Biolog 10 indd
Yüklə 3,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mustaqil bajarish uchun topshiriq: Paleozоy erаsidаgi hаyot. Dаvrlаr Iqlim shаrоiti O‘simliklаr Hаyvоnlаr 55-§. MEZOZOY, KAYNAZOY ERALARIDAGI HAYOT
| Tayanch so‘zlar:
kembriy, ordovik, silur, devon, toshko‘mir, perm. Savol va topshiriqlar: 1. Paleozoy erasi nechta davrdan iborat? 2. Dastlabki quruqlik o‘simliklari qaysi davrda kelib chiqqan? 3. Dastlabki suvda hamda quruqlikda yashovchilarning turlari qaysi davrda vujudga kelgan? 4. Paleozoy erasidagi o‘simliklar evolutsiyasidagi aromorfoz hodisalarini tushuntirib bering. 5. Suvda hamda quruqlikda yashovchilarning qirilib ketishiga nima sabab bo‘lgan? 6. Paleozoy erasidagi hayvonlar evolutsiyasidagi aromorfoz hodisalarini tushuntirib bering. 227 Mustaqil bajarish uchun topshiriq: Paleozоy erаsidаgi hаyot. Dаvrlаr Iqlim shаrоiti O‘simliklаr Hаyvоnlаr 55-§. MEZOZOY, KAYNAZOY ERALARIDAGI HAYOT Mezozoy erasi 175 mln yil davom etgan. Trias davrida iqlim quruq kelgan. O‘rmonlar ignabargli o‘simliklar, sagovniklar, sporali o‘simliklardan iborat bo‘lgan. Quruqlikda sudralib yuruvchilarning xilma-xilligi oshgan. Ularning keyingi oyoqlari oldingisiga nisbatan kuchli rivojlangan. Hozirgi vaqtda yashab turgan kaltakesak, toshbaqalarning ajdodlari ham shu davrda paydo bo‘lgan. Yashash uchun kurash, tabiiy tanlanish natijasida ba’zi bir yirtqich sudralib yuruvchilar tarixiy jarayonda o‘zgarish tufayli tanasi kalamushdek dastlabki sutemizuvchi hayvonlar kelib chiqqan. Taxmin qilinishicha, ular hozirgi o‘rdakburun va yexidnalar singari tuxum qo‘yib, ko‘paygan. Yura davrida o‘rmonlarda ochiq urug‘lilar hukmronlik qilgan. Ularning ba’zilari, ya’ni sekvoyalar hozirgi vaqtgacha yetib kelgan. Dastlabki gulli o‘sim- liklarning tuzilishi ibtidoiy bo‘lgan. Sporali va ochiq urug‘li o‘simliklarning gurkirab rivojlanishi natijasida o‘txo‘r sudralib yuruvchi hayvonlar tanasi nihoyatda yiriklashgan. Ba’zilarining tanasi 20–25 m ga yetgan. Sudralib yuruvchi hayvonlar faqat quruqlikda emas, balki suv, havo muhitiga ham tarqalgan. Arxeopterikslar shu davrda paydo bo‘lgan. Bo‘r davrida iqlim keskin o‘zgargan. Osmonni qoplagan bulutlar juda kamayib, atmosfera quruq va shaff of bo‘lgan. Quyosh nurlari to‘g‘ridan to‘g‘ri o‘simlik barglariga tusha boshlagan. Iqlimning bunday o‘zgarishi ko‘pgina qirqquloqlar va ochiq urug‘lilar uchun noqulay bo‘lgan va ular kamaygan. Yopiq urug‘li o‘simliklar esa, aksincha, ko‘paya boshlagan. Bo‘r davrining o‘rtalariga kelib yopiq urug‘li o‘simliklarning bir urug‘ pallali, ikki urug‘ pallali sinfl arining ko‘p oilalari rivojlangan. Ularning xilma-xilligi, tashqi qiyofasi ko‘p jihatdan hozirgi zamon fl orasiga yaqinlashgan. Bo‘rning ikkinchi yarmida sutemizuvchilarning xaltali va yo‘ldoshli kenja sinf vakillari paydo bo‘lgan. Yüklə 3,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|