Bəxtiyar tuncay
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
88 avazdaş, xaysı ki ne bazıx da ne inçkə bolğay. Nə kar, nə də cingiltili olmayan sadə və aydın samit. Özgəsinə avazdaş. Özgəsi ilə həmfikir. Tekrar avazdaş ya ekinçi, xaysı ki bir yazov eki yazovnunq yerin tutqay (Qriqori Hamamanın “Alban dilinin qrammatikası”ndan). İki hərfin yerini tutan tək hərflə yazıılan qoşa samit. Xaysi ki eksindəndir: avazlıdan da avazsızdan (Qriqori Hamamanın “Alban dilinin qrammatikası”ndan).Hansı ki hər ikisindən, həm saitdən, həm də samitdən təşkil olunub. Aytılır, kimninq yarımı bar, saz, ya nemə muzıka ki avaz bilə yırlarlar yarimavazlı (Yovhanes Sarğavağın musiqiyə dair risaləsindn) Söhbət ya sazla ifa ediən musiqidən, ya da mahnıda səslənən yarımsəs (diez) notlardan gedir. avazsız ism. və sif. – samit, səssiz, səssiz-səmirsiz avçı (dırlar, -nınq, -larnınq) // avuçı (-nınq) – ovçu: Canlarımız bizim xutuldular, neçik çıpçıx sırtmaxından avçılarnınq (Məz. 123/124: 7). Çıpçıx quşu ovçunun tələsindn qurtulduğu kimi canımz qurtuldu. avdaş ism. – ov yoldaşı Avedaran (-nınq, -ğa, -nı, -da, -dan, -ıma, -ımnı, -ı, -ınınq, -ına, -ın, -ında, - ımız, -lar, -larnınq) x. ism. (?) – İncil: Türk Avedaranı. Türk İncili (Quran ?). avla ~ (-ma, -mama, -ğay, -maxın, -mıyın) fel. – ovlamaq: Köp türlü sırtmaxlar bilə çövrələp avlıyırlar meni. Ətrafıma çox sayda tələlər qurub ovlayırlar məni. avlax (-qa, -ta, -lar) ism.– ovlaq, geniş ərazi, sakitlik: Bu tenqiz ulu da avlax (Məz. 103/104: 25). Bu dəniz böyük və genişdir.Çıxardı meni avlaxqa (Məz. 17/18: 20). Məni geniş bir yerə çıxardı. Avlax ettinq yürügənimni menim tibimə menim da kuçsüzlənmədilər izlərim menim (Məz. 17/18: 37). Geniş yer açdın ki, addımlayım, ayaqlarım büdrəməsin. avlaxlıx ism. – genişlik, sərbəstlik: Barır edim men avlaxlıxqa, zera buyruxunqnu seninq izdədim (Məz. 118/119: 45). Geniş bir yerə getmək istərdim, buyuruğuna əməl etdim sənin. avlaxtırnaxlı ism. və sif. – gendırnaqlı. Dırnaqları geniş olan: -Xaysıdırlar avlaxtırnaxlılar? -Ekigə bolunur: kuluşmagəngə da kuluşkəngə (Qriqori Hamamanın “Alban dilinin qrammatikası”ndan) -Gendırnaqlılar hansılardır? -Onlar ikiyə bölünürlər; gülməyənlərə və gülənlərə. avlan ~ fel. – ovlanmaq avlu ism. - ərazi, kənd, heyvan saxlanılan həyət: Böləkləri da avluları Getlərninq (Musa Kağankatlının “Alban tarixi”ndən ?) Kedarın (Kedar övladlarının) ərazi və sahələri. avrad (-ı, -ınınq) ism (< arvad azərb.) – arvad, qadın Bax: xatın Avram Bax: Apraham avuçı см. avçı avursı Bax: ağırsız avuz Bax: ağuz ay (-nınq, -ğa, -nı, -da, -dadır, -dan, -ıdır, -ınınq, -ına, -ında, -ından, -larnınq, - larğa, -larnı, -ları) ism. 1. ay, Yerin təbii peyki; 2. ay, təqvimi ay, 30 günlük zaman 89 vahidi: Aynınq yənqisində, ya toğmaxında, ya kirgənində aynınq. Yeni doğan ayda, ya ay doğuşunda, ya ayın batışında. ay ~ Bax: ayt ~ aya ~ (-ma, -mağa, -ğın, -nqız, -mıyıx, -dım, -madınq, -madı, -madılar, -rmen, -rsen, -mam, -mas, -mastır, -ayıyır, -sam, -masanqız, -ğay, -ğaysiz. -mağaymen, - mağaysen, -mağay, -mağaybiz, -mağaysiz, -mağan, -max, -maxından, -mamaxı, -p, -mınça) fel. – üzülmək, simiclik