C a n e r t a s L a m a n Big Bang Və Tanrı
Yüklə 70,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zülallar və ehtimal
- Bütün Atomlar və bütün Kosmos-zamani təsadüfən bir zülal meydana gətirə bilərmi
- Insani qanun (Anthropic Principle)
197 Zülallar və ehtimal Kitabın bura qədərki qismində biologiyadan heç bir nümunə verməmişəm. Biologiya və təkamül nəzəriyyəsi məzmununda “dizayn sübutu”nu bundan sonrakı kita- bımda yazmağı düşünürəm. Kitabın bu hissəsində qısa bir istisna edərək biologiya sahəsindən də dizayn sübutu və ehtimal hesabları ilə əlaqəli bir nümunə vermək istəyirəm. Biologiya sahəsi bəlkə də dizayn sübutu ilə əlaqədar ən çox sübutun təqdim edilə biləcəyi bir sahədir. Yüz minlərlə bit- ki növündən saysız böcək növlərinə, balıqlara, quşlara, bir- birlərindən çox fərqli heyvan növlərinə və insana qədər hər növ bir-birindən fərqli çox maraqlı xüsusiyyətlərə sahibdir. Makro səviyyədə bu xüsusiyyətlərin bir çoxunu müşahidə edə bilərik. Mikro səviyyəyə enildikdə komplekslik daha da artmaqdadır. Bunu göstərmək üçün canlı orqanizmlərin mikro bir parçası olan zülalları araşdıra bilərik. Hər canlı zü- lallardan meydana gəlir, zülalsız bir canlı düşünülə bilməz. Ən sadə bakteriyalarda belə minlərlə zülal vardır. Biz tək bir zülalı götürüb, bu zülalın təsadüfən meydana gəlməsinin ehtimalını araşdırsaq, canlılardakı mikro dünyanın sırf bu ünsürünün belə şüurlu dizaynı isbat etmək üçün kifayət ol- duğunu görərik. Nümunə olaraq bədənimizdəki zülalların ən çox məlum olanlarından biri olan hemoqlobini götürək. Məlum olduğu kimi, hemoqlobin qan hüceyrələrində oksi- gen daşıma vəzifəsini yerinə yetirir. Bir insanda 60 oktillion (60.000.000.000.000.000.000) qədər hemoqlobin zülalı möv- cud ola bilər. Hemoqlobin 574 dənə amino asidin ardıcıl gəlməsi nəticəsində meydana gəlir. İnsan bədənində 20 dənə fərqli amino asid turşusu istifadə edilir. Bu amino asid tur- şularının hər biri tam doğru yerdə olmalıdır. Məsələn, oraq hüceyrə qansızlığı deyilən öldürücü xəstəlik hemoqlobin zülalının yalnız tək bir amino asid turşusunun doğru yerdə 198 olmamasından qaynaqlanmaqdadır. Bir hemoqlobin züla- lının sırf amino asid turşularının müəyyən bir düzülmədə olmasının ehtimalını belə göstərə bilərik: Bir amino asid turşusunun doğru yerdə olma ehtimalı: 0.05 İki amino asid turşusunun doğru düzülmə ehtimalı: 0.05×0.05 Üç amino asid turşusunun doğru düzülmə ehtimalı: 0.05×0.05×0.05 574 amino asid turşusunun (hemoqlobin) doğru düzülmə ehtimalı: 1/20 574 dür Bütün Atomlar və bütün Kosmos-zamani təsadüfən bir zülal meydana gətirə bilərmi Bu ehtimalın riyaziyyat baxımından qeyri-mümkün olduğunu düşünərək anlaya bilərik. Kainatda 10 80 baryon vardır. Kainatdakı baryonları, fotonları, elektronları topla- saq, 10 90 -dan aşağı bir ədəd əldə edərik. Kainatın təxmin edilən yaşı 15 milyard ildir. Kainat: 15 milyard il x 365 gün x 24 saat x 60 dəqiqə x 60 saniyə = 473.040.000.000.000.000 saniyə yaşındadır. Bu ədədi də 10 108 olaraq ala bilərik. Bu iki ədədi vursaq, 10 90 ×10 90 = 10 108 edər. Bu tapdığımız 10 108 ədədi nəyi ifadə etməkdədir? Bu ədəd kainatdakı hər pro- ton, neytron, elektron və fotonun hər biri bir amino asid tur- şusu olsaydı və hər biri kainatın hər saniyəsində bir zülal yaratmağa cəhd etsəydilər, ümumilikdə ediləcək sınağın 199 sayıdır (10 120 -nin 10 108 -in bir trilyon qatı olduğunu düşü- nün). Yüz minlərlə canlı növündən biri olan insanın bir çox elementindən tək biri olan zülalın bir çox fərqli tipindən tək biri olan hemoqlobinin təsadüfən meydana