Carl gustav jung
Yüklə 3,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
GİRtŞ 57 geçmesi karşısında bölünm ezleşm enin ayar ilkesi dikilm ektedir. Bunlar birlikte bir karşıtlar çifti oluşturur... Genellikle doğa ile ruh (spirit) derler buna... Bu kaşıtlık, ruhsal enerjiyi doğuracak gerilimin ifadesi, ola ki tem elidir d e.»17 «Bu açıdan bakıldığında, ruhsal süreçler, ruh ile içgüdü arasında akan enerji dengeleridir, ancak bir sürecin ruhsal mı, içgüdüsel mi olduğu belli değildir. Bu gibi bir yorum değerlendirmesi tamamiyle bilinçli zihnin görüş açısına, ya da durumuna bağlıdır... B ir an kendini, içgüdü dolaylarında görür, onun etkisi altına girer; başka bir zaman, bir de bakarsınız, ruhun üstün durumda olduğu öteki uca kayıp gider ve hatta ona en karşıt olan içgüdüsel süreçleri dahi içine sindirir.»18 Jung'un, doğa ile ruh arasındaki gerilimden anladığı, her şeyden önce, «bilinç ile bilinçdışı, ya da içgüdüsel olan arasındaki gerilim dir,» çünkü gözlemlenebilen tek çatışm a budur. Arketipik ve içgüdüsel kavramlarda, (spirit) ruh ile madde birbiriyle ruhsal alanda karşılaşır. Madde de ruh da, ruhsal alanda, bilinç içeriğinin belirgin nitelikleridir. Her ikisinin de son niteliği, deney üstüdür, yani, tasvir edilemez; çünkü ruh ile içeriği, bize dolaysız verilen biricik gerçektir. Jung, madde ile ruh arasında paralellikler görür ve bunların, aynı şeyin iki ayn görünümü olabileceğini söyler. Jung'un getirdiği en önemli yeniliklerden biri, eski psikolojinin düz bir çizgi çizen nedensel düşünce biçimini bırakmasıdır. Ona göre ruh yalnızca bir şey eklenen bir olgu, ya da «süblimasyon» değildir, kendine özgü bir ilkedir; bütün ruhsal, hatta belki de fiziksel biçimlerin kaçınılmaz koşuludur. Çağdaş fizik de nedensellik yöntemini bırak mak zorunda kalmıştır. N edensellik, ilkelerden biridir yalnızca; psikoloji, nedensel yöntemlerden ibaret değildir, çünkü zihin, yaşar. Bu erekliliğin temeli, içteki bir yasadır, bilincimizin ulaşamayacağı bir yerdedir, bilinçdışından yükselen simgelerin belirtisine ve eylemine dayanan bir yasadır. Sigmund Freud, ruhsal bozukluğu doğuran etkin nedenleri araştırıyordu; Alfred A dler «Son Neden» olarak gördüğü, şimdinin 17
Psychoiogy and Religion, s. 76-78.
18 The relations Between the Ego and the Unconscious, s. 286. 58 GİRİŞ
gerçekteki durumunu incelemekteydi; her ikisi de, içgüdüleri madde sel nedenler olarak görüyordu. Jung da maddi nedenleri hesaba katmakta, o da «son nedenleri» hem başlangıç, hem de son olarak kabul etmekte, ancak buna çok anlamlı bir,şey eklemektedir: Biçimleyici nedenlerdir bunlar. Bu biçimleyici kuvvetler, bilinç ile bilinçdışı arasında ve genellikle ruhsal karşıt çiftler arasında aracılık yapan simgelerden oluşur. Ereklilik kavram ına göre, nedenler, bir ereğe götüren araçlardır. Basit bir örneği, regresyon denilen gerileme sürecidir. Nedensel açıdan bakalım ve gerilemenin, bir «ana düşkünlüğü» tarafından belirlenmiş olduğunu düşünelim. Sonra ereklilik açısından bakalım: Ne görürüz? Libidonun ana imgesine geri gittiğini, orada anısal çağrışımlar bulup, onlar sayesinde yeni gelişimler gerçekleştirdiğini, örneğin cinsel bir düzenden, zihinsel, ya da ruhsal düzene geçişi.»19 «İnsan sabit, değişmez psikolojik olgular karmaşasından ibaret