanned. These flakes are found to resemble the symbols used in the
design is achieved. Results concluded that motion designers, proposals have been made towards the
development of symbols for new forms of expression.
Key words: Stamps Design, Graphic Design, Analysis
Giriş
Posta gönderi ücretinin ödendiğini göstermesi amacıyla zarf üzerine yapıştırılan görsel tasarımlı
kâğıt etiketlere pul denilmektedir. İlk kez 1840 yılında Birleşik Krallık’ta kullanılmaya başlanan pullar
Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1863 yılından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde ise
genellikle gönderi ücretinin alındığını göstermek amacıyla zarfların üzerine ödeme makinasıyla yapılan
dijital baskılar kullanılmaktadır.
Osmanlı döneminde kullanılan pulların tasarımlarında çoğunlukla padişah tuğralarına, hilal ve
yıldıza yer verilmiştir. 1910’lu yıllardan sonra zaman zaman resimli pul tasarımlarının yapıldığını
görülmektedir. Türkiye Cumhuriyetinin ilanından sonra bastırılan pullarda ise resimli tasarımların sıklıkla
kullanıldığını görmekteyiz. 1924 yılından sonra bastırılan pullar konularına göre isimlendirilerek
tasarlanmıştır. Örneğin Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) Yardım Pulları, Türkiye Hilal-i
Ahmer Cemiyeti (Türk Kızılayı) Şefkat Pulları, Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti (Çocuk Esirgeme
Kurumu) Yardım Pulları gibi konular altında tasarlanan pullarla halkta farkındalık oluşturulmaya
çalışılmıştır. Bu durum pulların sadece posta gönderi ücretinin ödendiğini gösteren bir kâğıt etiket
olmadığını aynı zamanda tanıtım, bilgilendirme, hatırlatma, anma gibi görevlerinin de olduğunu
göstermektedir.
Pul, gerek işlevsel gerek sanatsal bakımdan iletişim tasarımı alanında önemli bir göreve sahiptir.
Pul tasarımlarında küçük bir imajın birçok içeriği izleyiciye aktardığını görürüz (Toker, 2013, 30).
Pullarda birbirinden farklı konular ele alınarak çeşitli tasarımlar yapılmış ve pulların mesaj iletme
gücünden faydalanılmaya çalışılmıştır. Türkiye’de yapılan pul tasarımlarından biride önemli şahsiyetler
başlığı altında ele alınabilecek olan Mevlana konulu pullardır.
Yapılan bu çalışmada 1925-2015 yılları arasında Türkiye’de basılmış olan Mevlana konulu pullar
grafik tasarım yönünden incelenerek analiz edilmeye çalışılmıştır.
Mevlana Konulu Pulların Grafik Tasarım Yönünden Analizi
Mevlana konusunun ele alındığı ilk pullar 17 Aralık 1957 yılında “Mevlana’nın Doğumunu 750.
Yılı” seri adıyla tedavüle çıkarılmıştır. İstanbul Güzel Sanatlar Matbaasında ofset baskı tekniğiyle basılan
bu pullar 52x103 mm ölçülerinde 300 bin tirajlı bir hatıra bloğu ile 26x41 mm ölçülerinde 750 bin tirajlı
iki ayrı pul tasarımdan oluşmaktadırlar.
Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü Antalya TÜRKİYE aydinzor@akdeniz.edu.tr