GÜNDELİK NESNELERİN GÜNDELİK NESNELERİN ESTETİK NESNELERE DÖNÜŞMESİ:
AZERİ SANATÇI İSMAYIL HÜSEYNOV’UN ÇALIŞMALARI
Öğr.Gör. Bengütay HAYIRSEVER
Özet: Sanat yapıtları genelde mevcut bir nesne ile ilgilidir. Sanatçı; yaratı sürecinde kendi duygu, düşünce,
heyecan ve yaşanmışlıklarını birleştirerek yöneldiği bu nesneleri zihninde yeni imgeler ortaya koyacak
biçimde modellemekte, yepyeni anlatım biçimleriyle alımlayıcılarına ulaşmayı hedeflemektedir. Bir sanat
eserini kimin, hangi yaşanmışlıklarla, nasıl bir malzeme anlayışı ile nasıl bir alımlayıcı kitleyi hedefleyerek
yarattığı ve bu yaratı süreci sanat eserinin özüne inilirken bize ışık tutacak malzemelerdir. İsmayıl
Hüseynov’un çalışmalarında her nesne bir göstergedir. Her gösterge alımlayıcısına kendi işlevi
doğrultusunda bir aktarımda bulunur. Sanatçının çalışmalarında yarattığı zaman-mekan duygusu, nesnelerin
sanatçının müdahalesi sonucu edindikleri yeni işlevler ve ortaya çıkan imgesellik alımlayıcıya çok iyi
yansıtılmakta, çalışmalarında ortaya koyduğu yeni anlatım olanakları ve motifler adeta bir sahne varmış da,
bu sahnede ayakkabıların başrolde olduğu bir performans izliyormuşçasına alımlayıcısını kendi dünyasına
çekip almaktadır. Bu bildiride sanatçının gündelik bir nesne olan ayakkabıları kullanarak ve onları kendi
işlevlerinden soyutlayarak yeniden sanatsal formlar olarak kurguladığı işleri üzerine odaklanılmış, çalışmada
örneklendirme, karşılaştırma ve teknik gösterme gibi nesnel verilerden yararlanılmıştır. Nesnelerin sanat
eseri olarak seçilmesi ile beraber kendi gerçekliği dışında anlamlandırılması ve nesne ile gösterilen
arasındaki simgesel bağıntılar ele alınmıştır. Sanatçı, alımlayıcı ve sanat yapılarındaki estetik nesne ve mekan
ilişkileri irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Nesne, Estetik Nesne, Dönüşüm, Alımlayıcı, Mekan
Transformıng of Everyday Objects to Aesthetıcs Ones:
Azerbaıjanı State Artıst Ismayil Huseynov's Work
Artworks relates generally to an existing object. Artist models in a way that reveals the new image in the
mind, and aims to reach autoreceptor with new forms of expression in the process of creating their own
feelings, thoughts, experiences and excitement as directed by combining these objects. It is the fact what
illuminates us is the material whose work is an work of art, with which experiences are how receptive
understanding, how a material caused by target audiences and the creative process of art on the essence of the
work of us while looking at the details. Each object is an indicator of Ismayil Huseynov's work. Each
indicator of receptors is located on a transfer in accordance with their function. Artist creates the space-time
sense of the work, the object of the artist's intervention as a result of acquired new functions and emerging
imaginary receptors are being reflected very well, the new narrative possibilities and motives revealed in the
study also has almost a scene there, the scene of a performance is being watched the receptors is that shoe
feature pull into your world where it is located. The artist's using of casual shoes as an object in this paper
and have them re-focus on the work conceived as a form of artistic abstraction of their functions, working in
the examples, are utilized as objective data to show comparisons and techniques. Symbolic relations between
objects with meaning to be selected as a work of art than his own reality, and illustrated with objects are
handled. Artist receptive and aesthetic object and space relations in the structures were examined.
