Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
19
iclasında da strateji əlaqələrin müxtəlif aspektləri müzakirə edilib. Diqqət mərkəzində duran məsələlərin
sırasında hərbi əməkdaşlığın bir sıra məsələləri müzakirə edilmiş, “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə
Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş”
imzalanmışdır. Azərbaycanla Türkiyə arasındakı hərbi əməkdaşlığın inkişafı müzakirə olunarkən Prezident
İlham Əliyev bildirib ki, Ankara ilə hərbi əməkdaşlıq Azərbaycanın marağındadır. Rəcəb Tayyib Ərdoğan öz
çıxışında qeyd etmişdi: ” Biz hər məsələdə olduğu kimi, bu məsələdə də Azərbaycanın bu haqq işində onun
yanında olmağa davam edəcəyik” (1).
Azərbaycan və Türkiyə dövlətləri arasında strateji əməkdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmiş münasibətləri
regionda formalaşmaqda olan yeni münasibətlər sisteminə öz təsirini göstərir. Belə bir ziddiyyətli zamanda
bu münasibətlərin qorunub saxlanması, inkişaf etdirilməsi təkcə regionun deyil, bütün dünyanın maraqlarına
xidmət edir. Dünyada qarşıdurmaların, terrorizmin, etnik və dini zəmində alovlandırılan münaqişələrin
genişləndiyi şəraitdə Azərbaycandan-Türkiyə dostluq və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq modelinin dünyaya
təlqin edilməsi bəşəriyyətə bir humanist çağırışdır (2).
Ədəbiyyat
1.
https://azertag.az/xeber/1107046
2.
http://cbc.az/az/az/v_story/azrbaycan-trky-hrb-mkdalii-daha-da-gclndrlck).
3.
(http://www.shahidov.com/ turk-dovletleri-bascilarinin-zirve-toplantilari/)
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
20
AK PARTİ DÖNEMİ TÜRKİYE - AZERBAYCAN MÜNASEBETLERİ
AK PARTY PERIOD TURKEY-AZERBAIJAN RELATIONS
Yrd. Doç. Dr. Mustafa Bostancı
Kastamonu Üniversitesi /Türkiye
Özet
Türkiye, 30 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti’ni 9 Kasım 1991’de
tanıyan ilk devlet olmuştur. Azerbaycan’la 14 Ocak 1992’de imzalanan “Diplomatik İlişkilerin Yeniden
kurulmasına İlişkin Anlaşma” ile diplomatik ilişki kurulmuş ve Başkonsolosluk olarak görev yapmakta olan
temsilcilik Büyükelçilik düzeyine yükseltilmiştir.
Türkiye’nin Azerbaycan’la ilişkileri çok boyutlu ve stratejik düzeydedir. Yoğun şekilde devam eden
karşılıklı üst düzey ziyaretler, ilişkilerin arkasındaki en önemli itici güçtür. İki ülke devlet yetkililerinin göreve
geldikten veya sembolik önemi haiz gelişmelerin ardından diğer ülkeyi öncelikli olarak ziyaret etmeleri bir
gelenek halini almıştır.
Türkiye ile Azerbaycan, iki ülke arasında eşine rastlanamayacak nitelikte bir kardeşlik bağına sahiptir.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Azerbaycan’ın sevinci bizim sevincimiz, kederi bizim kederimizdir” demek
suretiyle, Haydar Aliyev’in ise “Biz bir millet, iki devletiz” ifadesiyle veciz şekilde tanımladıkları bu kardeşlik
bağı gerçekten kendine özgü bir niteliğe sahiptir.
Özellikle AK Parti’nin 2002’de iktidara gelmesinden itibaren ilişkiler büyük bir canlılık kazanmıştır. Bu
bağlamda Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün 16-17 Ağustos 2010 tarihlerinde Azerbaycan’a gerçekleştirdiği
ziyaret vesilesiyle iki ülke arasında “Stratejik Ortaklık ve Karşılıklı Yardım Anlaşması” sonuçlandırılmış, 15-16
Eylül 2010 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirvesi’nde
Başbakan R. Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından iki ülke arasında, ikili
ilişkilerin güçlendirilmesi amacıyla “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurulmasına dair Ortak Açıklama”
imzalanmıştır. Konsey şu ana dek beş defa toplanmış olup, beşinci toplantı 15 Mart 2016 tarihinde Ankara’da
gerçekleştirilmiştir.
Türkiye ile Azerbaycan, bölgesel konuların ele alındığı işbirliği forumlarının geliştirilmesinde de
bölgelerinde öncü rol oynamaktadır. Bu çerçevede iki ülkenin İran ve Gürcistan ile tesis ettikleri Dışişleri
Bakanları Üçlü Toplantı mekanizması önemli bir işlev görmektedir.
Türkiye, Azerbaycan’ın en önemli dış politika sorunu olan Yukarı Karabağ ihtilafına biran önce
uluslararası hukuk çerçevesinde barışçı, adil ve kalıcı bir çözüm bulunması amacıyla AGİT çerçevesinde
faaliyet gösteren Minsk Grubu’nun çalışmalarına aktif olarak katılmakta, Azerbaycan topraklarının işgali
dolayısıyla 1993 yılından bu yana Ermenistan sınırını kapalı tutmaktadır.
Bugün, Türkiye ve Azerbaycan, tam bağımsız ve egemen, hızla kalkınan, her geçen gün büyüyen ve
zenginleşen iki kardeş ülkedir. İki ülke tarih boyunca kader birliği içerisinde oldukları gibi, bugün de ortak bir
pencereden geleceğe bakmakta; bugünlerini ve yarınlarını elbirliğiyle şekillendirmektedirler.
Anahtar Kelimeler: Türkiye, Azerbaycan, İkili İlişkiler, R. Tayyip Erdoğan, İlham Aliyev.
Abstract
Turkey became the first state on 9 November 1991 to recognize the Republic of Azerbaijan declaring
independence on August 30 1991. Diplomatic relationship was established with the “Agreement on the
Rebuilding of Diplomatic Relations” signed with Azerbaijan on January 14, 1992, and the representative, who
was serving as Consulate General, was raised to the level of Embassy.
Turkey's relations with Azerbaijan are multidimensional and of strategic. High-level intensive mutual
visits are the most important driving force behind the relationships. It has become a tradition for the two
countries to visit the other country first, following the change of the state authorities or of symbolic
importance.