Davraniş BİLİmlerine giRİŞ

5 TOPLUMSALLAŞMA

TOPLUMSALLAŞMA NEDİR

Toplumsallaşma bir etkileşim sürecidir ve bu süreçte birey bir kimlik kazanır ve yaşadığı toplumun bir üyesi haline gelir.

Toplumsallaşma; toplumun yeni üyelerine o toplumda yerleşmiş, görenek, değer, tutum ve davranışların ne olduğunu, bunlara uyum sağlamanın ve öğrenmenin yollarını gösterir.
İNSANIN DOĞASI VE İZOLASYONUN TOPLUMSALLAŞMADAKİ ETKİLERİ

İnsanlar toplumsal etkileşimden yoksun olarak yetiştirilirlerse, gelişimleri ciddi bir biçimde zarar görür.

Kingsley Davis (1948), aşırı özole ortamda yetişmiş iki kız çocuğu üzerinde yapmış olduğu çalışmalarla, uygun bir toplumsallaşma ortamında yetişmeyen çocukların yaşadıkları zararlı sonuçları irdelemiştir.

Toplumsal ilişkilerden ve sosyal iletişimden yoksun olarak yetişen çocuklar normal bir psiko-sosyal gelişim göstermedikleri gibi fiziksel gelişimde gösteremezler. Bu nedenle toplumsallaşma iletişimle başlar ve gelişir.

KURUMLARDA YETİŞMİŞ ÇOCUKLAR VE TOPLUMSALLAŞMA

Yetiştirme yurtlarında yetişen çocuklar kendilerine yakın olan yetişkinlerle duygusal bağlar geliştiremezler. Çocukların beslenme ve bakım gibi sorunları az olmasına karşın, duygusal sorunları çok fazladır. Yaşları ilerledikçe duygusal sorunları artmaktadır.

TOPLUMSALLAŞMA İLE İLGİLİ SOSYOLOJİK KURAMLAR

Benlik Nedir: bireyin tecrübelerini ve onu başkalarından ayıran farklılıkları içerir.

Kendilik: bir toplumsal üründür, bireyin diğer insanlarla kurduğu etkileşim sonucu gelişir ve değişir.

C.H. Cooley ve Ayna Benlik:

Bebek bir davranışı sonucunda önce anne babasına bakar onlar onaylarsa davranışını tekrar eder.

İnsanlar başkalarının kendisi hakkında ne düşündüğünü anlamaya çalışır. Cooley buna ayna benlik adını verir. Diğer insanların bize olan hareketlerinden kendimizin iyi ya da kötü, güzel ya da çirkin, saygılı veya saygısız hoşgörülü ya da hoşgörüsüz olduğumuzu anlarız. İşte bu ayna benliktir. Ayna benlik kavramı her ne kadar çocuklukta başlasa da yaşam boyu sürer.
George Herbert Mead (1863-1931) ve Rol Alma

Mead, sembolik iletişim kuramının da kurucularındandır. Mead e göre insanın toplumsallaşmasında çok önemli bir kavram da onun bir dili kullanmasıdır. Dil sembollerden oluşur.

Mead e göre bu süreç üç aşamalı olarak gerçekleşmektedir.

1. 
   aşama taklit aşamasıdır. İki üç yaşlarında çocuklar başkalarını taklit ederek öğrenir. Örneğin çatal kaşık tutmayı anne babasını taklit ederek öğrenir.
   
2. 
   aşama Oyun aşamasıdır. Üç – altı yaşlarındaki çcuklar belirli bir bireyin rolünü üstlenir ve bununla ilgili hak ve sorumluluklarının ne olduğunu anlamaya çalışır. Örneğin annelik rolü, polislik, itfaiyecilir ve öğretmenlik gibi
   
3. 
   aşama Grupla oynanan oyun, buradaki oyun artık grup faaliyetidir. Yani birkaç rolü üstlenebilir. Diğer grup bireylerini yöneten kuralları öğrenir. Eğer kuralları yerine getiremez ise başarısız olabileceğini görür.
   

TOPLUMSALLAŞMADA ETKİLİ KURUMLAR

Aile ve Toplumsallaşma: Aile, insan yaşamında en önemli ve ilk toplumsallaşma kurumunu oluşturur.

Din Kurumu: din, çocuğun ahlaki açıdan gelişiminde, doğru ve yanlış kavramlarının öğrenilmesinde çok etkilidir.

Eğitim: Öğretmenler öğrencilerine bilgi ve beceri aktaran profesyonel toplumsallaşma kurumlarıdır.

Arkadaş Grupları: Çocuklukta arkadaş grupları birçok şeyi öğrenmede bir ihtiyaç olarak ortaya çıkar.