Keywords: Object, Object
Aesthetics, transformation, observer, Space
Sanat yapıtını, bizde uyandırdığı hiçbir fikrin, bize salık verdiği hiçbir davranış tarzının, onu
bitirmeye yetmemesinden tanırız. [Walter: 1993, c.147]
Gündelik nesnelerin farklı malzemelerle birleşerek, kişisel yorumlarla değer bulması, nesnelerin
yeni anlamlar kazanarak yeni imgeler ortaya koyacak şekilde sunulması, sanatçının değişik çalışmalar
üretme, yaratma, yaşanmışlıkları dışa vurma ve yeni anlatım biçimlerini izleyiciye sunma çabasındandır.
Nesne gerçek amacına yakın olarak kullanılsa bile işin içine farklı malzemeler ve yeni bir yaratı süreci
girdiği için nesne artık farklı bir auraya bürünmektedir. Sanatçının yaratıcılığı ve çeşitlendirmeleri ile
artık nesneler sonsuz anlam olasılıklarına açıktır. “Toplumsal olarak sanat uğraşı, sıklıkla açıkça
tanımlanan veya bahsedilmeyen, ancak özlem duyulan bir Ütopyayı yada bu Ütopya ile çelişen günlük
hayatın bireysel ya da toplumsal olumsuzluklarını işler. Birey olarak sanatçı aslında yine kendi kaybettiği
içsel bütünlüğünden veya bu bütünlüğün hayalinden ya da geçmişte gerçek olmuş olan bireysel
cennetinden izler taşıyan eserler üretebilir.” [Atasoy: 2013, c.50]
Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Bengutay-26@hotmail.com
44
III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu
Sanat eseri herhangi bir aracıya ihtiyaç duymadan, kendi anlatım biçimleriyle alımlayıcılarına
ulaşır. Kendi dilini kendi oluşturur.
Buradan Heykeltraş İsmayıl HÜSEYNOV ‘un hayatına ve çalışmalarına geçmek istiyorum.
Hüseynov sanatçı bir aileden gelmektedir. Annesi Doç.Sanubar Mircaferova,Azaerbeycan Güzel
Sanatlar Akademisinde Humanitor ve İçtimai Fenler Kafedrasında ( Bölümünde ) Başkandir. Babası
Yusuf Hüseynov, Ressam ve akademisyendir. Uzun zaman Azarbeycan Ressamlar Birliği’nin
başkanlığını y apmıştır. Azarbeycan Devlet Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Azarbeycan Güzel Sanatlar
Akademisinde Desen Bölüm Başkanlığı görevini sürdürmüş, 2009 yılında vefat etmiştir.
İsmayıl HÜSEYNOV, 1967 yılında Bakü de doğar. Üniversiteye kadar olan eğitim hayatını da Bakü de
tamamlar. Girmiş olduğu Azerbaycan Devlet Güzel Sanatlar Üniversitesindeki Heykel Bölümünden
Yüksek Lisans derecesi de alarak 6 yıllık eğitimini tamamlar ve 1992 yılında mezun olur. Bir süre Bakü
de çalıştıktan sonra Zamanın Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr Mehmet Şahin tarafından Türkiye ‘ye
davet edilir. Sanatçı, ani bir kararla 1990‘lı yıllarda Türkiye’ye; Kayseri’ye yerleşir. Erciyes Üniversitesi,
Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü’nde akademisyen olarak göreve başlar. Üç boyutlu
çalışmalarının yanı sıra Anıt Heykel çalışmaları da yapan ve Türkiye’nin pek çok ilinde anıt heykel
çalışmaları bulunmakta olan sanatçı; halen aynı kurumda görevine ve çalışmalarına devam etmektedir.
Sanatçı ressam olan babası Yusuf HÜSEYNOV’u 2009 yılında kaybettikten sonra hayatı daha çok
sorgulamaya başlıyor. Yapıtlarında pek çok farklı malzemeyi bir arada kullanır. Farklı malzemeleri bir
Resim 2: Anne, Baba ve Kardeşleri
Resim 1: Anne ve Babası
Resim 3:
İsmayıl HÜSEYNOV