Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Turktili.
TurktiliasosanTurkiyada, shuningdek, Iroq, Suriya, Eron, Ruminiya, Bolgariya, 
Gretsiya, 
Rossiya, 
Germaniya, 
Niderlandiya, 
Fransiya, 
Kiproroli, 
Makedoniyavaboshqamamlakatlardatarqalgan. 
TurkiyaRespublikasiningvaKiprRespublikasining 
(grektilibilanbirga) rasmiytil. O‘tganasroxiridaso‘zlashuvchilarningumumiysoni 55 milliongayaqin 
(Turkiyaningo‘zida 50-milliondanortiq) kishinitashkiletgan. DialektaljihatdanTurkiyadansharqdagi, 
ayniqsaAnatoliyaningshimoliy-sharqdagimintaqaozartiligao‘xshashlikbelgilaribilanajralibturadi. 
Anatoliyaningboshqaqismihamdasharqiyfrakiyashevalari, 
shuningdek, 
boshqamamlakatlardagiturktililahjalario‘zarounchalikfarqqilmaydi. 
Turktiliningfonetiko‘zigaxosliklari: 
so‘zboshivao‘rtasidagi 
j 
undoshiningqarindoshturkiytillardagiboshqao‘xshashtovushlargato‘g‘rikelishi; so‘zboshidagi p-v, d-
t, 
k-g 
jarangsizlarivajaranglilarningfarqlanishihamdasingormonizmningmavjudligi; 
birqanchaso‘zlardaportlovchi b o‘rnigasirg‘aluvchi v undoshiningkelishi; boshqaturkiytillardagi 
“bo‘l” 
fe’lining 
“o‘l” 
tarzidakelishivaboshqalar. 
Morfologikbelgilaridan: 
-mish 
shakllisifatdoshningqipchoqvaboshqabirqanchaturkiytillardagi 
–gan 
shakllisifatdoshbtilanvazifadoshligi; 
-dik 
shakliqadimgiharakatnomiva 
–yor 
shaklianiqhozirgizamonfe’liningfaolqo‘llanishivaboshqalarniko‘rsatishmumkin. 
Adabiyturktilininghozirgishakli XIX asro‘rtalaridanshakllanaboshlagan. Budavrdao‘rtaasradabiytili 
(eskiturkyokiusmonliturktili) 
arabcha, 
forschaelementlargaboybo‘lgan. XX asrning 20-
yillaridagiislohotlardanso‘ngadabiytilumumxadqso‘zlashuvtilibilanyaqinlashgan. 
Eskiturktiliningarabyozuvidabitilganyodgorliklari 
XII 
asrdanboshlabmavjud. 
Dastlabkiyodgorliklardansharqiy (qorahoniy-uyg‘ur) adabiytiliningsezilarlita’siribor. Hozirgiyozuvi 
1929-yildanboshlablotinalifbosiasosida.