65
Qaysi chizmada ajraladigan birikma detali tasvirlangan (26.3-chizma)?
26.3-chizma.
27-§. AJRALMAYDIGAN BIRIKMALAR
hayotda shunday birikmalar kerakki, ularning
elementlarini bir-biriga
qo‘zg‘almaydigan qilib o‘ta mustahkam birlashtirish talab qilinadi. Masalan,
avtomobil motori va boshqa buyumlarini payvandlash (parchinlash) yo‘li bilan
ajralmaydigan qilib bajarilgan ramaga o‘rnatiladi.
Detallarni payvandlash yo‘li bilan biriktirish (
o‘zDst 2.312:2003) – aj-
ralmas birikmaning bir turi. Payvand choklari metallni
eritib quyish natijasida
yoki biriktiriladigan detallar metallni eritib hosil qilinadi.
Detallarni payvandlash energiya manbayiga qarab elektryoyli, gazli, elek-
tron nurli turlarga bo‘linadi. Payvand birikmalarining quyidagi turlari mavjud:
uchma-uch (27.1-chizma,
a
),
ustma-ust (27.1-chizma,
b
),
burchakli (27.1-
chizma,
c
),
tasvirli (27.1-chizma,
d
). Payvandlanadigan ulamalarning uchlari
yo‘nib yoki qayirib payvandlanadi (27.1-chizma,
e
,
f
).
Chokning shartli belgisi to‘g‘ri burchakli uchburchak
ingichka chiziq bilan
chizilib, balandligi chok belgisidagi sonlarning balandligiga teng bo‘ladi.
Payvandlab tayyorlanadigan buyum (podshipnik)ning ishchi chizma-
si 27.2-chizmada ko‘rsatilgan. Unda ishlov berish uchun zarur bo‘ladigan
o‘lchamlargina ko‘rsatiladi.
Detallarni parchin mixlar bilan biriktirish
– ajralmas birikmaning bir
turi. Parchinlash jarayoni: biriktiriladigan detallarda teshik
d
0
= 1,1
d
(
d
– par-
chin mix diametri) diametrda ochiladi (27.3-chizma,
a
),
oldindan
qizdirilgan
parchin mix bu teshikka kiritiladi (27.3-chizma,
b
),
maxsus
presslovchi
mashi-
27.1-chizma.
A B c D
66
na parchin mixning uchini parchinlaydi (27.3-chiz ma,
c
). shunda parchin mix
diametri list teshigi bilan bir xil yo‘g‘onlashadi.
Parchinlash
vositasida hosil
bo‘lgan chokning chizmasi 27.3-chizma,
d
da ko‘rsatilgan.
Parchin mixlarning o‘zaro joylashishiga qarab, shaxmat tartibli va parallel
choklar bo‘ladi. Biriktiriluvchi listlar uchlarining joylashishiga qarab
uchma-
uch va ustma-ust choklarga bo‘linadi. Uchma-uch choklarga tagliklar qo‘yiladi
(27.4-chizma).
Detallari parchin
mixlar bilan biriktirilgan fermaning qismi 27.5-chizmada
ko‘rsatilgan. Bunday chizmalarda parchin mixlarning o‘rni o‘q chiziqlar bilan
almashtirilishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: