Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

İnzibati hüquq

11

funksional  mənada,  daha  əvvəl  qeyd  etdiyimiz  kimi, bəzi  nadir  halarda məh-

kəmə orqanları da idarəetmə fəaliyyətini həyata keçirə bilər.

3. İcra Hakimiyyəti və inzibati orqanlar

Qanunvericilik  və  məhkəmə  hakimiyyətindən  kənarda  qalan  inzibati  orqanla-

rın, icra hakimiyyəti (İH) daxilində yerini necə müəyyən etmək olar? Sualı tərsinə

də  qoya  bilərik –  icra  hakimiyyətinin  idarəetmə  (inzibati  orqanlar) arasında  yeri

nədir?

Onu qeyd etmək istəyirik ki, bəzi qanunlarda “icra hakimiyyəti” və “idarəetmə

orqanları”  eyni  mənada  işlənir.  Məsələn,  «Antiinhisar  fəaliyyəti  haqqında»

Qanunun  4-cü  maddəsində  olduğu  kimi ,  orada  “idarəetmə  orqanı”  anlayışından

istifadə  olunur.  Lakin  aşağıda  görüləcəyi  kimi,  “idarəetmə  orqanları”  termini

ölkəmiz  baxımından  “icra  hakimiyyəti”  terminindən  daha  genişdir.  Çünki bu

anlayışa, mərkəzi İH orqanları ilə yanaşı, bələdiyyələr, universitetlər, bəzi Şuralar,

kollegiyalar, hətta xüsusi hüquq şəxsləri belə

15

 daxil ola bilər.

Burada  “siyasi  orqan”  ilə  “inzibati  orqan”  anlayışları  arasındakı  fərqə  toxun-

malıyıq. Siyasi orqan siyasi fəaliyyət icra edir, siyasi fəaliyyət mahiyyəti etibarı ilə

inzibati  hüquqa  aid  deyildir.  Məsələn  xarici  siyasət  fəaliyyəti  kimi. İcra

hakimiyyəti orqanları bəzən siyas i orqan qismində çıxış edir və siyasi fəaliyyət icra

edir.  Belə  hallar  olduqda  bunlar  inzibati  hüququn  predmetinə  aid  olmur.  Lakin

mümkündür ki, bir orqan həm siyasi fəaliyyət, həm də inzibati fəaliyyət icra etsin:

bunlardan ancaq inzibati fəaliyyət bizim üçün maraq doğuracaq.

Ali  icra  hakimiyyəti  ölkəmizdə  Prezidentin  əlində  toplanır. Əslində, Konsti-

tusiyanın  özü,  icra  hakimiyyətinin  Prezidentə  mənsub  olduğunu  müəyyən  edir.

Xatırlatmaq  lazımdır  ki,  sovet  hüququnda  olan  “dövlət  idarəetmə  orqanı”  ter -

minini  1995-ci  il  Konstitusiyası  qəbul  etməyib.  Onun  yerinə  “icra  hakimiyyəti

orqanı” işlədilir, lakin bu terminlərin eyni olmadığını vurğulamaq lazımdır; ikinci

daha dar məna ifadə edir.

16

 Nazirlər Kabineti Prezidentin icra funksiyasını həyata

keçirən köməkçi orqandır. Administrasiyanı Prezidentdən və NK-dan ayrı şəkildə

düşünmək  olarmı? Demək  olarmı  ki,  o rqanik  mənada  “administrasiya/idarə”

Prezident  və  NK-nın  tam  xaricində  olub,  icra  hakimiyyətinin  ayrı  bir  qanadını

təşkil edir?

Məsələyə  müxtəlif  yönlərdən  yan aşmaq lazımdır. Məsələn,  yerli icra haki-

miyyətlərini  tənzimləyən  Konstitusiyanın  124 -cü  maddəsi  “yerlərdə  icra  haki-

miyyəti  (idarəetmə)  yerli  icra  hakimiyyətləri  tərəfindən  həyata  keçirilir”  de -

15

Əgər ictimai xidmətin inhisarçı qaydada icra edilməsi xüsusi hüquq şəxsinə tapşırılıbs a.

16

Abdullayev Elşad. AR-in 12 noyabr 1995-ci il Konstitusiyasının qəbulundan sonra inzibati hüquq

elminin inkişafı, “Dövlət və hüquq” jurnalı, 1999, № 1 -3.

---