Davraniş BİLİmlerine giRİŞ

3TOPLUM VE TOPLUMSAL YAPI

TOPLUM

Sosyolojik Analizlerin 2 Boyutu Vardır.  

MAKRO: Sosyolojinin konusu toplumun kendisi, genel yapısı ve ilişkileridir.

MİKRO: Sosyal etkileşim üzerinde durmaktadır.

 

TOPLUM

Toplum ve birey birbirinden ayrılamaz parçalardır. Toplumun birey üzerindeki etkisi daha fazladır. Toplum içinde yaşadığımız her şey öğ­renilerek kazanılır. Toplum insanları etkileyen gerçek ilişkiler bütünüdür.

Toplumdan Söz Edebilmek İçin Belirli Şartlar Olmalıdır:

Belirli bir toprak parçası

Belirli idare biçimini benimsemek

Ortak kültür

TOPLUMSAL YAPI:

     Toplumdaki organize olmuş toplumsal ilişkilerin bir bütünüdür.  Toplumun çerçevesidir.

     Toplumsal Yapıyı Oluşturan Parçalar 6.tanedir:

     1. Kültür: Çevremizdeki insanlardan öğrendiğimiz toplumsal bir

mirastır (dil, inançlar, değerler)

2. Toplumsal Sınıf: Kalabalık bir insan grubu, sahip oldukları benzer gelir düzeyi eğitim ve yaptıkları işler ve kabaca karşılaştırılabilir saygınlık ölçüleriyle toplumsal sınıf olarak tanımlanır.

     3. Statü: Bireyin toplum içindeki pozisyonudur. Birkaç statüye sahip olunabilir. Bunlardan birinin önemli olması temel statü ve master statüdür.

     Bireyler toplum içinde statüsünü 2 biçimde elde ederler:

a. Edinilmiş Statü: Bireyin doğrudan bir çabası olmadan kendi dışındaki faktörler tarafından sağlanan statüdür. (yaşlı, genç, kadın, erkek)

b. Kazanılmış Statü: Bireyin kendi isteği ve çabalarıyla, gönüllü

 

Rol: Öğretmenlik, Meslektaşlık, Babalık, Araştırmacılık

5. Gruplar: İnsanların bir grubu oluşturabilmeleri için aralarında kesin bir ilişkinin ve etkileşimin olması gerekir. Grup Üyeleri benzer değer, norm ve beklentileri paylaşırlar.

a. Birincil Gruplar: Grup Üyeleri arasında yoğun bir biçimde ilişki olan ve birbirlerine sevgi ve özveri duyguları ile bağlı insanlardır. (Aile, Arkadaşlık)

b. İkincil Gruplar: Birbirleriyle geçici bir biçimde ilişki kuran ve çıkar amacı taşıyan gruplardır. (İşletmeler, siyasi partiler)

6. Toplumsal Kurumlar: Toplumsal Kurumlar toplumun yapısı ve temel değerlerini koruması açısından zorunlu sayılan nispeten sürekli kurallar topluluğudur.     .

 

Sosyologlar 9 Temel Kurum Tanımlamaktadır.

 1. Aile          2. Din                  3. Hukuk             4. Politik             5. Ekonomik 6. Eğitim 7. Tıp 8. Toplumsal Kurumlar 9. Askeri

 

Fonksiyonalist Kurama Göre toplumsal kurumlar 5 Temel Gereksinimi karşılar:

ı. Yeni Üyelere sahip olmak 2. Yeni Üyeleri toplumsallaştırmak 3. Mal ve hizmetleri Üretmek ve dağıtmak 4. Toplumsal düzeni korumak 5. Yaşama bir anlam kazandırmak

 

Çatışma Kuramı; bu temel fonksiyonları kabul etmekte ancak ortak amaç için uyumlu çalışmadıklarını ileri sürmektedir. Kurumların varlığını, zenginliğin korunması amacıyla küçük bir grubun elinde olması ile açıklar.

Görevselciler ise sosyal kurumları; insan ihtiyaçlarını karşılamak için var olduğunu öne sürmektedir.

TOPLUM TÜRLERİ

1. Avcı ve Toplayıcı Toplumlar:

40 kişiyi geçmeyen Birincil Gruplardır.

* En önemli kurum ailedir. * Politik kurum yoktur. * Bireyler eşittir. * Göç olgusu yoğundur. * Her birey belirli süre kabile reisliği yapar. * En büyük zenginlik yiyecektir. * Statü farklılaşması fazla değildir

2. Göçebe ve Çobanlık Toplumları

Çobanlık Yaparak geçimlerini sağlarlarmış.

* Ticaretin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. * Çatışma artmıştır.

* Dini inançlar yaygın olarak yer alır. * Birkaç tanrıya tapılır. '

* Nüfus artmaya, politik ve ekonomik kurumlar gelişmeye, toplumsal ve kültürel yapı farklılaşmaya başlamıştır.