değildir; aynı zam anda son derecede değişken bir varlıktır da. Y alnızca nedenlere indirgenerek, insanın ilkel eğilim lerine güç kazandırılabilir. İlkel eğilimler, ancak simgesel değerleri tanındığında, dengelenebilirler. Analiz ve indirgeme nedensel gerçeği çıkarır ortaya; bu kendi başım ıza yaşamamıza yardım etmez, yalnızca yazgıya kat landırır; ve um utsuzluk verir. Öte yandan bir simgenin içerdiği değeri tanımak, bizi yapıcı gerçeğe götürür ve yaşamımıza yardım eder; umut verir ve gelecekteki gelişim olanağını kamçılar.»20 Freud'un yöntemi indirgeyici (geriye yönelik), Jung'unki ise prospektif (ileriye yönelik) tir. Freud, gereçleri analitik olarak ele alır, şimdiyi geleceğe açar. Kişiliğe, üzerine sağlam ruhsal bir dengenin kurulacağı sağlam bir temel sağlayabilmek için, ruhsal karşıt çiftler, bilinç ile bilinçdışı arasında, ilişkiler yaratmaya çalışarak, şimdi ki durumdan geleceğe doğru kurar yapısını. Jung'un yöntemi diyalektiktir: Yalnızca iki kişi arasında bir söyleşi oluşundan değil, iki ruhsal düzen arasında bir etkileşim olduğu 19
s. 261-274. 2,1
s. 261-274. GİRİŞ 59 için de. Yapısal açıdan da diyalektiktir: Çünkü öyle bir süreçtir ki bu, bilincin içeriğini, bilinçdışının içeriği ile, BEN'i, BEN-OLM AYAN ile karşılaştırınca, bir etkileşim doğmakta, buysa, her ikisini birleştirip, ötesine gidecek üçüncü bir ifadede doruğa ulaşmaktadır. İyileştirme yöntemi bakımından psikologun bu diyaletik ilkeyi tanıması, gözlem lemesi gerekir. Bir nesneyi kuramsal olarak uzaktan analiz etmektedir; ama kendisi de hasta kadar analizin içindedir. Önemli olan, Freud'daki gibi, her nevrozun kaynağı olan, çocuk luktaki travmatik coşkuyu «yeniden yaşamak» değildir; kişinin şimdi ki güçlüklerini somut bir arkadaş ile paylaşması, onları anlamasıdır. Her ikisi de, hem analizi yapan, hem de analiz olan, kendilerini birbir lerine açmak, birbirlerine vermek zorundadır, ama bu arada, ikisinin de, nesnel davranışlarını elden geldiğince bırakmamaları gerekir. İkisi de birbirini bilinçdışından etkileyecektir, tedavi için gerek lidir bu. İki kişiliğin karşılaşması, iki kimyasal maddenin karışımına benzer; herhangi bir tepkime yer alırsa, her ikisi de dönüşüme uğrar. «Diyalektik bir süreçte... hekim adını saklamayı bırakmalı, kendisini açmalıdır, tıpkı hastasından, kendisini açmasını beklediği gibi.» Böylece, Jılng'un yönteminde analistin rolü, Freud'çu analizdeki gibi edilgin değildir; hekimin etkin rolü vardır. Yol gösterir, teşvik eder ve kişisel bir alışverişe katılır. Bu gibi bir katılımda, hekimin kişiliği, oturaklılığı, kapsamı, içtenliği ve güçlülüğü büyük rol oynar elbette. Jung, psikoterapi yapacak her analistin analizden geçmesi gerektiğine inanır. Bir ruh rehberi, hastasını, kendisinin ulaştığı nok tadan öteye götüremez. «Bir hastada bilinmeyeni araştırmak için dört yol vardır,» der Jung. 1. Birinci, en basit yol, çağrışım yöntemidir; kompleksleri ortaya çıkarır. 2. İkinci yol, hastalık belirtisinin analizidir; bu yalnızca tarihsel değeri olan bir şeydir. Hipnotizmaya başvuran bu yöntem, eğer vaka, bir şok, ruhsal bir yara, ya da travma ise geçerlidir. Freud histerinin travmatik temeli olduğu kuramını bu yönteme daya narak kurmuştu. Yüklə 3,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|