Bilig 49. sayı

Eker,
 
Avrupa Birliği’nin Yeni Mottosu ‘Farklılıkta Birlik’ ve Türkçenin ‘Farklılıkta Birlik’teki Yeri 
 
53 
mışlardır. ‘Ev dili’ olarak kayıtlara geçmemekle birlikte, Tatarca konuşurların sayı-
sının 2000 civarında olduğu tahmin edilmektedir (Euromosaic III 2004: 276). 
 Yüzyıllardır Polonya’da dağınık şekilde yaşayan Tatar Türkleri, Slav dilleri karşı-
sında dillerini büyük ölçüde yitirmelerine karşılık, dinî kimliklerini bir ölçüde ko-
ruyarak varlıklarını sürdürmektedirler. 
28. T.C. Çalışma Bakanlığının resmî rakamları (31.12.2005) farklıdır. Raymond-
Grimes ’da verilenler, Fransa ve Hollanda örneklerinde olduğu gibi, yarı yarıya 
hatta üçte iki oranında daha azdır. Türkiye Cumhuriyeti Çalışma Bakanlığının 
resmî rakamlarına göre Batı Avrupa ülkelerinde yaşayan toplam Türk vatandaşı 
sayısı 3,127,691’dir.
 
29. Birleşik Krallık’taki Hint dilleri vb. dünyanın başka coğrafyalarından gelen göç-
men topluluklarının kullandığı dillere Yerli olmayan diller (İng. Non-indigenous 
languages) adı verilmektedir. AB kurumları Türkçeyi de bu kapsamda değerlen-
dirmektedirler.  
30. Örneğin, Almanya’da 2007 yılı içinde kabul edilen yeni Göç Yasası’na göre, 
yeni evlenen ve Almanya’ya eşinin yanına gelecek olan eş, Almanca sınavına 
katılacak, sınavda başarılı olamazsa, 400 saat dil uyum kurslarına katılmak zo-
runda kalacaktır. Kurs sonunda yapılacak Almanca sınavında yine başarılı ola-
mazsa, sınır dışı edilecektir. Bu ve buna benzer hükümlerin yasa taslağında yer 
almasının, aile birliğini parçalayabilecek bir girişim olabileceği görüşlerine ilgili 
bakan ‘Eğitim de anayasal bir haktır.’ cevabıyla karşı çıkmıştır. 
31.  Avrupa Ombudsmanı; AB kurum ve kuruluşlarında kötü yönetim ile ilgili konu-
lardaki  şikâyetleri soruşturan bağımsız ve tarafsız bir kurumdur (bk. 
http://ombudsman.europa.eu).  
32. Türkçe 
konuşan azınlıkların ve bu azınlıklara mensup her ferdin etnik, kültürel ve 
dinsel kimliğine saygı göstermenin yanı sıra bu kimliğin dile getirilmesi, korunması 
ve geliştirilmesi maksadıyla BADAŞ giriş bölümünde yapılan atıflar ve 7. maddede 
belirtilen amaçlar ve ilkeler çerçevesinde uygun şartlar oluşturulmalıdır. BADAŞ 
çerçevesinde Türkçe için talep edilebilecek uygun şartlar şu başlıklar altında topla-
nabilir: Eğitim: ilk, orta öğretim vd. düzeylerde ana dilini kullanabilme (m. 8), Adlî 
makamlar: Hukukla ilgili süreçlerde yazılı ve sözlü alanda ana dilini kullanabilme 
(m. 9), İdarî otoriteler ve kamu hizmetleri: Yerel yönetim hizmetleri ile ilgili süreç-
lerde yazılı ve sözlü alanda Türkçeyi kullanabilme (m. 10), Medya: Türkçe yayın 
yapacak en az 1 radyo, 1 tv kanalı kurulması ve 1 günlük gazete yayımlanması (m. 
11), Kültürel etkinlikler ve fırsatlar: Kütüphaneler, video kütüphaneleri, kültür mer-
kezleri, müzeler, arşivler, akademiler, tiyatrolar ve sinemalar, edebi çalışmalar, film 
yapımı, yeni teknolojilerin kurulması vb. hususlarda imkân sağlanması (m. 12), 
Ekonomik ve toplumsal hayat: Toplumsal hayatta Türkçenin kullanılmasını engel-
leyen her türlü yasal düzenlemenin kaldırılması, bankacılık faaliyetleri çerçevesinde 
çek, senet vb. mali dokümanlarda, hastahanelerde, sosyal tesislerde Türkçenin kul-
lanılabilmesi, tüketici hakları ile ilgili açıklamaların Türkçe yapılması (m. 13) vd.  
Ulusal Azınlıkların Korunması İçin Çerçeve Sözleşmesi’nde, benzer şekilde, ana di-
linin kullanılması ile ilgili hakların Türkçe konuşurları için talep edilmesi durumun-
da sağlanması gereken haklar ana hatları ile şu şekilde sıralanabilir: Radyo, televiz-
yon, sinema gibi her türlü yayın aracıyla yayın yapabilme (m. 9), her türlü yayın 
aracından Türklerin kimliklerini temel unsurları olan dil, din, gelenek ve kültürel 

