Chiqindi turlari va ularni sinflarga bo’linishi

Yaqin kelajakning ustuvor yoʻnalishlari
Prezidentimizning 2019-yil 22-avgustdagi qarorida Oʻzbekistonda 2030-yilda qayta tiklanadigan energiya manbalarining elektr energiyasi ishlab chiqarish umumiy hajmidagi ulushi 25 foizga yetkazilishi belgilab berilgan. Hozirgi paytda bu koʻrsatkich 10-12 foizni tashkil etadi. Belgilangan muddatda koʻzlangan natijaga erishish uchun esa Energetika vazirligi qayta tiklanadigan energiya manbalariga bogʻliq yirik loyihalarni amaliyotga tatbiq etish choralarini koʻrmoqda. Ularga muvofiq, oʻn yil ichida umumiy quvvati 5000 MVt boʻlgan quyosh elektr stansiyalari va 3000 MVt.ga teng boʻlgan shamol elektr stansiyalarini qurish rejalashtirilgan. 2021-yil oxirigacha mamlakatimizda har birining quvvati 100 MVt boʻlgan ikkita quyosh elektr stansiyasini ishga tushirish moʻljallangan. Ayni kezlarda Navoiy viloyatining Tomdi tumanida BAAning “Masdar” kompaniyasi ishtirokida umumiy quvvati 500 MVt.ga teng shamol elektr stansiyasi qurilmoqda. U 2023-yili foydalanishga topshiriladi. “Masdar” Abu Dabi amirligining “Mubadala Investment Company” investitsiyaviy xolding shoʻba kompaniyasi va qayta tiklanadigan energiya manbalarini rivojlantirish boʻyicha dunyodagi yetakchi xalqaro birlashmalardan biri hisoblanadi. U amalga oshirgan investitsiya loyihalari portfeli qayta tiklanadigan manbalardan elektr energiyasi ishlab chiqarish boʻyicha 4000 MVt.dan ortiq quvvatni oʻz ichiga oladi.
Quyosh energiyasi
Hozirgi vaqtda bu qayta tiklanadigan energiyaning eng mashhur shakli hisoblanadi. Quyosh energiyasi fotovoltaik qurilmalar va quyosh kollektorlari orqali ishlab chiqariladi. Birinchisi quyoshdan issiqlikni oladi va keyin uni elektr energiyasiga aylantiradi, ikkinchisi esa, masalan, maishiy yoki sanoat ehtiyojlari uchun issiq suv tayyorlash uchun ishlatiladigan issiqlik energiyasiga aylanadi.
Shamol energiyasi
Atrof-muhit energiyasining ustunlaridan biri ham samarali turbinalar va elektr energiyasini ishlab chiqaruvchi qurilmalardan iborat shamol elektr stansiyalaridir. Shamol generatorlari kinetik energiyani elektr energiyasiga aylantiradi. Shamol fermalari yordamida qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarish, tabiiyki, shamolli hududlarda eng foydali hisoblanadi.
Suv energiyasi
Suv energiyasi tabiiy ichki suv oqimlari yordamida ishlab chiqariladi. Gidroenergetika asosan kuchli oqimlari yoki katta pasayishlari bo'lgan daryolar bilan bog'langan. Elektr energiyasi mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantiruvchi maxsus turbinalar bilan jihozlangan gidroelektrostantsiyalarda ishlab chiqariladi.