etmək, xəsislik etmək, qənaət etmək, əsirgəmək, rəhm etmək, dözmək: Şağavatlanıyırmen, ayıyırmen. Üzgünəm, heyifslənirəm. Ayamadı ölümdən canların alarnınq (Məz. 77/78: 50), Qızğın qəzəbinə yol açmışdı, əsirgəmədən canlarına ölüm vermişdi, Biy, Biy, Ata da Tenqri, Tenqri tirlikimninq menim, yügünürmen alnınqa seninq da xolarmen sendən, bax miskinliki üsnə xulunqnunq seninq da aya bularğan yazıx bilə boyuma menim Ya Rəbb, ya Rəbb, ya Ata və Tanrı! Ya Tanrı, qarşında baş əyir və yalvarıram, pis fikirlərimə görə mənə rəhm et. ayağ Bax:. ayax I ayax I (-qa, -nı, -tan, -ım, -mnınq, -ıma, -ımnı, -ınq, -ınqnınq, -ınqa, -ınqadır, - ınqnı, -ı, -ınınq, -ına, -ın, -ından, -ımız, -ınqız, -lar, -larnınq, -larğa, -larnı, -larda, - larım, -larımnınq, -larıma, -larımnı, -larınq, -larınqnınq, -larınqa, -larınqnı, - larınqdan, -larımız, -larımıznınq, -larımızğa, -larımıznı, -larınqız, -larınqızğa, - larınqıznı, -ları, -larınınq, -larına, -ların, -larını, -larında, -larından, -lı, -sız) // ayağ (-larıma) ism. – ayaq: Ayaxtan çax başqa deg. Ayaqdan başadək. Xaçan ki ayaxqa çıxsa, çökməgə övrətkəy da yıxövgə yürüməgə. Nə zaman ki, (uşaq) ayaq üstə durmağı öyrəndi, qoy ona diz çökərək kilsəyə getməyi öyrətsinlər. Ol çıxarır sırtmaxtan ayaxımnı menim (Məz. 24/25: 15). O, ayaqlarımı tələdən xilas edir. Xarib bolğaylar da yaşına-yaşına kezgəylər alar, ayaxlarıma menim közatkəylər, neçik da xast etərlər edi boyumnu menim (Məz. 56/57: 7). Xəlvət bir yerə yığılıb ayaqlarımı (hər addımımı) izləyirlər, pusqu qurub canımı almaq üçün gözləyirlər. Ayaxlarım bilə yazıxlımen: yıxövümə tügəl bolmıyırmen, salmosuma, ertəgi alğışqa, tüş alğışına, tüm haybatına da keçəgi alğışqa, xastalarnı sorma da zindandagilərni barmıyırmen baxma, xariblərni övümə tindirmiyirmen, yalanaçlarnı kiydirmiyirmen, açlarnı, susamışlarnı yedirip içirmiyirmen da barça Tenqrininq yollarından yiraxlanıpmen, meğa Tenqrigə. Ayaqlarımla birlikdə günühkaram mən: kilsədə olmamışam, Zəbur oxunuşlarına, səhər dualarına, həmd və şükr mərasimlərinə, gecə dualarına getməmişəm, xəstələri və dustaqları ziyarət etməmişəm, qəribləri evimdə qonaq saxlamamışam, çılpaqlara paltar, aclara yemək, susamışlara su verməmişəm və Tanrnın bütün yollarından kənar durmuşam. Odur ki, Tanrının qarşısında günahkaram. Yügündü ayaxına. Ayağına düşüb baş əydi (cəvdə etdi). Ayaxınınq yüzünədir sonq ayaxınınq asrı ulu yara da bir dağı tizindən aşağa kiçi yara Sol ayağında, üz tərəfdə böyük yara var. Daha bir kiçik yara dizdən aşağıdır. Otuz sekis yıldır ki, ayaxlılarğa san beriyirmen. Otuz səkkiz ildir ki, ayağı olanlara sayğı göstərirəm. Ayaxsızlarğa yürüməxlix berdinq. Ayağı olmayanlara gəzmək bəxş etdin. ayax II (-ıп, -tan, -ınq, -ı, -пı, -пıdan, -ları) ism. – piyalə, cam, parç, kasa: Öçəşləttilər meni yat ayaxları bilə kendilərininq da gurkləri bilə kendilərininq açıxlattılar meni (Öçəştirdilər meni yatları bilə kensilərininq da gurkləri bilə Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|