357
Таъикистан Али Советинин сядри олмушдур. 1994-ъц илин но-
йабрындан Таъикистан Республикасынын Президентидир. – 44.
26. Вйетнам, В й е т н а м С о с и а л и с т Р е с п у б л и к а-
с ы (ВСР) – Ъянуб-Шярги Асийада дювлят. Сащяси 331,2 мин
км
2
, ящалиси 92,5 милйон няфярдир. Инзибати яразиси 50 яйалятя
бюлцнцр. Дювлят башчысы президент, дювлятин вя ганунвериъили-
йин али органы бирпалаталы Милли Мяълисдир. Пайтахты Щаной
шящяридир. – 45.
27. Нгуен Минщ Чиет (д.1942) – Вйетнам дювлят хадими.
2006–2011-ъи иллярдя Вйетнам Сосиалист Республикасынын Пре-
зиденти олмушдур. – 45.
28. Юзбякистан, Ю з б я к и с т а н Р е с п у б л и к а с ы –
Орта Асийанын мяркязиндя дювлят. Сащяси 447,4 мин км
2
,
ящалиси 31,8 милйон няфярдир. Юзбякистанын тяркибиня Гаракал-
пак Мухтар Республикасы вя 12 вилайят дахилдир. Дювлятин
башчысы президент, ганунвериъи органы Мяълисдир. Пайтахты
Дашкянд сящяридир. – 46, 202–229.
29. Ислам Кяримов, И с л а м Я б д у г я н и о ь л у (1938–
2016) – Юзбякистанын сийаси вя дювлят хадими. 1989–90-ъы
иллярдя Юзбякистан КП МК-нын Биринъи катиби, 1990–2016-ъы
иллярдя Юзбякистан Республикасынын Президенти олмушдур. – 46,
203–229.
30. Ливийа, Л и в и й а Я р я б Х а л г С о с и а л и с т Ъ я-
м а щ и р и й й я с и – Шимали Африкада дювлят. Сащяси 1.759,5 мин
км
2
, ящалиси 6,5 милйон няфярдир. Ливийанын рящбяр органы
ингилаби рящбярдир. Ганунвериъи органы Цмуми Халг Кон-
гресидир. Дювлятин функсийасыны Али Халг Комитяси йериня йе-
тирир. Пайтахты Триполи шящяридир. – 47.
31. Мцяммяр ял-Гяддафи (1942–2011) – Ливийанын дювлят
вя сийаси хадими, 1970–2011-ъи иллярдя Ливийанын президенти
олмушдур. – 47.
32. Абдуллащ Эцл (д.1950) – Тцркийянин дювлят вя сийаси
хадими, игтисад елмляри доктору, профессор. 1991-ъи илдя
358
ТБММ-ин цзвц сечилмишдир. Абдуллащ Эцл Ряъяб Таййиб
Ярдоьанла Ядалят вя Инкишаф Партийасынын йарадыъыларындан
биридир. 2007–2014-ъц иллярдя Тцркийя Ъцмщуриййятинин
Президенти олмушдур. Азярбайъан Республикасынын «Щейдяр
Ялийев» ордени иля тялтиф едилмишдир. – 48–65, 169, 180–185, 299.
33. Мустафа Камал Ататцрк, Г а з и М у с т а ф а К а-
м а л (1881–1938) –Тцркийянин дювлят, сийаси вя щярби хади-
ми, Тцркийя Республикасынын баниси вя илк президенти (1923–
1938). Биринъи дцнйа мцщарибяси заманы Дарданел боьазы-
нын мцдафиясиндя (1915) шцъаят эюстярмишдир.
Ататцрк 1919-ъу илдя «Камалчылар щярякаты»на – милли азад-
лыг щярякатына башчылыг етмишдир. 1920-ъи илдя Ататцрк Анкарада
йени парламент – Тцркийя Бюйцк Миллят Мяълисини (ТБММ)
йаратды, мяълисин вя тяшкил едилян щюкумятин сядри сечилди.
Сакарйа чайы йахынлыьында гялябяйя эюря ТБММ Ататцркя
маршал рцтбяси вя «Гази» Фяхри адыны вермишдир. 1922-ъи илдя
Ататцркцн команданлыьы иля тцрк ордусу Тцркийяни хариъи
мцдахилячилярдян тамамиля азад етди.
