Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Bolqonturklaritili.
Bolqonturklaritili-turkiytillarningo‘g‘uzguruhigakiruvchi, 
Bolqondayasovchiturklartili. Bolqonturklaritilikelibqiqishjihatidanturli-tuman, ikkiguruhgaajratiladi. 
Birinchiguruhgamakedoniyagagauzlari, 
surg‘uch, 
gajallartilikiradivaulargagauztiligayaqin. 
Ikkinchiguruhturklariyuruqlar, karamanliklar, qizilboshlar, turkvaozarbayjontillarigao‘xshaydi. 
Bolqartili. 
Qorachoy-CherkasiyavaKabarda-
Bolqariyadayasovchiqorachoyvabolqariyaxalqlaritili. 
Turkiytillarningqipchoqlahjasigamansub. 
Asosiydialektlari: 
a) 
qorachoy-boqson-chegem 
(“ch”lashgan); b) moldor (“s”)lashgan). 
Adabiytilgabirinchisiasosbo‘lgan. Bolqartiliningxususiyatlariquyidagilar: 1) ba’zanso‘zboshidagi “y” 
tushibqoladi: 
yaxshi-axshi; 
2) 
birlikningbirinchivaikkinchishaxsihamdaqaratqichkelishigiqo‘shimchalarioxiridagiundoshtushibqola
di: 
men-me, sen-se, ning-ni
; 3) o‘nliksonlarquyidagichayasaladi: biro‘n (10), yokio‘n (20), ucho‘n 
(30) yokibirjiyirma – yigirma, yekijiyirma-qirq, uchjiyirma-oltmish; 4) leksikasiosetin, 
adigeytillaridanso‘zlaro‘zlashgan. 
Gagauztili
.Gagauztil-gagauzlartili. 
Turkiytillarningjanubiy-g‘arbiy 
(o‘g‘uz) 
guruhigamansub. MoldaviyavaUkrainaningjanubida, ShimoliyKavkaz, Ruminiya, Shimoliy-
SharqiyBolgariyadatarqalgan. 
So‘zlashuvchilarningumumiysoni 
220 
mingkishi.

---

37 
Butilleksikasidabolgar, 
rus, 
moldavankabiqo‘shnitillarningta’siribor. 
Fonetikasidagiasosiyxususiyatshuki, 
ikkilamchicho‘ziqunlilarmavjud, 
diftonglashuvningyuzagakelishihamdaso‘zboshidayuqorivao‘rtako‘tarilishdagiunlilaroldidanundoshl
arning 
“y“lashuvi. 
Ko‘pginaundoshlaroldqatorunlilarbilanyonma-yonkelgandayumshaydi. 
Gapdaso‘zlarerkintartibdakeladi. 
Yordamchiso‘zlarvositasidabirikmahosilqilishrivojlangan. 
Ikkilahjasibor: 
chodirlung-qumrat 
(markaziy) 
vavulkanesht 
(janubiy). 
Yozuvi 
1957-
yildaqabulqilingan, qirillgrafikasigaasoslangan.