Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Fərhad Mehdiyev
36 § 3. İNZİBATİ HÜQUQ VƏ HÜQUQİ DÖVLƏT PRİNSİPİ A. İNZİBATİ HÜQUQ SAHƏSİNİN FORMALAŞMASI Oxucuların diqqətini cəmləşdirmək üçün qeyd edirik: hüquqi dövlət prinsipləri inzibati hüquqda ona görə öyrədilir ki, bu prinsiplər inzibati hüquqa yön verir və inzibati məhkəmə icraatında bu prinsiplər nəzərə alınaraq qərarlar verilməlidir. İnzibati hüquq, idarəetmə orqanlarının quruluşu, fəaliyyəti və yaratdığı hüquqi statusları/münasibətləri tənzimləyən hüquq qaydalarının və elmi nəzəriyyənin cəmidir. İnzibati (idarəetmə) hüququn predmetini dövlət/ ictimai idarəetmə sahəsində yaranan hüquq münasibətləri kimi ifadə etmək olar. Başqa hüquq sahələrində olduğu kimi, inzibati hüquq da qadağa, icazə və tapşırıq vermə (öhdəlik yükləmə) metodlarından istifadə edir. 50 İnzibati hüququn müstəqil elm sahəsi olaraq XIX əsrdə yaran-dığını nəzərə alsaq, cinayət hüququ, mülki hüquq kimi hüquq sahələri ilə müqa-yisədə nisbətən yeni hüquq sahəsi olduğu bəlli olar. İctimai idarəetmənin hüqu -qiliyini tədqiq edən inzibati hüquq, polis dövlətindən hüquqi dövlətə keçidlə sıx bağlıdır. Hüquqi dövlətin bir mənası da dövləti idarə edənlərin hüquq qay - daları ilə bağlı olmalarıdır. Bu özəllik də inzibati hüququn tədqiqat sahəsinə daxildir. İnzibati hüququn başlanğıcının polis hüququ olduğu müba-hisəli məsələdir. 51 Bu sahədə ilk yazılı əsər F ransada 1705-ci ildə N.Delamarın yayımladığı “Polis haqqında təlim”dir. Əsər polisin bütün qərarlarını ehtiva etməklə Paris hökümətinin tapşırığı ilə yazılsa da, müəllif mövzunu daha geniş incələyib, polis fəaliyyəti və dövlət idarəsi ilə bağlı geniş elmi analiz aparıb. 52 İnzibati hüquq XIX əsr Fransa və Almaniyada inkişaf etməyə başlayıb və başqa ölkələrə də örnək olub. 53 Fransada inzibati hüququn inkişafının səbəbləri ictimai xidmətlərin inkişafı, dövlətin iqtisadi həyata daha çox qarışması, inzibati ədliyyə sisteminin yaranmasıdır. 54 Fransız inzibati hüququ, Strasburq məhkəməsi vasitəsilə hələ də başqa ölkələrdəki i nzibati hüququnun inkişafına 50 Бельский, Козлов, Колибаба, с. 31. 51 Козырин, Штатина, Зеленцов, с. 6. Əsərdə “polis” sözünün yunan dilində şəhər mənasına gəl - diyi, dövlət idarəetməsinin də əsasən şəhər idarəetməsi şəklində gerçəkləşdiyi fikri irəli sürülür. 52 Бельский, Козлов, Колибаба, с. 98. 53 Balta Tahsin Bekir. Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|