3. Tarım Öncesi Toplumlar (İlkel Tarım Toplumları): Yerleşik bir yaşam düzenidir. Geçim çapa kullanarak yapılan tarımla sağlanır. Bu toplumlar bahçıvan kültürü özelliği taşırlar.

4. Tarım Toplumları:

* Geçimi tarıma bağlıdır. * Şehirler kurulmuş ve sınıflar belirginleşmiştir.

4KÜLTÜR

KÜLTÜR NEDİR

     Kültür: İnanç, değer, norm, "davranışlar ve bir nesilden diğer bir nesile aktarılan maddi öğelerden oluşan bir bütündür. "

Toplumda yaşayanların öğrendikleri ve paylaştıkları her şeyi kapsar. Toplumda yaşayan insanlara rehberlik eder, insanlar arasındaki ilişkileri yönlendirir.

     Kültür, Toplumdaki paylaşılan ortak ürünlerden oluşur.

     Toplum ise, ortak kültürü paylaşan ve birbirleriyle etkileşimde bulu­nan insanlardan meydana gelir.

     Toplumda Kültür Öğeleri

            1. Maddi:

2. Manevi: Soyut

 

KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ

        . Toplumsal bir üründür. :Öğrenilerek  kazanılır.

     . İnsanlar arası etkileşim sonucu doğup, gelişir. *Dil kullanabilme yeteneği

     . Genetik bir faktör değildir. (kalıtsal olarak babadan oğula geçmez)

     . Her toplumun kültürünün kendine özgü oluşudur.         "

KÜLTÜREL FARKLILIKLAR VE KÜLTÜREL BİRLEŞME

Gelenekteki değişiklik diğer gelenekleri etkiler ve değişikliğe neden olur. Toplumbilimciler bu olaya Birleşme adını vermektedir.

 Kültürün bütün parçalarının herhangi bir biçimde birbirlerine bağlan­masına Kültürel Birleşme (Entegrasyon) denir.

 
DİN VE KÜLTÜR

DİL VE KÜLTÜR

 

Kültür, insanların toplumsal mirasıdır. Kültürün yaratıcısı ve aktarılışı sembollere dayanır.

      Sembol, insanların iletişimde kullandıkları anlam ifade eden her şeydir.

     Sosyologları kültürün manevi öğelerine bazen Sembolik Kültür adını verirler.        .

     Dil, insanlar için evrensel olmasına karşılık, her ülkenin kendine uygun bir lisanı vardır.

     Dil, insanların birbirlerine deneyimlerini, fikirlerini, bilgilerini aktarımlarına  yardımcı olan alettir.            Kültür, dil yardımıyla varlığını sürdürür.

     Edward Sapir ve Benjamin Whorf: "Dünya hakkındaki görüş­lerimizi etkileyen şey, öğrenmiş olduğumuz dille bağlıdır ve gerçeklik hakkındaki algılarımızı tayin eden şey kullandığımız dilin gramer ve kelime yapısıdır." tezini savunurlar
KÜLTÜRÜ OLUŞTURAN PARÇALAR NORM VE DEĞERLER

NORM: Kültürün belirlediği yerleşik davranış kurallarıdır. Toplumsal düzeni sağlayan bireylere yol gösteren doğru ve yanlışı  olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallar, standartlar ve fikirlere NORM denir.

Yaptırımı olan kurallar sistemidir.

Ödül ve ceza ile güvence altına alınır. Resmi ve Gayri resmi olabilir. Bireyin toplumsallaşma sürecinde öğrenilir (Bilet alırken kuyrukta bekleme)

Toplumdan topluma farklılık gösterir. Toplum içinde de zaman içinde değişir.

DEĞER: Bir toplumun  kültürünü öğrenmek demek o kültürün değer­lerini bilmektir. İnsanların iyiyi, doğruyu, güzeli ve çirkini tanımlamak için koymuş oldukları standartlardır.

Norm ve Değerler Arasındaki Temel Farklılık Değerlerin soyut ve genel kavramlardan meydana gelmesi, Normların ise belirgin ve yol gösterici oluşlarıdır. Değerler bizlere kültür yoluyla aşılamakta olduğu için onları saptamak ve tanımlamak normlar kadar kolay değildir.

Sosyolog Robin Williams ABD'de 15 Temel Değerin Varlığını Saptamıştır.

I. Başarı ve Yükselme	9. Demokrasi
2. Bireyselcilik	ıo. Eşitlik
3. Çalışma ve Aktif Olma	11. Eğitim
4. Pratiklik ve Yeterlilik	12. Dine Bağlılık
5. Bilim ve Teknoloji	13: Romantizm.
6. İyi bir hayat biçimi	14. Tek Eşle Evlilik
7. Humanistlik	15. Grup üstünlüğü ve Grup Başarısı
8. Özgürlük

 Değerler zamanla değişebilir yerine yenileri gelebilir, eskiyen değerler atılabilir. Her Her Toplumun kendine özgü değerleri vardır.

