7
Önsöz
Elinizde tuttuğunuz yayın KIgA, Karakutu ve TOG ortaklığında yürüt-
tüğümüz 2014’te başlayan Commitment without Borders (CwB)
projesinin bir ürünü olarak doğdu. Bu Türkçe yayın, geçen sene çı-
kardığımız Almanca yayınla büyük ölçüde benzer bir içeriğe sahip.
Tabi ki yerel ihtiyaçları ve güncel durumu gözeterek bazı ekleme ve
düzenlemeler de yaptık. Proje esnasında veya ekseninde üretilen
bilgiyi ve ortaklarımızın uygulama deneyimlerini eğitimciler, sivil top-
lum çalışanları ve gönüllüleri, insan hakları aktivistleri ve diğer ilgili
kişilerin faydalanacağı bir formatta sunduğumuzu düşünüyoruz.
CwB, Türkiye-Almanya arasında eğitim alanında çalışanlar başta
olmak üzere uzmanlar arasında antisemitizmi önleme ve Holokost
eğitimi alanlarında bilgi ve deneyim değişimine imkan sağlayan bir
projeydi. Elbette bu projenin sağladığı platformlar katılımcı kurum
ve kişilerin çok şey öğrenmesine vesile oldu. Bundan sonra ortakla-
rımızla beraber üreteceğimiz etkinliklerle antisemitizm ve diğer nef-
ret türleriyle mücadele etme ve tarihle yüzleşme çabalarımıza de-
vam edeceğiz.
Bu yayın dört bölümden oluşuyor: Teori, Uygulama, Değerlendirme
ve Hakkında. Teori bölümünde Türkiye eksenli yazılar yer alıyor.
Nuh Arslantaş’ın Müslüman ve Yahudilerin ilişkilerini tarihsel açıdan
ele alan, Umut Uzer’in Modern Türkiye’nin antisemitizm tarihini an-
latan ve Aycan Demirel’in antisemitizmin güncel tezahürlerine deği-
nen yazıları bu bölümde bulunmakta. Pınar Dost-Niyego’nun Holo-
kost eğitimine ve Hay Eytan Cohen Yanarocak’ın Türkiye-İsrail
ilişkilerine değinen yazılarıyla ise önemli iki meseleye daha yakın-
dan bakıyoruz. Ardından gelen yazılar ise Almanya’dan uzmanların
değerli birikimlerini yansıtıyor. Juliane Wetzel Almanya’daki antise-
mitizme genel bir bakış atmamızı, Rosa Fava “İsrail göndermeli an-
tisemitizm” kavramıyla tanışmamızı ve Patrick Siegele ise tarihsel-
siyasal eğitimin (historisch-politische Bildung) getirdiği imkanları
görmemizi sağlıyor.
İkinci bölüm “Uygulama”da ise denenmiş ve olumlu öğrenme çık-
tıları olan metot ve çalışmalar paylaşılıyor. Buradaki örneklerin bu
yayını okuyan eğitimcilerin somut çalışmalarına katkı sağlayacağını
düşünüyoruz. Bu bölümde paylaşılan Anne Frank Merkezi, Sachsen-
hausen Anma Mekanı, Gesicht Zeigen!, Amadeu Antonio Vakfı,
KIgA, TOG, Karakutu, SEHAK ve Adapazarı Enka Okulları‘nın dene-
yimlerinden öğrenecek çok şey var.
“Değerlendirme” bölümünde ise CwB kapsamındaki faaliyetlerle ilgi-
li izlenim ve değerlendirmeler yer alıyor. Bu bölümde proje ortakla-
rının genel değerlendirmesinin ardından Derviş Hızarcı (Berlin Yahu-
di Müzesi ziyareti), Mehmet Sinan Birdal ile Rita Ender (Berlin’deki
çalışma ziyareti), Ferda Ataman (İstanbul’daki çalışma ziyareti) ve
Esra Özyürek (staj programı kapsamında düzenlenen hafıza turu)
izlenimlerini paylaşıyorlar.
