363
вар: 5 даими (Чин, Франса, Русийа, Бюйцк Британийа, АБШ),
10 цзвц ися 2 ил мцддятиня сечилир. Шуранын щяр бир цзвц бир
сяся маликдир. Проседура мясяляляриня даир гярарлар Шуранын
9 цзвц сяс вердикдя гябул олунмуш сайылыр. – 104, 182, 195,
206, 213.
52. Авропа Иттифагы (АИ) – 1992-ъи илдя 12 юлкяни (Белчика,
Бюйцк Британийа, Алманийа, Йунаныстан, Данимарка, Ирлан-
дийа, Испанийа, Италийа, Лцксембург, Нидерланд, Португали-
йа, Франса) бирляшдирян Авропа Бирлийи базасында 1993-ъц ил-
дя Маастрихт мцгавилясиня ясасян йарадылмышдыр.
Сонралар Авропа Иттифагына бир чох дювлятляр дя дахил ол-
мушдур. Мцгавиля ващид сийаси, игтисади мцщитин вя валйута-
нын йарадылмасыны, малын, капиталын вя адамларын азад щяря-
кятиня бцтцн манеялярин арадан галдырылмасыны иряли сцрмцш-
дцр. Ващид Авропа вятяндашлыьы гябул едилмишдир. Авропа
Мяркязи Банкында Авропа валйута интернети фяалиййят эюс-
тярир, 1999-ъу илдян ващид валйута–авро ишлянир (Данимарка
вя Бюйцк Британийа истисна олмагла), ващид пул-кредит сийа-
сяти апарылыр. Тяшкилатын мянзил-гярарэащы Брцсселдя йерляшир. –
115, 136, 140, 145, 149, 150, 151, 152.
53. Шейхцлислам Щаъы Аллащшцкцр Пашазадя, А л л а щ -
ш ц к ц р Щ ц м м я т о ь л у (д.1949) – 1980-ъи илдян Гаф-
газ Мцсялманлары Рущани Идарясинин, 1990-ъы илдян Гафгаз
Халглары Али Дини Шурасынын сядридир. Азярбайъан Респуб-
ликасынын «Шющрят», «Шяряф» вя «Истиглал» орденляри иля тялтиф
едилмишдир. – 116–119, 218.
54. Рамазан айы – Гурани-Кяримин назил олдуьу ай. –
116, 125.
55. Гурани-Кярим, я л - Г у р а н – мцсялманларын мц-
гяддяс китабы. Гураны Аллащ Ъябрайыл васитясиля Мящяммяд
ялейщцссялама эюндяриб. Гуран гафийяли нясрля йазылмыш 114 суря
вя 6200-дян чох айядян ибарятдир. «Мяккя суряляриня» (610–
622, Мяккя, 90 суря) вя «Мядиня суряляриня» (622–632, Мя-
диня, 24 суря) бюлцнцр. – 118, 119, 125.
364
56. Америка Бирляшмиш Штатлары (АБШ) – Шимали Америкада
дювлят. Шималдан Канада, ъянубдан Мексика, шяргдян Атлан-
тик океаны вя гярбдян Сакит океанла ящатя олунур. Сащяси 9,5
милйон км
2
, ящалиси 325,6 милйон няфяря йахындыр. Инзибати
ъящятдян 50 штат və Kolumbiya federal пайтахт dairəsinə бю-
лцнцр. Али ганунвериъилик органы икипалаталы (Нцмайяндяляр Па-
латасы вя Сенат) АБШ Конгресидир. Дювлят башчысы президентдир.
Пайтахты Вашингтон шящяридир. – 127, 133, 192–201, 238, 280, 324.
57. Франса, Ф р а н с а Р е с п у б л и к а с ы – Гярби
Авропада дювлят. Сащяси 674,6 мин км
2
, ящалиси 66,7 милйон
няфярдир. Инзибати ъящятдян 101 департаментя бюлцнцр. Га-
нунвериъи органы ики палатадан (Милли Мяълис вя Сенат) иба-
рят парламентдир. Иъра щакимиййяти президент вя Назирляр
Шурасына мяхсусдур. Пайтахты Парис шящяридир. – 127, 280.