Ататцрк сойады она 1934-ъц илдя ТБММ тяряфиндян ве-
рилмишдир. – 55, 173.
34. Даьлыг Гарабаь Мухтар Вилайяти – Азярбайъан Респуб-
ликасы яразисиндя мухтар вилайят. 1923-ъц ил ийулун 7-дя тяшкил
едилмишдир. Даьлыг Гарабаьда 1988-ъи иля гядяр 170 мин ящали
йашайырды. Сащяси 4,4 мин км
2
-дир. Мяркязи Ханкяндидир.
1988-ъи илдя мухтар вилайятин ермяни сепаратчылары вя мил-
лятчиляри Ермянистан силащлы гцввяляри иля бирликдя бу яразидя
йашайан азярбайъанлылары доьма торпагларындан чыхарараг
Даьлыг Гарабаьы ишьал етдиляр. БМТ-нин 822, 853, 874, 884
сайлы гятнамяляриня эюря, ермяни ишьалчылары Азярбайъан тор-
пагларыны гейд-шяртсиз тярк етмялидирляр. Анъаг Азярбайъан
торпаглары щяля дя ермяни тапдаьы алтындадыр. – 55, 57, 58,
59, 73, 74, 87, 104, 111, 115, 123, 124, 127, 133, 138, 175,
182, 183, 193, 196, 197, 198, 200, 205, 206, 210, 212, 213,
218, 221, 228, 265, 280, 215.
359
35. Авропа Шурасы (АШ) – Авропада щюкумятлярарасы
тяшкилат. 1949-ъу илдя йарадылмышдыр. Гярарэащы Франсанын
Страсбург шящяриндя йерляшир. АШ-нын ясас мягсяди Авропада
сцлщц вя тящлцкясизлийи горумаг, сечки системиндя чохпартийа-
лылыьа риайят етмяк, демократийаны вя инсан щцгугларыны мц-
дафия етмяк, мющкямляндирмяк, Авропа юлкяляринин мядя-
ниййятляринин йахынлашмасына чалышмаг вя с. ибарятдир. АШ-нын
али органлары Назирляр Комитяси, Мяслящят Ассамблейасы, Са-
щя Назирликляринин Мцшавиряси вя Катибликдир. Азярбайъан
2001-ъи илдян Авропа Шурасынын цзвцдцр. – 55, 182–183,
196, 213.
36. Авропа Парламенти, А в р о п а р л а м е н т – Авропа
Иттифагынын (АИ) фювгялмилли институтларындан бири. 1957-ъи илдя
Авропа игтисади интеграсийа тяшкилатлары чярчивясиндя йарадыл-
мышдыр. Сечмяк вя сечилмяк щцгугундан АИ вятяндашлары ис-
тифадя едир. Депутат мандатларынын цмуми сайы (2007) 785-дир.
Пленар иъласлары Страсбургда, комиссийаларын иши Брцсселдя кечи-
рилир. Авропарламентин бцтцн чаьырышларында башлыъа мювге Ав-
ропа Халг Партийасына вя Авропа Сосиалист Партийасына мях-
сусдур. Авропарламент мяъбури характер дашымайан гярар
верир. Авропарламент бейнялхалг проблемлярин мцзакиряси за-
маны юз сялащиййятляриндян эениш истифадя едир, гябул олунан
гятнамяляр мяъбури гцввяйя малик дейилдир. Авропарламент
Азярбайъан Республикасынын Милли Мяълиси иля ямякдашлыг едир.
– 55, 182, 196, 213.
37. АТЯТ-ин Минск групу – 1992-ъи ил мартын 24-дя йара-
дылмышдыр. 1997-ъи илдя Минск групунун тяркибиня ашаьыдакы
дювлятляр дахил олмушдур: Азярбайъан, Ермянистан, Беларус,
Алманийа, Италийа, Русийа, АБШ, Франса, Тцркийя, Данимарка
вя Исвеч. 1994-ъц илин декабрындан Минск групуна ики сядр –
Русийа вя Италийа рящбярлик едирди. 1996-ъы илин декабрындан
онун цч – Русийа, АБШ вя франсалы щямсядрляри вар. Групун
ясас вязифяси Ермянистан–Азярбайъан мцнагишясинин сцлщ йолу
иля арадан галдырылмасына вя Даьлыг Гарабаь проблеминин динъ
Dostları ilə paylaş: |