45
(Kaynak: www.kureselrekabet.com)
Ş
ekil 27: Düzey 2 Bölgelerinin antrepo alanlarının kar
ş
ıla
ş
tırılması
Tablo 15: TR81 Bölgesi illerinin antrepo durumları
İl/Bölge
AntrepoAlanı (m2)
Bartın
7.485
Karabük
20.514
Zonguldak
213.684
TR81
241.683
Türkiye
10.592.132
TR81 / Türkiye
%2,28
İstanbul
2.162.747
Kocaeli
2.066.860
Samsun
835.215
Karasu (Sakarya)
10.782
(Kaynak: İstanbul TicaretOdası, 2012)
4.11.
Değerlendirme
Lojistik açıdan olumlu gözüken altyapı ve ulaşılabilirlik koşullarına rağmen bazı göstergeler
bölgenin lojistik potansiyelinin çok da iyi kullanılmadığını ortaya koyuyor. Batı Karadeniz
bölgesine gerek demiryolu, gerek havayolu gerekse de karayolu ile çeşitli yollardan
ulaşılabilmesine rağmen, bu ulaştırma türlerinde bazı sorunlar mevcuttur. Merkezleri
birbirine ve bölge dışına bağlayan karayollarının tamamının yüksek kalitede olmaması ve
çevreyollarının eksikliği bölgenin lojistik açıdan cazibesini azaltan önemli faktörlerdendir.
Aynı şekilde, demir yolu ağı altyapısının eski olması ve Zonguldak-Karabük-Çankırı-Irmak
arasında tek hat olarak mevcut olması demiryolunun cazibesini oldukça azaltmaktadır.
Bölgedeki lojistik performansını etkileyen diğer problemleri sıralamak gerekirse bunlar;
lojistik merkezlerin olmaması, depolama tesislerinin azlığı, hızlı tren seferlerinin olmaması,
aktif bir serbest bölgenin olmaması, TIR-Kamyon parklarının yetersizliği ve dağlık
coğrafyadan dolayı düz arazi bulmakta yaşanan güçlükler olarak sıralanabilir.
46
Yapılan temaslarda Filyos Vadisi Projesinin en son planlarında lojistik merkez için ayrılmış
bir yer öngörülmediği anlaşılmaktadır. Bu da Filyos Limanı’nın ve genel olarak da bölgenin
Karadeniz ile açılan kapı olabilme cazibesini düşürecektir. Filyos’tan bağımsız olarak
Karabük’e bir lojistik merkez inşası için fizibilite çalışmaları yapılmış olduğu
anlaşılmaktadır. Filyos ve Karabük’ün mesafe olarak birbirine yakın oluşu göz önüne
alındığında, fizibilite çalışmalarının ve nihai olarak verilecek kararların bu iki alternatifin de
göz önüne alınarak yapılması yerinde olacaktır.
Zonguldak Limanı’nın en önemli dezavantajlarından biri limanın genişlemesine imkân
sağlayacak alanın bulunmamasıdır. Bartın Limanı ise düşük drafta sahip olduğundan yüksek
tonajlı gemiler bu limana yaklaşamamaktadır. Bölgedeki yüksek draftlı Erdemir ve Eren
limanları ise özel firmalara ait olup, daha çok bu firmaların ihtiyaçlarına cevap verecek
özelliklere sahiptir.
Bölgede lojistik faaliyetlerde bulunan firmalar olmasına rağmen bunların lojistik sektöründe
kurumsallaşmış/markalaşmış firmalar olmaması ve lojistik ile ilgili kümelenme olmayışı da
lojistik performansı olumsuz etkileyen faktörler arasında sıralanabilir.
47
5.
