51
Oq-qora
bo‘yoqlar bizning bog‘larda...
Men milyon bo‘yoqni bilardim, axir,
Ikkimiz baxtiyor bo‘lgan chog‘larda (86-bet).
Ma’lum bo‘ladiki, oq va qora sifatlari bir o‘rinda gunoh va begunohlik, rang,
beg‘uborlik va ifloslik ma’nolarini aks ettiradi
va misradan misraga tomon
o‘zgarib boradi. Usmon Azim inson ruhiyati tasvirini berishda turli lingvopoetik
vositalardan
foydalanadi, bu kabi kechinmalarni berishda personajlar xarakter-
xususiyatini yoritib beruvchi psixologik holatlardan
hamda lingvopoetikaning
takror deb nomlanuvchi ko‘rinishlaridan unumli foydalanadi.
Uning “Meni tinch qo‘y!” misrasi bilan boshlanuvchi she’riga e’tiborimizni
qarataylik:
“Meni tinch qo‘y! Bor, qabrga bor,
Derazadan boqmagin, arvoh.
Yo‘qlik qo‘yib yubormas zinhor,
Endi qaytib kelolmaysan, oh... (99-bet)
She’rning boshlanishidanoq ko‘zga tashlangan ushbu misralar kitobxonda
ajib bir qiziqish uyg‘otadi. Misralar mazmuni o‘quvchini o‘ylashga, she’rda kim
haqida fikr yuritilayotganligini bilishga qiziqtiradi.
Natijada, kitobxon voqealar
girdobiga tushib qoladi va she’rda kuzatuvchi
odam sifatida tasvirlangan
voqealarda qatnasha boshlaydi.She’r qahramonining ichki kechinmalari, qolaversa,
she’r mazmuniga singdirilgan his-tuyg‘ular ifodalanishi uchun bu holatda
lingvopoetik vositalardan biri – takror yordamga keladi:
Kuyma! Meni sevar bu odam,
Tun umrimga tonglar to‘shaydi.
Rosti, unga dil berdim men ham,
Chunki
senga juda o‘xshaydi,
Qara
Dostları ilə paylaş: 
