Central asian journal of education and innovation
Yüklə 349,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aliqulov Abdulla Baxtiyor ogli Termiz davlat universiteti magistranti abdullaaliqulov1999@gmail.com https://doi.org/10.5281/zenodo.7956912 ARTICLE INFO
| Page 188 CENTRAL ASIAN JOURNAL OF EDUCATION AND INNOVATION Volume 2, Issue 5, Part 2 May 2023 www.in-academy.uz SOBOLEV FAZOSIDA OPTIMAL KVADRATUR FORMULALAR QURISH Zohidjon Obidjonovich Nurmatov Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti o’qituvchisi nurmatovzohidjon35@gmail.com Aliqulov Abdulla Baxtiyor o'g'li Termiz davlat universiteti magistranti abdullaaliqulov1999@gmail.com https://doi.org/10.5281/zenodo.7956912 ARTICLE INFO ABSTRACT Qabul qilindi: 15-May 2023 yil Ma’qullandi: 18-May 2023 yil Nashr qilindi: 22-May 2023 yil Ushbu maqolada bugungi kunda, kubatur, kvadratur formulalarni qurish va ularni tatbiq etish bo‘yicha bir qator, jumladan: differensiallanuvchi funksiyalarning gilbert fazolarida kvadratur, kubatur formulalarning xatolik funksionallari ekstremal funksiyalarini topish; topilgan ekstremal funksiyalar yordamida mos formulalar xatolik funksionallari normalarini hisoblash; optimal kvadratur, kubatur formulalar mavjudlik va yagonalik shartlarini topish; optimal kubatur formulalar qurishning diskret operatorlarga asoslangan yangi algoritmlarini ishlab chiqish hamda optimal koeffitsiyentlarning oshkor ko‘rinishini topish kabi ustuvor yo‘nalish. KEY WORDS kubatur , kvadratur, ekstremal funksiyalar, diskret operator, diskret argument, panjarali fazo Jahon miqyosida olib borilayotgan ko‘plab ilmiy-amaliy tadqiqotlar natijasida vujudga keladigan muammolarning yechimlari integral va differensial tenglamalarga keltiriladi. Ular asosan kubatur va interpolyatsion formulalar yordamida taqribiy yechiladi. Bunday formulalarni qurishning algebraik va variatsion yondashishlari mavjud bo‘lib, dastlabki algebraik formulalar Nyuton-Kotes, Gauss tipidagi kvadratur formulalar hamda Lagranj va Nyuton interpolyatsion qo‘phadlaridir. Varitsion yondashishga asoslanib bunday formulalar qurish nazariyasi AQSH va Rossiya olimlari tomonidan ishlab chiqilgan. Funksiyalarning turli sinflarida algebraik va variatsion yondashuvlarga asoslanib optimal formulalar va interpolyatsion splaynlarni qurishning yangi algoritmlarini ishlab chiqish hamda ularning xatoliklarini baholash hisoblash matematikasining muhim vazifalaridan biri bo‘lib qolmoqda. Mustaqillik yillarida mamlakatimizda amaliy tatbiqqa ega bo‘lgan dolzarb yo‘nalishlarga eʼtibor kuchaytirildi, xususan, hisoblash matematikasining kubatur formulalar nazariyasi bo‘yicha yuqori algebraik aniqlik darajasiga ega bo‘lib, biror bir muntazam ko‘pyoqning aylanishlar gruppasi akslantirishlariga nisbatan invariant hamda ortogonal ko‘phadlar nazariyasiga asoslangan Gauss tipidagi kubatur formulalarni qurishga alohida eʼtibor qaratildi. Hosilasi kvadrati bilan integrallanuvchi davriy va davriy emas, bir va ko‘p o‘zgaruvchili funksiyalarning Sobolev fazolarida panjarali optimal kubatur formulalar qurish sezilarli natijalarga erishildi. Yüklə 349,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|