Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

Fərhad Mehdiyev

34

dıqda  da,  hakim  öz  qərarı  ilə  hüquq  qaydası  yaradır.  Lakin  mülki  hüquq  qay -

daları  daha  çox  kodifikasiya  olunduğu  üçün  mülki  məhkəmə  hakimi  qanuna

daha sıx bağlıdır. İnzibati məhkəmə hakimi isə inzibati hüququn əsas qaydaları

kodifikasiya  olunmadığı  üçün  Konstitusiya  və  inzibati  fəaliyyətə  aid  qanun-

vericilikdəki  qaydalar  xaricində,  inzibati  fəaliyyət  prinsiplərini  rəhbər  tutaraq

hərəkət edir (etməlidir).

D. İNZİBATİ HÜQUQA “İCTİMAİ  MARAQ” PRİNSİPİNİN

HAKİM OLMASI

İnzibati hüquq,  idarəetmə  fəaliyyətinin  (inzibati  fəaliyyətin)  hüququ

olduğuna  görə,  inzibati  fəaliyyət də  öz  növbəsində ictimai  mənafeyin  həyata

keçirilməsi  məqsədi  güddüyünə  görə,  bu  hüquq  sahəsində  ictimai  maraqların

təmin edilməsi anlayışı hakimdir.

İnzibati  hüququn  bu  xüsusiyyəti,  bu  hüquq  sahəsindəki  hüquqi  statusların

(münasibətlərin),  bir  qayda  olaraq,  əvvəlcədən  müəyyən  edilmiş  statuslara

əsaslanmasına və bu hüquq münasibətlərində təktərəfliliyin və qeyri-bərabərli-

yin hakim olmasına səbəb olur.

Özəl hüquq sahəsində hüquqi statusların tərkibini tərəflər sərbəst iradələri

ilə müəyyən edirlər. Bunun əksinə, inzibati idarəetmə hüququ sahəsində hüquqi

vəziyyət bir qaydaya əsaslanır. Yəni bu hüquqi vəziyyətin tərkibi tərəflərin ira-

dəsi ilə deyil, qanunvericilikdə qabaqcadan müəyyən edilən obyektiv qaydalar-

la tənzimlənir.

48

 Məsələn xüsusi hüquqa tabe kredit müqaviləsinin müddəalarını

tərəflər  istədiyi  kimi  müəyyən  edə  bilərlər,  lakin  inzibati  hüquq   münasi-

bətlərinin formalaşmasında tərəflərin sərbəstliyi xeyli məhdud olur.

İO-lar tərəfindən aparılan inzibati icraat hər halda obyektiv olmalı, inzibati

praktika da  həmişə “bərabərlik  prinsipinə” hörmət  edilərək reallaşmalıdır.

Subyektiv  mülahizələr  ancaq  obyektiv  qayda  daxilində izah  oluna bilən

hallarda  işə  təsir  göstərə  bilər,  məsələn  yaşlılara  göstərilən  imtiy azlar  kimi.

İnzibati hüquq münasibətləri

obyektiv-hüquqi

status kimi üzə çıxır.

Bundan başqa, özəl hüquq münasibətində tərəflər arasında üstünlük olmur,

hər  iki  tərəf  bərabər  mövqedə  olur  (şaquli  münasibətlər).  Tərəflərdən  birinin

iradəsi  qarşı  tərəfin  iradəsindən,  mənfəəti  onun  marağından  üstün  sayılmır.

Tərəflərdən  biri  öz  iradəsini  qarşı  tərəfə  zorla  qəbul  etdirə  bilməz. İnzibati

hüquq  sahəsində  hüquq  münasibətlərində  isə  təktərəflilik  və tərəflər  arasında

qeyri-bərabərlik hakimdir. İnzibati orqanın marağı, yəni ictimai mənafe şəxslə -

rin maraqlarından üstün sayılır. Administrasiyanın birtərəfli qaydada öz iradəsi-

ni qarşı tərəfə zorla qəbul etdirmək imkanı var.

48

Gözübüyük, Tan, 1 Cild, s.18.

---