Sportif Etkinlikler:

Kitle İletişim Araçları:

Çalışma Ortamı: Çalıştığımız işyeri dünya görüşümüzü, değer ve normlarımızı etkilemesi açısından büyük önem taşır.
YETİŞKİN TOPLUMSALLAŞMASI

Bireyin topluma uyumu için sürekli olarak öğrenme süreci içinde olması kaçınılmazdır. Bu nedenle toplumsallaşma yaşam boyu devam eder.

6TOPLUMSAL GRUPLAR

GRUP, YIĞIN, VE KATEGORİ FARKLILIĞI

Grup, birbirleriyle ilişkide bulunan en az iki veya daha fazla kişiden oluşan, belirli beklenti ve amaçları paylaşan insanlardır.

Grup üyeleri arasında belirli ilişkiler bulunan ve belirli bir sürekliliği olan insanlardan meydana gelirken; yığın ise birbirleriyle bir ilişkide bulunmayan ancak geçici bir nedenle yer işgal eden iki veya daha çok sayıdaki insanlardan oluşur.

Kategori: benzer ve ortak sosyal özellikleri olan insanlardan oluşur. Örn: yaş, cinsiyet gelir,boy,

GRUP TÜRLERİ

Birincil Gruplar: Cooley e göre birincil gruplar, yüzyüze ilişkilerin, yardımlaşma dostluk ve sevgi bağlarının yüksek olduğu gruplardır. Birincil grupların üyeleri üyelik ve bizlik duygusuna sahiptir. Birincil ilişkileri en saf biçimiyle ailede görmekteyiz. Birinci gruplar uyumu kolaylaştırır ve toplumsal kontrolü olanaklı kılar. Bir toplumun devamlılığı toplumsal norm ve değerleri benimsemesine bağlıdır.

İkincil Gruplar: Birincil grubun dışında kalan her türlü büyük çaplı, önemli resmi gruplardır. Bu gruplar, karşılıklı çıkarlara göre düzenlenmiş resmi örgütlerdir. Örneğin, şirketler, bankalar, sendikalar, birlikler bu tür gruplardır. Burada önemli olan bireylerin yada üyelerin üstlendiği birtakım toplumsal görevlerini yerine getirmeleridir. Örneğin, öğrenci, yönetici, müdür şef işçi gibi

İç ve Dış Gruplar: İç gruplar Bizlik duygusuna sahip olduğumuz ve bizi diğer gruplardan ayıran belirgin özelliklerimizin olduğu gruplardır. Dış gruplar ise bizim grubumuzun dışında olan, herhangi bir alternatif grup olup, üyesi olmadığımız, bizim için çok önem taşımayan, hatta ona karşı çok iyi duygular beslemediğimiz gruplardır.

Referans Grubu: Bireyin davranışlarını ve kendini değerlendirdiği örnek aldığı gruplardır. Bireyler kendilerini daha önce yaşadıkları toplumun standartlarına göre ya da üyesi olmak istedikleri bir grubun özelliklerine göre değerlendirip kıyaslayabilirler. Örneğin, işletme dalında yüksek lisans yapmak isteyen bir öğrenci kendini bu konuda çalışan bir yüksek lisans öğrencisiyle karşılaştırıp, gelişmelerini bu kimseyle kıyaslayabilir. Yani yüksek lisans yapan öğrenciler kendisinin referans grubunu oluştururlar. Referans grubu kavramını Herbert Hyman (1942) tarafından ortaya atılmıştır.

Elektronik Etkileşim Grupları: Teknolojik gelişmeler doğrultusunda yepyeni bir grup tipi oluşmaya başladı. İnsanlar birbirini görmeden, teknoloji sayesinde hergün birbirlerine mesaj gönderip, ilişkileri sıklaştırmakta hatta yeni üyeler bulma çabasındadır. Dostluklar kurmakta hatta evlenebilmektedir.
KÜÇÜK GRUPLAR

Küçük grup az sayıda üyelerden oluşan ve aralarında yoğun etkileşim olan gruplardır. Küçük guruplar birincil yada ikincil grup olabilir. Örneğin birkaç eski arkadaşın bir oraya gelmeleri birincil bir grup iken, asansörde kalan birkaç kişinin oluşturduğu ilişkiler, ikincil grup özelliği gösterir.

Grubun Büyüklüğü:

Küçük Gruplarda Liderlik:

GRUP NORMLARI:

Grupların en büyük özelliklerinden biri de üyelerinin uymak zorunluluğu duydukları normlar geliştirmektedir. Grup için normlar, ortak bir davranış biçimi, ortak tutum ve inançlar, yerine getirdikleri görevlerine karşı geliştirdikleri ortak duygular olabilir. Gruplar üyelerinin tutumlarını değiştirebilme özelliğine de sahiptirler. Grup üyelerinin kendi aralarında geliştirdikleri ve kullandıkları argo dilleri de bulunur. Bu özel dil, grup üyeleri arasında iletişimi kolaylaştırmak ve dayanışmayı sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.