Biznes tuzilmaviy loyihalar (biznes strukturaviy loyihalar)

N = O`t + Sx + O`d,
bu yerda: N-mahsulot birligining narxi (birlik narxi);
O `t - ishlab chiqarish birligining o`rtacha tannarxi;
Sx - mahsulot birligining sotish xarajatlari;
O`d- ma’lum bir bozorda ishlab chiqarish birligini sotishdan o`rtacha daromad.
Ba’zan iste’molchi tomonidan ma’lum bo`lgan miqdorni to`lashga tayyor bo`lgan tovarlarning qiymatiga e’tibor berish orqali narxlash usulini qo`llaydi. Mahsulotlarining narxini aniqlash uchun tashkilotlarning raqobatdosh mahsulotlar haqida qanday qiymatga oid g`oyalari aniqlanishi kerak. Buni xaridorlar yoki mutaxassislar ekspertizasi asosida amalga oshirish mumkin.
Boshqa bir yondashuv bozorda shu kabi mahsulotlar uchun narx va iste’molchi xususiyatlari o`rtasida mavjud bo`lgan munosabatlarni aniqlashni o`z ichiga oladi. Olingan nisbatlar asosida mahsulotning narxi belgilanadi. Sotish narxi ushbu holda quyidagi formula bo`yicha belgilanadi:

Nkm= Nasos • (Bkm Basos),

bu yerda: Nkm, Nasos- navbati bilan korxona mahsulotining narxi va taqqoslanadigan ob’yekt sifatida tanlangan asosiy mahsulotning narxi, su’mda;
Bkm, Basos - korxona mahsulotlarining va asosiy mahsulotlarning sifat ko`rsatkichlarini tegishli ravishda ballarda baholash.
Mahsulotlarning sifat parametrlarini ballarda baholash iste’molchi nuqtai nazaridan koeffitsientlarni va ularning og`irligini hisobga olgan holda aniqlanishi yaxshiroqdir. Ushbu usulda xarajat ko`rsatmalari iste’molchining tovarlarni idrok etishiga imkon beruvchi fonga o`tadi.
Ishlab chiqarish rejasi. Ushbu muammoni hal qilishda tizimli yondashuvni ta’minlash uchun iqtisodiy va matematik modellashtirish usullarini qo`llash tavsiya etiladi.
Shuningdek, tashqi va ichki ishlab chiqarish oqimlari sxemasini, ya’ni moddiy-texnika resurslarini yetkazib berish, bo`limlar o`rtasida ishlab chiqarish aloqalarini ochib beradi. Bo`lim qurilish mahsulotlarini (mahsulot bo`yicha) va kelajak uchun ularning dinamikasini baholash uchun yakunlanadi.
Tashkiliy reja loyiha konsepsiyasini ishlab chiqishga mas’ul shaxslar va qurilish korxonasini boshqarish haqida ma’lumot beradi. Katta korxonalar uchun xodimlarning umumiy sonini aniqlash muhim ahamiyatga ega. Bo`lim
mutaxassislarning vazifalarini aks ettiradi, shaxsiy muvofiqlashtirishni belgilaydi va barcha xizmatlarning faoliyatini nazorat qiladi. Korxonaning tashkiliy sxemasi vazifalarni samarali bajarilishini ta’minlashi kerak.
Yuridik rejada yangi tashkil etilgan korxona uchun uning tashkiliy-huquqiy shakli tanlanganligi sababli eng yuqori bahosi mavjud. Mavjud korxona uchun o`z faoliyatini tartibga soladigan qonunlar va normalar ko`rsatiladi.
Xatarni baholash. Investorlar va kreditorlar xavflarni baholashga katta ahamiyat berishadi, shuning uchun biznes-rejani ishlab chiqish jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo`lgan xavf va yo`qotishlarni nomlash, qanday xavf turlarini aniqlash va kompaniyaning aktivlarini qanday miqdorda sug`urta qilish kerakligini aniqlash maqsadga muvofiqdir. Ushbu bo`lim sug`urta shartnomalari tuzish va sug`urta miqdori bo`yicha tashkilotni ko`rsatadi.
Moliyaviy reja. Narxlarni hisoblash biznes reja oldingi boblarida qabul qilingan qarorlarning natijalarini umumlashtiradi. Ushbu bo`lim qurilish kompaniyasining kutilgan moliyaviy natijalari haqida barcha kerakli ma’lumotlarni taqdim etadi. Moliyaviy maqsadlar tadbirkor va yuridik shaxslarning biznes-rejasi muhokama qilinadigan faoliyatining asosiy masalalariga javob berishi kerak. Moliyaviy rejaga ko`ra, investorlar qanday qarorlar topishi mumkinligini aniqlaydilar va kreditorlar potensial qarzdorning qarzga xizmat ko`rsatish qobiliyatini baholaydilar. Moliyaviy rejaga ikkita hisoblangan qism kiradi: korxonaning moliyaviy-iqtisodiy natijalari va asosiy moliyaviy ko`rsatkichlarni rejalashtirish.
Korxonaning moliyaviy-iqtisodiy ahvolini tahlil qilish oxirgi uch yil davomida uning faoliyatining texnik, iqtisodiy va moliyaviy ko`rsatkichlari asosida amalga oshiriladi. Tahlillar iqtisodiy o`sish darajasini, moliyaviy barqarorlikni, bankrotlik ehtimoli darajasini belgilaydi. Tahlillar korxonaning moliyaviy-iqtisodiy ahvolining dinamikasiga kompleks baholarni baholash bilan yakunlanadi.