Bəxtiyar tuncay

 
96 
azadlıx  (-qa,  -nı,  -ına,  -ımıznı,  -nqız)  ism.  –  azadlıq,  sərbəstlik:  Zera  siz 
azadlıxqa  ündəlipsiz,  xardaşlar,  yalğız  ki  tek  azadlıxınqz  sizinq  bolmağay 
səbəpinə  tenninq,  yoxsa  sövük  bila  xulux  etinqiz  biri  birinqizgə  (Qal.  5:  13). 
Qardaşlar, siz azadlığa dəvət olunmusunuz. Amma bu azadlığı cismani təbiət üçün 
fürsətə çevirməyin, fəqət bir-birinizə məhəbbətlə qulluq edin. 
azar sif. və zrf. – azacıq, az-maz 
azar ~ Bax:  azarla ~ (-ma) 
azar-azar zrf. – az-az, yavaş-yavaş: Azar-azar başlap edim töləməgə. Az-az 
(yavaş-yavaş) başlamışdım qaytarmağa. 
azarla ~ (-ma, -mağa, -anqız, -ma, -dı, -dılar, -madınqız, -rmen, -r, -rlar, -r edi, 
-  ğaysen,  -ğay,  -mağay.  –sa,  -sa  edi,  -max,  -maxqa,  -maxım,  -maxınqdan)  fel.  – 
azarlamaq, rişxənd etmək, qınamaq, tənbeh etmək, təhqir etmək, məzəmmət etmək: 
Dügül  ki  bernələrinq  üçün  seninq  azarlıyırmen  seni    (Məz.  49/50:  8). 
Qurbanlarından  ötrü  səni  tənbeh  etmirəm.  Xoymadı  adamlarğa  yazıxlanma 
etməgə alarğa, azarladı xanlarnı alar üçün (Məz. 104/105: 14). (Rəbb) heç kimi 
onlara  əzab  verməyə  qoymadı,  onlara  görə  xanları  tənbeh  etdi.  Baxuçı  bolma 
inamlı  sözinə  vartabedlixninq  ki  bolğay  ovundurma  da  sağ  es  bilə 
vartabedlixtən  da  xarşı  bolğanlarnı  azarlama...  Anınq  üçün  azarlağaysen 
alarni bek ki, saqayğaylar inamda (Tit. 1: 9, 13). Həm başqalarına sağlam təlimlə 
nəsihət verməyə, həm də ona qarşı çıxanları təkzib etməyə qadir olsun deyə aldığı 
təlimə uyğun olan etibarlı kəlamı bərk tutmalıdır... Bu şəhadət etibarlıdır. Ona görə 
də  ilahiyyatçıları  sərt  bir  şəkildə  məzəmmət  et  ki,  imanları  sağlam  olsun.  Dağın 
artıxsı tolundu boyumuz bizim azarlamax bilə, kimlər azarlar edi bizni da heç 
etməxləri  bilə  öktəmlərninq  (Məz.  122/123:  4).  Laqeydlərin  rişxəndləri, 
təkəbbürlülərin təhqirləri bizi cana doydurdu. Azarlamaxınqdan seninq, Tenqrisi 
Jağopnunq,  yuxladılar  da  kimlər  atlanırlar  atlarğa  (Məz.  75/76:  6).  Ey 
Yaqubun Allahı, Sənin məzəmmətindən arabaçılar və atlar uyumuş qaldı.  
azarlan  ~  (-ır,  -max,  -maxqa,  -maxım,  -maxlarına,  -ıp)  fel.  –  azarlanmaq, 
rişxənd edilmək, qınanılmaq, tənbeh olunmaq, təhqir edilmək, məzəmmət olunmaq, 
töhmət  edilmək:  Oğlum!  Salınma  ögütündən  Eyəmizninq  da  umsasızlanma, 
azarlanıp andan. Oğlum! Rəbbimizin öyüdlərindən yayınma və O səni məzəmmət 
etdikdə  ümidsizliyə  qapılma.  Egər  ki  barçası  markarelik  etsələr  da  kirsə  anda 
xaysı inamsiz ya biliksiz, azarlanır barçasından da tergəlir barçasından (I Коr. 
14:  24).  Amma  hamı  peyğəmbərlik  edirsə  və  oraya  iman  etməyən  yaxud  təlim 
öyrənməmiş  adam  girirsə,  o  hamı  tərəfindən  qınanılacaq,  hər  sözlə  özünü 
araşdıracaq. Da boldum men tövülgən kün uzun da azarlanmaxım menim tanq 
ertə  (Məz. 72/73: 14). Gün boyu əziyyətə düşürəm, hər səhər ertə töhmət edilirəm 
(töhmətlə üzləşirəm). 
azarlavuçı  ism.  və  sif.  –  azarlayıcı,  təhqir  edən,  məzəmmətçi,  tənbehçi, 
qınayıcı, töhmət edici: Paxıllıxı övünqnünq  seninq yedi meni, tabası azarlamax 
azarlavuçılarınqdan  seninq  tüştilər  üstümə  menim  (Məz.  68/69:  10).  Evinin 
paxıllığı  məni  yandırıb-yaxdı,  səni  təhqir  edənlərin  rüsvayçı  təhqirləri  altında 
qaldım.  Ataların-anaların  azarlavuçılar.  (Rom.  1:  30).  Ana-atalarını  təhqir 
edənlər. 
az-az zrf. - az-az 

