Biologiya-9-sinf-imtihon-javoblari pdf

Mitoxondriya, plastida, ribosomaning asosiy vazifasi va ularningʼ tuzilishi haqid

Agar nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm ekanini hisobga olsak, 90 t iborat oqsilni kodlovchi DNK fragmentidagi nukleotidlar sonini va DNKning uz

1. 
   savol javoQboin. aylanishining ahamiyati. Yurak va qon tomirlari qon aylanish sistemasi organlari
   

hisoblanadi. Yurak muskullari qisqarib, organizmda qonning to'xtovsiz oqib turishini ta‘minlaydi. Qonning tomirlar bo‗ylab oqib turishi qon aylanishi deyiladi. Qon aylanishi tufayli to‗qima va hujayralarga oziq moddalar va kislorod to'xtovsiz kelib turadi, moddalar almashinuvi mahsulotlari organizmdan chiqarib turiladi.
Yurakning tuzi.liYshuriak qon aylanish sistemasining markaziy organi hisoblanadi. Yurak xaltaga o'xshash muskulli organ bo‗lib, ko‗krak qafasida, to‗sh suyagi orqasida joylashgan. Uning ko‗proq qismi ko‗krak qafasining chap qismida turadi. Yurakning kattaligi odam mushtidek keladi. Uning massasi erkaklarda 220-300 g, ayollarda 180-220 g bo‗ladi. Yurak nasos singari qonni qon tomirlariga haydab chiqaradi. Tinch turgan odam yuragining yurak qorinchalari bir marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga chiqaradi. Bu yurakning sistolik hajmi deb ataladi. Sistolik hajmni bir minutdagi qisqarishlar somga ko‗paytirisih orqali har bir yurak qorinchasining minutlik sistolik hajmini topish mumkin, ya‘ni minutlik hajmi o‗rtacha tinch holatda 5 litr (70x70 =4,9). Odam yuragi boshqa sutemizuvchilar singari
to‗rt kamerali bo'ladi. Yurak tashqi tomondan ikki qavat biriktiruvchi to‗qimadan iborat yupqa yurakoldi xaltasi bilan o‗ralgan. Bu qavatlar o'rtasidagi bo'shliqdagi suyuqlik yurak qisqarganida ishqalanishni kamaytiradi. Yurak devori uch qavatli bo‗ladi. Ichki qavati yurak bo‗lmalari va qorinchalari bo‗shlig‗ini qoplab turadigan yupqa epiteliydan iborat. Yurak devorining o‗rta qavati esa yurak muskullaridan iborat. Devorning tashqi qavati biriktiruvchi to‗qimadan iborat.Yurakning ichki bo‗shlig‗i to`rt qismga bo‗lingan Uning yuqori bo'limlari o ‗ng va chap bo'lmalar, pastki bo‗limlari o ‗ng va chap qorinchalar deyiladi.
Yurakning
o‗ng bo‗lmasi uch tavaqali klapanorqali o‗ng qorinchaga, chap bo‗lma ikki tavaqali klapan orqali chap qorinchaga ochiladi. Bo‗lmalar qisqarganida ulardagi klapanlar qorinchalar bo‗shlig‗iga ochilib, qon boimalardan qorinchalarga oqib o‗tadi.
Chap qorincha bilan aorta qon tomiri o‗rtasida hamda o‗ng qorincha bilan o‗pka artenyasi o‗rtasi bittadan yarimoysimon klapanlar joylashgan. Yurak bo‗lmalari devori ancha yupqa, muskullari kuchsiz rivojlangan. Yurak qorinchalari muskullari qonni katta va kichik qon aylanish doiralari orqali chiqarib,

@UzBMBA
katta ish bajaradi. Shu sababdan qorinchalar devori qalin va muskulli bo‗ladi. Ayniqsa. qonni katta qon aylanish doirasiga chiqaradigan chap qorincha muskullari kuchli rivojlangan. Uning devori o‗ng qorincha devoriga nisbatan 2-3 marta qalin bo'ladi.

2.