Son bölümde ise yayına katkı sağlayan kuruluşların tanıtım ve ile-
tişim bilgileri bulunuyor. Her biri projemize değer katmış olan bu
kuruluşlarda çalışan arkadaşlarımıza ayrı ayrı teşekkür ediyoruz.
Tanıtılan kuruluşlar şöyle: USHMM, Amadeu Antonio Vakfı, Anne
Frank House, Anne Frank Merkezi, Antisemitizm Araştırma Merke-
zi, Gesicht Zeigen!, Karakutu, KIgA, Sachsenhausen Anma Meka-
nı, SEHAK, SEÇBİR, TOG ve Wannsee Konferansı Evi.
Katkı sağlayan kuruluşları saymaya başlamışken maddi destekleri
nedeniyle IHRA, Erasmus+ programı ve Almanya Aile Bakanlığı’na
teşekkür etmek isteriz. Ayrıca burada projeye katkı sağlayan diğer
kuruluşları da saymak gerekir: 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi,
AJC Berlin, Archiv der Jugendkulturen, Berlin Yahudi Müzesi, DTK
Wasserturm, Hafıza Merkezi, Hrant Dink Vakfı, Jugend Museum
Berlin, Salaam-Schalom Girişimi, Stiftung Denkmal für die ermorde-
ten Juden Europas, Şalom Gazetesi, Terörün Topografyası, Türk Mu-
sevi Cemaati…
Proje koordinasyonunu benimle beraber yürüten Eren Yıldırım Yetkin,
Başak Tuğsavul, Beate Klammt, Aycan Demirel ve Derya Acuner’i de
değerli emekleri nedeniyle anmadan olmaz. Yine bu yayına emeği
geçen Alper Çırakoğlu, Başak Günsever, Doğan Akhanlı, Öndercan
Muti ve Serin Erengezgin’in de ellerine sağlık. Son olarak burada tek
tek ismini sayamadığımız en başından beri gerek katılımlarıyla ge-
rekse de fikirleriyle destek vermiş tüm değerli dostlarımıza teşekkür
etmek isteriz. İyi okumalar!
Emrah Gürsel, Mart 2017, Berlin
ÖNSÖZ
Tüm metinler ya CwB faaliyetlerinin birer çıktısı ya da proje
ortaklarının bu faaliyetlerde paylaştıkları bilgi ve deneyimlerin
birer özeti olarak bu yayına eklendi. Bu yayını sıradan bir
derlemeden farklı kılan en önemli özellik katkı
sağlayan
herkesin en azından bir proje faaliyetine aktif olarak katılmış
olması. Bu nedenle proje faaliyetlerini kısaca hatırlatmakta
fayda var:
– Kasım 2014 / Berlin Çalışma Ziyareti: Türkiye’den uzman-
ların katılımıyla kuruluş ziyaretleri ve seminerler.
– Mart 2015 / Haftasonu Eğitim Semineri, İstanbul
– Mayıs 2015 / İstanbul Çalışma Ziyareti: Almanya’dan
uzmanların katılımıyla kuruluş ziyaretleri ve seminerler.
– Ekim 2015 / Atölye Çalışması, Adrasan: Eğitim uygulama-
ları üzerine derinlemesine tartışma ve deneyim aktarımı.
– Haziran 2016 / CwB Konferansı, Berlin: Proje çıktılarının
paylaşımı ve ilgili panel ve oturumlar.
– Yaz 2016 / KIgA’da Staj: Türkiye’den üç öğretmenin
katılımıyla
– Ekim 2016 / CwB Türkiye-Almanya Ağ Buluşması, Berlin:
Eğitim uygulamalarıyla ilgili deneyim ve fikir paylaşımı.
– Aralık 2016 / CwB‘nin Almanca Yayını (Ein deutsch-
türkisches Handbuch zu Antisemitismusprävention und
Holocaust Education)