Tapåırıq 4.
a) Yaşadığınız məntəqənin (şəhər, qəsəbə, kənd) məskunlaşma modelini qurun.
b) Məntəqənin formasına təsir edən amilləri izah edin.
c) Məntəqənin gələcəkdə hansı istiqamətdə genişlənə biləcəyini proqnozlaşdırın.
125
124
Tapåırıq 1.
Hər il fevralın 21-i
Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur. Dünyada 6,5 mindən
çox dil vardır. Onların çoxu bir-birinə oxşar olub
dil ailələrində birləşir. Ən böyük dil
ailələrinin yayıldığı regionların təsvir edildiyi xəritədən istifadə edərək suallara cavab
verin:
48. PRAKTİK DƏRS.
DÜNYA ƏHALİSİNİN DİL TƏRKİBİ
VƏ ƏHALİNİN MƏSKUNLAŞMASI
1. Avrasiyada yaşayanlar neçə iri dil ailəsində birləşirlər?
2. Afrika əhalisi hansı dil ailələrinə aiddir?
3. Dünyada ən çox yayılmış dil ailəsi hansıdır?
4. Azərbaycanlılar hansı dil ailəsinə daxildir?
5. Altay dil ailəsinə daxil olan xalqların yaşadığı ölkələri “Dünyanın siyasi xəri-
təsi”ndən istifadə etməklə müəyyən edin.
Xətti model
Sahilboyu model
Radial model
Sxemlərə əsasən modelləri müəyyənləşdirin və cədvəldə yazın.
a
b
c
Tapåırıq 3.
Hərflərlə işarələnmiş məntəqələrin məskunlaşma
modellərini müəyyən edin.
Xətti model
Sahilboyu model
Radial model
Afro-Asiya
Hind-Avropa
Altay
Niger-Kardofon
Ural
Qafqaz
Çin-Tibet
Avstro-Asiya
Azsaylı
yerli xalqlar
Tapåırıq 2.
Əhalinin məskunlaşmasına təsir edən amillər müxtəlif məskunlaşma modelləri yaradır.
Xətti model – çay və
ya magistral yollar (av-
tomobil, dəmiryol və s.)
boyunca
əhalinin
məskunlaşdığı formadır.
Sahilboyu model –
əhali dəniz, körfəz,
okean sahilində,
sahilin
formasına uyğun
məskunlaşır.
Radial model əhalinin
nəqliyyat yollarının
kəsişdiyi mərkəzlərdə,
əsasən
dairəvi formada
məskunlaşma modelidir.
Çap üçün deyil
ÜMUMİLƏŞDİRİCİ TAPŞIRIQLAR
1. Xəritədə-sxemdə ölkələri müəyyən edin və cədvəli tamamlayın.
128
2. Ölkələri aid olduğu tarixi-coğrafi regionlara uyğun olaraq qruplaşdırın:
3. Azərbaycan Respublikasının ərazisi 86,6 min kv.km, əhalisinin sayı isə 9,4 mln.
nəfər olarsa, əhali sıxlığını hesablayın.
4. Səhv fikirləri doğruya çevirin:
a) Vatikan ərazisinə görə nəhəng ölkədir.
b) ABŞ və Yaponiyada əhalinin sayı bir milyard nəfərdən çoxdur.
c) Səudiyyə Ərəbistanı federativ respublikadır.
d) Tundra və tayqa əhali məskunlaşması üçün əlverişli ərazilərdir.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Dövlətin adı
Paytaxtı
İdarəetmə forması
İnzibati
ərazi bögüsü
a) Cənubi Asiya
b) Qərbi Avropa
c) Afrika
d) Latın Amerikası
1. Fransa
2. Argentina
3.
Pakistan
4. Sudan
129–144
İQTİSADİYYAT
VƏ COĞRAFİYA
49. İqtisadi fəaliyyət
50. Təsərrüfat və iş yerləri
51. İqtisadi əməkdaşlıq
52. Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyatı
53. İqtisadiyyat və ətraf mühit
54. Praktik dərs. “Ekoloji məhkəmə”
· Ümumiləşdirici tapşırıqlar
9
9
Çap üçün deyil