58. Нидерланд Краллыьы (гейри-рясми ады Щолландийа) – Гяр-
би Авропада Шимал дянизи сащилиндя дювлят. Сащяси 41,5 мин
км
2
, ящалиси 17 милйон няфярдир. Инзибати яразиси 12 яйалятя
бюлцнцр. Дювлят башчысы крал, ганунвериъи органы икипалаталы (Баш
штатлар) парламентдир. Пайтахты Амстердам шящяридир. – 134, 323.
59. Рене ван дер Линден (д.1943) – щолланд сийасятчиси.
2005–2008-ъи иллярдя АШПА-нын, 2009-2010-ъу иллярдя Нидер-
ланд Сенатынын сядри олмушдур. – 134.
60. Латвийа, Л а т в и й а Р е с п у б л и к а с ы – Шярги Авро-
пада – Прибалтикада дювлят. Сащяси 64,5 мин км
2
, ящалиси 1,9
милйон няфярдир. Инзибати яразиси 26 района бюлцнцр. Дювлят
башчысы президент, ганунвериъи органы Сеймдир. Пайтахты Рига
шящяридир. – 136.
61. Вайра Вике-Фрейберга (д.1937) – Латвийанын дювлят ха-
дими, 1999–2007-ъи иллярдя Латвийа Республикасынын Президенти
олмушдур. Психолоэийа елмляри доктору, профессор. Канадада
емигрант олмуш, 1997-ъи илдя Латвийайа кючмцш вя сийаси фяалий-
йятя башламышдыр. – 136.
365
62. Румынийа, Р у м ы н и й а Р е с п у б л и к а с ы –
Ъянуби Авропада, Дунайын ашаьы щювзясиндя дювлят. Сащяси
238,4 мин км
2
, ящалиси 19,9 милйон няфярдир. Дювлят башчысы
президент, ганунвериъи органы икипалаталы парламентдир. Пай-
тахты Бухарест шящяридир. – 138–159,249.
63. Трайан Бесеску (д.1951) – Румынийанын сийаси вя дюв-
лят хадими. 2004–2014-ъц иллярдя Румынийа Республикасынын
Президенти олмушдур. – 138–159,249.
64. Дцнйа Банкы – БМТ-нин щюкумятлярарасы ихтисаслаш-
дырылмыш идаряси. 1944-ъц илдя АБШ-да Бреттон-Вудс кон-
франсында тясис олунмушдур. Идаря Щейяти Вашингтондадыр.
Мягсяди инкишаф етмякдя олан юлкялярин игтисади вя сосиал
дирчялишиня кюмяк етмякдир. Сящмдар ъямиййяти формасын-
дадыр вя иштиракчылары йалныз Бейнялхалг Валйута Фондунун
цзвляридир. Банка 188 дювлят дахилдир. 1992-ъи илдян Азяр-
байъан Республикасы Дцнйа Банкынын цзвцдцр. – 137.
65. Эцръцстан, Э ц р ъ ц с т а н Р е с п у б л и к а с ы –
Ъянуби Гафгазын мяркязи вя гярб щиссясиндя дювлят. Сащяси
69,7 мин км
2
, ящалиси 3,7 милйон няфярдир. Дювлят башчысы пре-
зидент, ганунвериъи органы парламентдир. Пайтахты Тбилиси шя-
щяридир. – 138–159, 234.
66. Маъарыстан, М а ъ а р ы с т а н Р е с п у б л и к а с ы –
Мяркязи Авропада дювлят. Сащяси 93 мин км
2
, ящалиси 9,8 мил-
йон няфярдир. Дювлят башчысы президент, ганунвериъи органы
бирпалаталы Дювлят Шурасыдыр. Пайтахты Будапешт шящяридир. –
138–159.
67. Михеил Саакашвили (д.1967) – щцгугшцнас. 2003–2013-ъц
иллярдя Эцръцстан Республикасынын Президенти олмушдур. –
139–159.
68. Аида Имангулийева, А и д а Н я с и р г ы з ы (1939–1992) –
эюркямли шяргшцнас, ядябиййатшцнас, тянгидчи, тяръцмячи, филоло-
эийа елмляри доктору. Мцасир яряб ядябиййатынын актуал
проблемляри вя рус–яряб ялагяляри щаггында йаздыьы мягаляляр
Dostları ilə paylaş: |