Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

İnzibati hüquq

35

E. MÜBAHİSƏLƏRİN HƏLLİ

İnzibati hüququn tətbiq edilməsindən yaranan mübahisələr xüsusi hüquqla

deyil,  ictimai  marağın  hakim  olduğu  ümumi  hüquq  qaydaları  ilə  həll

olunmalıdır.  Xüsusi  hüquq  qaydaları  ictimai  marağı  ayrıca  qorumur. İnzibati

mübahisələrdə  tətbiq  edilən  prosessual  hüquq  da,  xüsusi  hüquq  ixtilaflarında

tətbiq edilən prosessual hüquq ilə eyni olmamalıdır. Çünki inzibati ixtilaflarda

tərəflər qeyri-bərabərdir: bir tərəfdə güclü administrasiya, qarşı tərəfdə isə (bir

qayda  olaraq) güçsüz  və  zəif  vətəndaş  və  ya  hüquqi şəxs  olur.  Buna  görə

administrativ  çəkişmədə  “silahların  bərabərliyi”  prinsipi  də  təmin  edilməlidir

ki, ədalətli  mühakimədən danışmaq  mümkün  olsun.  İnzibati  icraatda  bu

qaydaların  təmin  edilməsi  Avropa  İnsan  Hüquqları  Məhkəməsinin  qərarlarına

görə,  Konvensiyanın  6.1. -ci  maddəsinin  tələbidir.  Administrativ  ədliyyə

sisteminin  olduğu  ölkələrdə  bu  mübahisələrə  xüsusi  administrativ (inzibati)

məhkəmələrdə baxılır. Bu mübahisələrə məhz ümumi hüquq qaydalarının tətbiq

edilməsi administrativ ədliyyə sisteminin qurulmasını zəruri edir.

İnzibati  ixtilaflara  ümumi  hüquq  qaydalarının  tətbiq  edilməsinin  zərurəti

özünü  «İnzibati  icraat  haqqında»  Qanunun  10-cu  maddəsində  də  göstərir.

Qanunu  hazırlayan  Komissiya  üzvlərinin  rəyinə  görə, inzibati  ixtilafa  baxan

hakim ölkəmizin pozitiv hüququna daxil olmayan, hamılıqla qəbul olunan ümu-

mi hüquq qaydalarını, hüquqi dövlət prinsiplərini və bu prinsipləri ehtiva edən

AŞ Nazirlər Kabinetinin tövsiyələrini, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin

qərarlarını da nəzərə ala biləcəkdir.

49

İPM-nin  11-15-cü  maddələrində  də  bu  prinsiplər  yer  almışdır.  Belə  ki

sübuetmə  yükü İO -ın  üzərində  olduğu  kimi,  məhkəmə  lazım  gördüyü  hallarda

özü  sübutları  tələb  edir,  zəif  mövqedə  olan  vətəndaşı  qorumaq  üçün  lazımi

tədbirləri almalıdır.

İPM-yə  görə,  əgər İA -ın  qəbuluna  dair  məcburetmə  haqqında  iddia

qaldırırsa, sübutetmə  yükü  belə  halda  vətəndaşın  üzərinə  keçir; iddiaçı  öz

tələbini  əsaslandırmalıdır.  Lakin  İO  belə  halda  öz  imtinasını  faktiki  hallara

əsaslandırırsa, İO bunu sübut etməlidir.

Qanun  qeyd  etməsə  də,  belə  hallarda şəxs İO -da    olan  məlumata  istinad

etməlidirsə, sübutetmə yükü yenə İO -da olmalıdır, bunları məhkəmə istəməlidir

(İPM 11 və 12-ci maddələrin tələbi).

49

Bu rəy  3-5  May  2006-cı  il tarixləri arasında  MM  və  GTZ -nin  təşkilatçılığı  ilə  keçirilən “İnzibati

hüquq  və  hüquqi  dövlət:  Azərbaycanda  inzibati  hüquq  islahatı” mövzusunda  Konfransda bildiril -

mişdir.

---