---

bilig
, Bahar / 2009, sayı 49 
 
54 
mülkiyetini korumak üzere özel şartlar oluşturabilme (m. 5), Türkçenin, Türklerin 
çoğunlukta bulunduğu bölgelerde idarî makamlar tarafından da konuşulmasının 
sağlanması  (m.  10),  Türkçe  ad  ve  soyadının kullanma hakkının verilmesi ve bu 
hakkın resmen tanınması (m. 11), kamuya açık geleneksel yer adları, sokak adları 
ve topografik işaretlerin Türkçe belirtilmesi (m. 11), Türkçenin her düzeyde öğreti-
lebilmesi (UAKÇS m. 14, BADAŞ m. 8), Türkçe öğretecek öğretmenlerin yetiştiril-
mesi ve okul kitaplarına ulaşımın sağlanması (UAKÇS m. 12, 13, BADAŞ m. 8), 
Türkçe konuşurlarının dilbilimsel bağları bulunan başka ülkelerdeki şahıslarla özgür 
ve barışçı ilişki kurma hakkının engellenmemesi, gerektiğinde sınırötesi işbirliğini 
teşvik edecek önlemler alınması (UAKÇS m. 17, 18) vd.  
33.  AB karar alma mekanizmalarını etkilemede önemli rol oynayan STK’larının 
sayısı yalnızca Brüksel’de 1000’i bulmaktadır (Avrupa Komisyonu Türkiye Dele-
gasyonu, AB Türkiye Görünüm, Sonbahar 2007, Sayı: 9, s. 6). 
34.  bk. http://www.eblul.org  
35.  bk. http://annanplan.com, http://www.athensnews.gr/CyprusPlan 
36. EPSO 
tarafından 22 Kasım 2007-7 Ocak 2008 arasında açılan ve yalnızca AB 
üye devletlerinden birinin vatandaşlarının müracaatlarının kabul edileceği, 
ana/asıl dilleri Bulgarca/Romence olan çeşitli mesleklerden eleman temin sınavı-
nın ‘diller bilgisi’ ile ilgili şartları şu şekildedir: 1. Asıl dil Bulgarcayı/Romenceyi 
mükemmel derecede bilmek 2. İngilizce, Fransızca veya Almanca bilgisi (birinci 
zorunlu kaynak dil), 3. İngilizce, Fransızca, Almanca bilgisi (ikinci kaynak dil). 
İkinci maddede seçilenden farklı olmak zorundadır. 
37. http://petitions.pm.gov.uk/Turklang 
38.  Rum ve Türk Kıbrıslıları temsil eden Kıbrıslı bir AP üyesi olduğunu ileri süren 
Matsakis 21.03.2007 tarihli mektubunda çokdilli Avrupa kurumlarında Türkçe-
nin de resmî dil olmasını talep ederek şu gerekçeleri sıralamıştır: ‘(1) Türkçe bir 
üye devletin resmî dilidir (2) AB vatandaşı 5 milyondan fazla kişi arasında temel, 
bazı durumlarda tek iletişim aracı Türkçedir (3) Türkçenin resmî dil yapılması, 
İşgalci Türk Ordusunun (!) Kıbrıs Türklerine dayattığı izolasyonun kaldırılmasına 
yardımcı olabilir (!) (4) Türk halkına, Türkiye’nin AB’ye tam üyelik için yaptığı 
müracaatın ciddiye alındığını göstererek AB’ye olan güveni güçlendirir (5) Kıbrıs 
hükûmetinin, Kıbrıslı Türklerin ait oldukları AB ailesi ile bağlarının güçlendiril-
mesine verdikleri önemi ifade eder.’  
39. Aynı çevreler, 2007–2013 arasında yaklaşık 30 Avrupa ülkesini kapsayan 
Sokrates Avrupa eğitim programı çerçevesinde ‘Lingua: Dil öğretiminin ve öğ-
renimin sağlanması’ başlığı altında ‘Hayat Boyu Öğrenim Programı’, AB 
Sokrates Eğitim ve Öğretim-Lingua–2 vb. dil öğrenim ve öğretim programların 
AB ülkelerinde kullanılan bütün dilleri kapsadığı ve Türkçenin kullanımını teşvik 
eden başvuruların da, gerekli şartları taşıması durumunda, bu programa kabul 
edileceğini belirtmektedir (bk. http://ec.europa.eu, www.abhaber.com).
 

---