POTANSİYEL ARAŞTIRMASI VE REKABET ANALİZİ
Batı Karadeniz Bölgesi bulunduğu coğrafi konum itibari ile Karadeniz’e kıyısı olan ve önemli
ticaret hacmine sahip olduğumuz ülkelerle, Ankara ve İç Anadolu’yu bağlayan koridor
niteliğindedir. Bu bağlamda TR81 Bölgesi, Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerle önemli bir ticari
potansiyele sahiptir. Karadeniz üzerinde bulunan önemli liman kentleri Trabzon, Samsun,
Giresun, Zonguldak, Ordu, Köstence, Burgaz, Varna, Odesa, Evpatoria, Novorosisk, Poti,
Batum ve Sochi‘dir. Karadeniz coğrafyasında denizyolu konteyner, genel kargo, kuru dökme
yük ve RO-RO ile taşınmakta olan yük trafiğinde önemli bir artış gözlemlenmektedir. Artan
bu ticaret hacmi ise TR81 Bölgesi için potansiyel pazarların genişliyor olması manasına
gelmektedir. Ulaşım ve Lojistik altyapı’ya bakıldığında, Bölüm 4.1’de de ortaya konulduğu
üzere, gerek ulaşım çeşitliliği gerekse altyapı ve erişebilirlik açısından TR81 Bölgesi’nin
mevcut durumu diğer bölgelerle karşılaştırıldığında iyi bir tablo çizmektedir. Hatta
Karadeniz bölgesinde, altyapı ve erişebilirlik açısından en iyi bölgelerden birisidir (bkz.
Şekil 1). Daha önceki bölümlerde TR81 Bölgesi’nde yer alan limanların toplam gemi trafiği
açısından Türkiye geneline göre kullanım oranını analiz edilmişti. Bu bölümde ise
tamamlanması planlanan büyük ölçekli yatırımların bölge hinterlandında yer alan şehirlerin
yük akışını ve liman tercihlerini, dolayısıyla bölgedeki limanların kullanım oranlarını nasıl
etkileyebileceği araştırılmıştır.
TR81 Bölgesi konumu itibariyle ülke içinde Ankara ve Doğu Marmara gibi önemli sanayi
merkezlerine yakınlığı nedeniyle önemli bir ticari potansiyele sahiptir. Fakat bölge bu
potansiyelini yeterince değerlendirememekte ve lojistik performansının istenen düzeyde
olmadığı görülmektedir. Yakın zamanda planlanan bazı projeler bölgenin potansiyelini daha
iyi değerlendirmesine imkan verme potansiyeline sahiptir. Avrupa Birliliği uyum süreci
kapsamında hazırlanan Türkiye’nin Ulaşım Altyapı İhtiyaçlarının Belirlenmesi (TINA-2020)
araştırması dâhilinde yapılan çalışmalar sonucunda, Türkiye’nin mevcut durumu analiz
edilmiş ve ileride oluşabilecek olası senaryolar değerlendirilerek yatırım yapılması
öngörülen alanlar ve öncelikler belirlenmiştir. Yapılacak çalışmalar arasında Zonguldak’ın
Filyos kıyılarında inşa edilmesi planlanan Filyos Limanı ve Irmak-Zonguldak demiryolu
hattının elektrifikasyon, sinyalizasyon ve telekomünikasyon işleri de yer almaktadır. Bölge
için bir diğer önemli gelişme de Adapazarı-Karasu-Ereğli-Bartın Demiryolu projesidir.
Bunlara ek olarak devam eden bölünmüş karayolu çalışmaları, uzun vadede planlanan
otoyol çalışması, bölge için düşünülen lojistik merkez projeleri de yine bölge için büyük
önem arzetmektedir.
Planlanan yatırımlar içinde hem kapsam hem de maliyet açısından şüphesiz en büyüğü
Filyos Limanı ve arka sahasındaki endüstri tesisleri için geliştirilen “Filyos Vadisi
Projesi”dir. Bölgedeki ihtiyaç zamanında görülmüş ve ilk fizibilite çalışmaları 1991 yılında
Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) tarafından yapılmıştır. Birçok çalışma halen bu
raporun bulgularından faydalanmaktadır. Filyos Vadisi Projesi’nin bölgeye doğrudan ve
dolaylı olarak birçok faydası olacaktır. Filyos bölgesinin proje yeri olarak belirlenmesinin
sebepleri arasında ulaşım altyapısının iyi olması, bölgede yapılacak gerekli yatırımların
güvenli bir şekilde yapılabilecek olması başlıca faktörler olarak sıralanabilir. Zonguldak;
Havalimanına yakın olması, bölge sahasının yakınından geçen karayolu ve demiryolu
bağlantılarıyla da Filyos Limanı önemli bir lojistik potansiyel göstermektedir. Filyos’un en
büyük avantajı ise Ankara, Bolu, Çankırı, Eskişehir, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Düzce