gəlməsinin qeyri-mümkünlüyü aydın olmaqdadır. Halbuki amino asid turşularının meydana gəlmə ehtimalını bir zülaldakı ami- no asid turşularının sol əlli olmasının ehtimalını, zülalın üç ölçülü qatlanmasının ehtimalını gözardı edib heç nəzərə belə almadıq. Bir zülalın DNT-də kodlanmasının ehtimalını hesablasaydıq, amino asid turşusu qatlanmasının ehtima- lından əldə etdiyimizdən də inanılmaz bir nəticələrlə qarşı- qarşıya qalardıq. Kainatın bütün hissəciklərinin kainatın bü- tün zamanında meydana gətirməyə güc çatdıra bilməyəcəyi bir molekulun (hemoqlobinin) şüurlu bir dizayn olmasa mövcud ola bilməyəcəyi də aydındır. Ateistlər canlıların di- zayn məhsulu kimi göründüklərini, lakin uzun bir zaman müddətində birləşən təsadüflərlə şüurlu bir dizayn olmadan da bütün canlıların meydana gələ biləcəklərini demişdirlər. Halbuki ehtimal hesabları kainatın bütün ömrünün və bü- tün hissəciklərinin tək bir zülalı belə ortaya təsadüfən çı- xarmasına imkan olmadığını ortaya qoymuşdur. Dünyanın içindəki təsadüfi təkamül, təbii seleksiya kimi müddətlər ilə bu heç bir şəkildə açıqlana bilməz. Təbii seleksiya və sırf canlıların artma hüceyrələrindəki təsadüfi mutasiyalarla hadisəni açıqlayanlar kainat çoxluğu yerinə canlıların çoxal- ma hüceyrələrini, kainatın yaşı yerinə isə canlıların yaşını qoymuş olurlar. Daha əvvəl ehtimal hesablamaları ilə bütün kainatdakı bütün bu müddətdə bir tək zülalın belə meyda- na gəlməsinin mümkün olmadığını göstərdiyim üçün, can- lıların çoxalma hüceyrələri ilə məhdud bir çoxluq üçün bu ehtimalı təkrar hesablamaya ehtiyac duymuram. Bütün can- lıların zülallardan yaradıldığı, ən sadə bakteriyaların belə minə qədər zülala sahib olduğu üçün bu ehtimal hesabla- 200 ması bütün canlıların şüurlu bir şəkildə və üstün bir güclə yaradıldıqlarını göstərməkdədir. Qısacası, kainatda təsadüf ola bilməz, ən sadə molekullar belə çox incə bir şəkildə di- zayn edilmişdirlər. Kainatda təsadüfə rast gəlinmir. Insani qanun (Anthropic Principle) Son əsrdə astronomiyada, fizikada, kimyada, biokimya- da, molekulyar biologiyada, hüceyrə biologiyasında və digər elm sahələrində edilən kəşflər insanların varlığının çox kri- tik dəyərlərdən asılı olduğunu göstərdi. Bu kritik dəyərlərə daha əvvəl 40 nümunə verdik. Kainatda insanların yaradılı- şını mümkün edəcək bir çox dəyərin varlığı elm adamlarının diqqətini çəkdi və bu vəziyyət “insani qanun” adı ilə izah edilməyə çalışıldı. “İnsani qanun” anlayışı ilk olaraq Brendon Karter tərəfindən 1974-cü ildə istifadə edildi və o gündən bəri elm, fəlsəfə və din sahəsində də istifadə edilməkdədir. Lakin “insani qanun” fərqli elm adamları tərəfindən fərqli cür izah olunurdu. Bəzi elm adamları “dizayn sübutu” ilə “insani qanun” arasındakı əlaqəni görürdülər və “insani qanun”un “dizayn sübutu” ilə eyni mənanı daşıdığını bildirirdilər. Bəzi elm adamları isə bizim kainatdakı varlığımıza uyğun olaraq yaranan şərtlərə aldanmamalı olduğumuzu, çünki bunlar re- allaşmasaydı, bizim bunları müşahidə edə bilməyəcəyimizi irəli sürürdülər. Bu dünya görüşünə görə, bizim kainatda- kı müşahidəmiz xüsusi təsir etməkdədir, buna görə də biz öz varlığımıza imkan verən şərtləri müşahidə edirik. Kai- natda insan övladının yaranmasına imkan verəcək mühitin reallaşmasına heyrətlənməməli olduğumuz söyləmək heç tutarlı görünməməkdədir. “İnsani qanun”un bizə təqdim et- diyi məlumatlar yalnız bəşəriyyətin meydana gəlməsi üçün müəyyən şərtlərin var olması ilə məhdud deyil. O, bundan Yüklə 70,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|