Buxoro davlat universteti fizika matematika fakulteti umumtexnika fanlari kafedrasi

Parmalash dastgohlari va ularda bajariladigan ishlar
Bunday tuzilishdagi dastgohlar teshiklar parmalash, teshiklarga metchik yordamida rezbalar ochish, teshiklarni kengaytirish va ularni ishqalab moslash, list materialdan disklar qirqib olish va boshqa ishlar uchun mo’ljallangan. Bu jarayonlar parma, zenker, razvyortka va boshqa shularga o’xshash asboblar bilan bajariladi.
Universal parmalash dastgohlarining quyidagi turlari mavjud:
1. Bir shpindelli stolli parmalash dastgohlari kichik diametrli teshiklarga ishliov berish uchun ishlatiladi. Bu dastgohlar asbobsozlikda keng tarqalga. Ularning shpindellari katta chastota bilan aylanadi.
2. Vertikal parmalash dastgohlari (67-rasm) dastgohlarning asosiy eng ko’p tarqalgan turi bo’lib nisbatan kichik o’lchamli detallarda teshiklar parmalash uchun ishlatiladi. Ishlov beriladigan teshikning o’qi bilan asbobning o’qini to’g’ri keltirish uchun bu dastgohlarda zagatovkani asbobga nisbatan surish imkoniyati ko’zda tutilgan.
3. Radial parmalash dastgohlari katta o’lchamli zagatovka (detal)larda teshik parmalash uchun mo’ljallangan. Radiaparmalash dastgohlarida teshiklarning o’qlarini asbobning o’qi bilan to’gri keltirish uchun dastgohning shpindeli qo’zg’almas detalga nisbatan siljitiladi.
4. Ko’p shpindelli parmalash dastgohlari; bu dastgohlar ish unumini bir shpindelli dastgohlarga qaraganda anchagina oshirishga imkon beradi.
5. Chuqur parmalash uchun ishlatiladigan gorizontal parmalash dastgohlari. Parmalash dastgohlari guruhiga markaz parmalash dastgohlarini ham kiritish mumkin, bu dastgohlar zagatovkalarning yuzalarida markaz teshiklari hosil qilish uchun ishlatiladi.
Universal vertikal-parmalash dastgohi o’rtacha o’lchamli parmalash dastgohlarning yangi konstruktiv turkumiga (2H118, 2H125, 2H135 va 2H150 dastgohlari) kiradi, bular parmalash mumkin bo’lgan teshiklarning eng katta shartli diametri 18, 25, 35 va 50 mm ga teng. Bu turkumdagi dastgohlar o’zaro keng unifikatsiyalangan.
Mazkur dastgohlarda bosh harakat (shpindelning aylanma harakati ) tik joylashgan elektr dvigateldan tishli uzatma va tezliklar qutisi orqali olinadi. Surish harakati esa shpindeldan tishli g’ildiraklar, surish qutisi, tishli uzatma, mufta, shnekli juftlik va reykali uzatma orqali shpindel gilzasiga uzatiladi.