162
Dərələyəz mahalının kameral təsviri
Arpa çayınsahilindəkiindikiçəltikvə pambıqtarlaları
(Qoytul kəndindən başlayaraq ondan aşağıdakı Həmzə Əli
Dizəsinəqədərərazi)əvvəlkindən3dəfəartıqvergiverəbilər.
Yollar
DərələyəzmahalındakıəsaskarvanyoluolanNaxçıvan
danQarabağagedənyolMəvazixatunmahalındankeçərək
üzüyuxarı istiqamətdə dağılmış Quşibilək kəndinə qədər
gedir. Digər yol Məvazixatun mahalından sola dönərək
Keşişkəndə, sonra Səlim karvansarayından keçərək Göy-
çəmahalınagedir,oradanDilicandərəsinədönür.Bundan
başqa,müxtəlifkəndyollarıbumahalımüxtəlifistiqamət-
lərdəkəsir.Lakinqışvaxtlarındabuyollarınəksəriyyətike-
çilməzolur.
Qədim abidələr
Mahalqədimabidələrinxarabalıqlarıilədoludur,amma
salamatqalanlarNaxçıvanqəzasınınbaşqayerlərinəgörə
dahaçoxdur.Salamatqalanbinalardandiqqətçəkənlərçöl
daşındanörtüyüdəolanSəliminkarvansarayı,Ələyəzkən-
di yaxınlığındakı 2 monastr, Martiros yaxınlığında bütöv
qayadaoyulmuşkilsə,ƏrdəpinvəƏləyəzkəndləriarasında
birneçəəsrbundanəvvəlyüksəktəpəüzərindətikilmişvə
kifayətqədərsalamatolanqaladır.
Faydalı təkliflər
1.Dərələyəzmahalınınqərbhissəsiİrandanköçürülən
ermənilərlə,şərqhissəsiisəQarabağdangələnmüsəlman
larlaməskunlaşdırılıb.Buikixalqheçcüryanaşıyaşaya
bilmir,çünkiteztezheyvanvəatoğurluğuolur.Onagörə
dəmahalınortahissəsivəbolsulugözəlGülüdüzdüzənliyi
boşqalıb.Hazırdaermənilərvəmüsəlmanlarıniçərisində
xüsusi seçilmiş başçılar var, lakin birbaşa rəhbərlik yox-
dur.ÇünkiDərələyəzinhazırkıMirbölüyü,polkovnikEh-
164
Dərələyəz mahalının kameral təsviri
Naxçıvan qəzası Dərələyəz mahalının
Kameral təsviri.
1842-ci il.
I Hissə
Xəzinə torpaqlarında yaşayan dövlət kəndliləri
Naxçıvan qəzasının Dərələyəz nahiyəsi
№1(№13).YELPİN KƏNDİ. (Mötərizədəki rəqəm
həmin yaşayış məntəqəsinin 1831-ci ildə V.Zolotnitski
tərəfindən tərtib edilmiş kameral siyahıdakı nömrəsini
göstərir-N.Ə.).
Salmasdanköçürülən23erməniailəsininsiyahısı.
Oturaqhəyattərzisürürlər.63Naxçıvanxalvarıəkin
var,100Naxçıvanxalvarıbuğda,80Naxçıvanxalvarıarpa
biçirlər.
Qəzamərkəzinə88,nahiyəmərkəzinə21verstdir.
Ərazisi20verstdir,onun18valvarısuvarılan,45xalva-
rıdəmyəəkinəyararlıtorpaqdır.Əhalisiəkinçilikvətoxu-
culuqlaməşğuldur,dolanışıqlarıyaxşıdır.Torpağıgilliqa-
ratorpaqdır.Horsmeşəsindənistifadəedirlər,Yelpinçayın
və2bulağınsuyundanistifadəedirlər,ildə10minbağot
biçirlər.
Buğda,arpa,darı,kətan,noxud,mərci,tərəvəzəkirlər.
Kənddə18toxucu,1xarratvə4keçəçi,23at,123iri-
buynuzlu,72xırdabuynuzluheyvanvar.
165
(1831-ci və 1842-ci illər)
№2 (№19). QOZLUCA KƏNDİ
Calanlı, miqir-qanlı tayfası
1.HəsənxanMəmmədalıoğlu70yaşında;oğlanlarıHü-
seynqulu35y;(onunoğluİmamverdi3y);Məhərrəm22y.
Yaddan çıxan tatarlar
2.AbdullaKəlbioğlu40y;oğluMirzə10y;qardaşı
Əsəd25y;
3.KəndxudaDiniMəhəmmədoğlu39y;oğluFərəc5
y;
Bu ailə 1857-ci ildə Ağkilsə kəndinə köçmüş və yeni-
dən geri qayıtmışdır.
4.OsmanMollaHəsənoğlu50y;oğlanları:İso22y;
Abdu15y.
5.QəmbərNağıoğlu25y;oğluNiftalı5y;
Bu ailə də 1857-ci ildə Ağkilsə kəndinə köçmüş və
yenidən qayıtmışdır.
6.GülməmmədMəlikməmmədoğlu33y;oğluFər-
zalı15y;
7.MəmmədyarMirzəoğlu50y;oğluMirzə15y;
8.QurbanəliSelimoğlu30y;qardaşıSali20y;
9.DarbazXudooğlu25y;oğluNabo3y;
10.AdıgözəlTanooğlu30y(kordur);
İslam dininin şiə məzhəbinə mənsub olmaqla oturaq
həyattərzisürürlər.Kəndin5Naxçıvanxalvarıəkinivar,
ildə6Naxçıvanxalvarıbuğda,4Naxçıvanxalvarıarpabi-
çirlər.Kəndxəzinəyəmənsubdur.Qəzamərkəzinə
(Naxçı-
van şəhəri)qədərolanməsafə80,nahiyəmərkəzinə
(Ke-
şişkənd kəndi)18verstdir.
Əkinçilikləməşğulolurlar,dərələrdəörüşyerləriçox-
dur.Dolanışıqortababdır.Torpaqlarıdaşlıvəgillidir,me
şəsiyoxdur.Ərazisi14verstdir,onun2xalvarıəkinəyararlı