 Günümüzde Eklenen Değerler

1. Boş Zaman Etkinlikleri	3. Çevreye Saygılı Olma
2. Vücut Sağlığı ve Sağlıklı Yaşam	4. Kendi Kendine  Yardımcı
	Olma ve Kendini Gerçekleştirme

 

KÜLTÜRÜN KENDİ İÇİNDEKİ FARKLALIKLARI

Kültür, bir birleşmedir, her parçası birbirleriyle anlamlı bütünler oluşturur ve birbirini tamamlarlar.

Geleneksel endüstrileşmemiş toplumda kültür farklılıkları AZ Modern gelişmiş toplumda kültür faklılıkları ÇOKTUR

     Popüler - Fakirlik Kültürleri       

Popüler Kültür: Yaşadığımız günlük hayaI. hobilerimizi, TV. kitapları, sergileri kapsar. Bizi geçmişe bağlayan bir araçtır (Zeki Müren)

Fakirlik Kültürü: Antropolog Oscar Lewis öne sürmüştür. Fakirlerde başarılı olmak için gerekli istek, arzu ve disiplinin olmadığını ileri sür­mektedir. Fakirlerin davranışlarının toplum tarafından sapkın olarak nite­lendirildiğini savunmaktadır.

Hyman Radman: Bunu red ederek aşağı statü deki insanların toplumun temel başarı değerlerini red etmeden alternatif bir değer düzeni geliştir­diklerini öne sürmektedir.

 

İdeal- Gerçek Kültürler

 İdeal Kültür: Toplumu bir arada tutan norm ve değerlerin sadece kurallarda geçerli olmasıdır.

Gerçek Kültür: Günlük yaşamdaki uygulanış veya bulunuş biçimidir. (Vergi kaçırma, Kopya çekme) Toplumda yaşayan insanlar ideal ve gerçek kültür ayrılığı üzerinde çok büyük bir önemle durmazlar. Bu tür zıtlıklar genelde gözardı edilerek görülmemeye çalışılır (Kendini budizme adamış bir rahip hayatımda kimseyi incitmeme, öldürmeme amacını güder ancak yaşaması için balık tutmalıdır ama balık tutmak da bir anlamda bir canlıyı öldürmektir.) .                                 .

Demokratik hak ve özgürlükler üzerinde duran toplumda bireylerin seçme ve seçilme özgürlükleri  Yoksa burada ideal ve gerçek kültür farklılığını görebiliriz.

Yüksek - Yaygın Kültürler: Toplum içinde özel bir yaşam biçimi, zevkleri alışkanlıkları olan küçük bir grubun sahip olduğu kültürdür.

 

Alt - Karşıt Kültür

Alt Kültür (subcultures): Toplumun temel kültürel değerlerini paylaşan ancak bunun dışında kendini diğer gruplardan ayıran değer, norm ve yaşam biçimi olan gruplardır.

       Alt kültür üyelerinin diğer alt kültürlere Etnosentrik Tutumları vardır. Yani kendi alt kültürünü üstün görüp diğerlerini aşağılarlar.

     Yaşlılar içinde yaşadığı baskın kültüre artık Etnosentrik duygularla Bağlanmışlardı.

Bir grubun değer ve normları üyesi oldukları toplumun değer ve normlarını yansıtıyorsa buna Alt Kültür denir. Gruplar arasında ki fak­lılıklar büyüdükçe, sosyal çatışmaların derecesi de artar.

Karşıt Kültür: Bir alt kültür olup, norm ve yaşam biçimleri açısından içinde yaşanılan kültüre ters düşen tutum ve davranışları içerir.

Toplumun sahip olduğu, gurur duyduğu norm ve değerleri red ederek,

karşıt tutum ve davranışlara sahiptirler. Gençler arasında yaygındır.

     Grubun değer ve normları toplumun genel kültürüne ters düşecek

nitelikte ise buna Karşıt Kültür denir.
ETNOSENTRİZM VE KÜLTÜREL RELATİVİZM

Kültür taassubu veya ben merkeziyetçilik diye bilinen Etnosentrizm kişinin kendi kültürünü temel olarak alması ve diğer kültürleri kendi kültürü açısından değerlendirmesi demektir.

Boks ve güreşi en iyi spor, boğa güreşini vahşet olarak nitelendiren görüş Etnosentrik bir düşüncedir.

Etnosentrizmin hem olumlu, hem de olumsuz yönleri vardır. Bunlar: Olumlu Yönü : Grup bağlılığının artması

Olumsuz Yönü: Ayrımcılıklara neden olup, onları küçümsemeye ve dışlamaya iten davranışlara yol açmaktadır.