---

 
97 
azbar (-ğa, -da, -ımdır, -ıma, -ıdır, -ına, -ın, -ında, -ından, -larına) ism. – həyət, 
çəpərə alınmış sahə, qapalı yer: 
azbar-çetən Bax:  azbar 
azdan-köptən Bax:  az-köp 
azdırmax  fel.  –  azdırmaq,  sapdırmaq,  yoldan  çıxartmaq:  Saxla  meni 
sırtmaxtan,  xaysı  ki  yaşınıptır  manqa,  azdırmaxından  xılınuçınınq 
törəsizlikninq    (Məz.  140/141:  9).  Şər  iş  görənlərin  (yoldan  çıxaranların) 
tələsindən, onların qurduğu qanunsuzluq cələsindən məni qoru. 
azdırmaxlıx  f.  ism.  –hiylə,  fitnə,  hiyləgərlik,  fitnəkarlq,  şər,  azdırma, 
sapdırma,  yoldan  çıxartma:  Ki  boylarınınq  kendilərininq  umsasın  kestilər  da 
çıxara berdilər boyların azdırmaxlıxqa işinə barça murdarlıxnınq akahlix bilə. 
Odur ki, onlar öz ruhlarını ümidlərdən məhrum etdilər və özlərinin azdırılmalarına, 
hər cür murdar işə  bulaşdırılmalarına imkan yaratdılar. 
azğına (-nınq, -nı, -lar, -larnınq) // azğna sif. – azacıq, bir az, azmaz: Bilməs 
misiz  ki,  azğına  açı  xamur  barça  neməni  açıtır?  (l Kor. 5: 6). Biməmisiniz ki, 
azacıq  acı  xəmir  (maya)  hər  şeyi  acıdır?  Azulaxda  dağın  heç  bolmısar  xırsız, 
izdəsərsen  yerni  anınq  da  tapmısarsen  //  Azgına  dağı  –  da  sonqra  bolmısar 
yaman, izdəgəysen yerin anınq da tapmağaysen (Məz. 36/37: 10). 
Bir az gözlə, pis yox olacaq,  
Yerini axtarsan belə, tapılmayacaq.  
azğındıq Bax:  ğındıq (az ~ bilə) 
azğna Bax:  azğına 
azğır ~ Bax:  azdırmax 
Azia // Aziya Bax: Asiya 
aziz  sif.  (<  azərb.  <  ər.)  -  əziz:  Dağın  da  köplər  bolğaylar  xartlıx 
semizliklərindən,  özdən  da  aziz  da  imşax  bolğaylar,  aytma:  “Toğrudur  Biy 
Tenqrimiz  bizim  da  yoxtur  kendində  egirlik”  (Məz.  91/92:  15, 16).  Qocalanda 
da  bar  verəcəklər,  təravətli,  əziz  qalacaqlar.  Belə  deyəcəklər:  «Rəbb  haqdır,  O 
mənim  qayamdır,  Onda  haqsızlıq  yoxdur».  Aziz  da  biyənçli  sövüklüsü  Ata 
Tenqrininq. Əziz, müqəddəs və Ata Tanrının sevimlisi 
azığsız Bax:  azıxsız 
azıx  (-nı -ı, -ın) // asıx (nı, -ımnı, -ı, -ın) ism. – azuqə, yem, yemək, ərzaq: Ber 
manqa  asıxımnı  menim.  Ver  mənə  azuqəmi  mənim.Azıxı  yazıxnınq  ölümdür, 
yoxsa başxışı Tenqrininq – tirlik menqilik Krisdosta  Yisusta, Biyimizdə bizim 
(Rom.  6:  23).  Çünki  günahın  əvəzi  (yeməyi,  yemi)  ölümdür,  Allahın  ənamı  isə 
Rəbbimiz Məsih İsada olan əbədi həyatdır. 
azıxlan ~ fel. – azuqə ehtiyatı toplamaq, azuqə tədarükü görmək 
azıxsız // azığsız sif. – yeməksiz, azuqəsiz 
azıxsızlan ~ fel. –azuqəsiz qalmaq, yeməksiz qalmaq 
az-köp  zrf.  –  az-çox:  Egər  azdan-köptən  nemə  bar  edi  esə  barçanı  men 
neçik ayovuçı paxıllıx etiyir edim.  Əgər onun azdan-çoxdan nəyi isə vardısa, mən 
bir hami kimi hamsına paxıllıq edirdim. 
azlat ~ fel. - azaltmaq 
azlıx  (tan,  -ı,  -ın)  ism.  –  azlıq:  Zera  ne  türlü  ki  hnazant  azlıxı  bilə  bir 
adamnınq yazıxlı köplər boldular, ol türlü hnazantlıxı bilə birninq artar köp 

---