Buxoro davlat universiteti

ekologik va ma'naviy samaradorligi
tashkilot va 
xodimlarning atrof-muhit va axloqiy maqsadlariga qisqa vaqt ichida, ishchilar soni 
kam yoki moliyaviy xarajatlar kamroq bo'lgan taqdirda erishish mumkin. Atrof-
muhit va axloqiy maqsadlar odamlarning atrof-muhitga va o'zlariga nisbatan 
axloqiy axloq me'yorlarini hurmat qilish va ularning korporativ madaniyatida 
ifodalarini topishga bo'lgan ehtiyojlarini va manfaatlarini tushunadi.
Foydalanuvchilarga bog'liq ravishda sayyohlik biznesining ichki va tashqi 
iqtisodiy samaradorligi farqlanadi. 
Ichki samaradorlik
- sayyohlik tashkilotining pozitsiyasidan biznesning 
samaradorligini baholash, undan keyin taqdim etiladigan ko'rsatkichlar tizimi bilan 
belgilanadi. 
Tashqi samaradorlik
sayyohlik tashkilotining tashqi foydalanuvchilardan 
(davlat, investorlar, iste'molchilar) faoliyatidan qoniqish darajasini hisobga oladi 
va turli ko'rsatkichlar bo'yicha baholanishi mumkin.
Biznes uchun davlatning samaradorligi asosan byudjetga soliq 
tushumlarining miqdori bilan belgilanadi. 
Turistik tashkilot raqobatbardoshligi sharoitida ichki va tashqi 
samaradorlikni 
muvozanatlashning 
muhimligini 
ta'kidlash 
lozim. 
Samaradorlikning zamonaviy yondashuvi resurslarni samarali ishlatish bilan bir 
qatorda faoliyatni kengaytirish bilan birga, samaradorlik tarkibida statik va 
dinamik jihatlarni taqsimlashni talab qiladi. 
Statik samaradorlik
tashkilotning mavjud iqtisodiy vaziyatga moslashishi 
darajasini, qo'shimcha o'sishni, dinamikani - rivojlanish tendentsiyasini hisobga 
olmagan holda xarakterlaydi. Samaradorlikning statik dinamik jihatlarini 
optimallashtirish 
zarur. 
Samaradorlikni 
baholashga 
statik 
yondashuvdan 
suiiste'mol qilish korxonani rivojlantirish istiqbollarini salbiy ta'sir ko'rsatishi 

---

20 
mumkin. Shu bilan birga, katta xavf bilan bog'liq dinamik jihatdan haddan tashqari 
tashviqot, asossiz xarajatlarga, samaradorlikning yangi sifatiga o'tish tezligining 
yo'qolishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, samaradorlik turizm 
biznesining miqdori va sifati nuqtai nazaridan baholanishi mumkin. 
 
Dolan Ye., Dj. Vbor, Druker P.F., Ustenko O.L., Markina I.A., Sheremet 
A.D., Sayfulin R.S., Meskon M.X., Albert M. Xedouri F., Rumyantseva Z.P., 
Mazur I.I., Shapiro V.D., Olderogge N.G. kabi olimlar o`zlarining ilmiy ishlarida 
samaradorlikning nazariy-ilmiy ahamiyatini yoritib berganlar. 
Shunday qilib, iqtisodiy samaradorlik sektorial, ichki, moliyaviy, guruh 
(birlik, xizmat, va boshqalar) bo'lishi mumkin. Vaziyat nuqtai nazaridan 
samaradorlikni baholash sayyohlik biznesining qisman va umumlashtirilgan 
ko'rsatkichlarini olish, shuningdek, yakka tartibdagi turistik tashkilotlarning ish 
samaradorligini solishtirish imkonini beradi.